InfoHub Logo

ەرتەرەكتە ءبىر ونەرپاز جىگىت بولسا كەرەك. ول كەزدە جىگىتتىڭ جاقسىسى جىلقى باعىپ، جۇيرىك مىنەدى. كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە، سول ونەرپاز جىگىت ساياق شىققان جىلقىلارىن ىزدەپ ءجۇرىپ، ءبىر اۋىلعا كەز بولادى. سول اۋىلدا شەتكەرىرەك تىگىلگەن اق بوز ءۇي بار ەكەن. ءۇي سىرتىنان ات بايلار ماما اعاش كوزگە شالىنعان سوڭ، كىسى تۇسەتىن «قوناعۋار ءۇي» بولارسىڭ دەپ ات باسىن بۇرادى. جىگىتتىڭ ويلاعانىنداي، ءۇي توڭىرەگى تاپ-تۇيناقتاي، اياققا شالىنىپ جاتقان مۇلكى جوق. ويمىشتالعان سىقىرلاۋىقتى جارا اشىپ ۇيگە كىرىپ كەلسە وڭ جاقتا ءبىر بويجەتكەن كەستە تىگىپ وتىرسا كەرەك. جىگىت سالەم بەرەدى. قىز لىپ ەتىپ ورنىنان تۇرىپ، سىپايى عانا امانداسىپ، تورگە كورپە سالادى. جىگىت تورگە وزىپ، قامشىسىن سىرتىنا تاستاپ، جايعاسقان سوڭ، قىسقا-قايىرىم تىلمەن ءجونىن ايتادى. قىز: «ە، جوق ىزدەپ شارشاعان ەكەنسىز عوي، سۋسىن، ءدام قامدايىن، جايعاسىپ وتىرا بەرىڭىز»، — دەيدى دە، شىعىپ كەتەدى.

جىگىت ءۇي ىشىنە باجايلاپ كوز سالسا، جۇك اياققا سۇيەۋلى ءبىر سارى دومبىرا تۇر دەيدى. قۇلىقسىزداۋ قول سوزىپ، جاي عانا دىڭعىرلاتا باستايدى. جول سوقتى بولىپ كەلگەن جىگىتتىڭ قۇنىعىپ تارتۋعا زاۋقى جوق، اشەيىن ەرمەك ەتكەن سىڭايى بايقالادى. مۇنى سول ءۇيدىڭ بويجەتكەنى بىرەسە قىمىز اكەلىپ، بىرەسە جاستىق تاستاپ ءجۇرىپ بايقايدى. جاي بايقاپ قويمايدى «دومبىرانىڭ بەرەكەسىن كەتىردى-اۋ» دەگەندەي جىميىپ وتەدى.

— قۇربىم كۇلكى شاقىرارداي قانداي قىلىعىمدى بايقادىڭ؟ — دەپ جىگىت سىر تارتا ساۋال قويادى.

قىز كۇلكىسىن تىيىپ، كەربەز قالپىمەن:

— جوعا، سىزدەي، ەلدىڭ شەتى، جەلدىڭ وتىندە جۇرگەن جىگىتتەن ءمىن ىزدەۋ ۇيدە وتىرعان بىزگە جاراسپاس. ءمىن ىزدەگەنمەن تابىلماس. ءجاي اشەيىن، سايراپ تۇرعان دومبىرانىڭ ءتىلىنىڭ كۇرمەلىپ قالعانىنا كۇلگەنىم عوي، — دەپ ءسوزىنىڭ سوڭىن ازىلگە بۇرادى.

كەربەز قىزدىڭ قىلىعىنا ساي ەستى ءسوزى، كۇمىستەي سىڭعىرلاعان ءۇنى بەي-جاي وتىرعان جىگىتتىڭ جان دۇنيەسىن باۋراپ، ءدۇر سىلكىنتكەندەي بولادى. «اتالى سوزگە ارسىز عانا داۋ ايتادى» دەگەن بار. ەستى جىگىت قىز سوزىنە ىشتەي ۇيىپ، ەڭسەسىن تۇزەيدى دە:

— ءا، دومبىرا ءتىلىن تۇسىنەر قۇلاق بولسا، سويلەتىپ كورەيىن، — دەيدى دە ءبىر كۇيدى باستاي جونەلەدى.

قىز سىپايى عانا تىزە بۇگىپ، قوس جانارى مولدىرەپ، كىرپىك قاقپاي كۇيگە دەن قويادى. ۋىز ءوڭى قۇبىلىپ، اق ماڭدايى كەرىلىپ، كۇيدى بەرىلە تىڭداعان سىڭاي بايقالادى.

كۇي تارتىلىپ بىتەدى. قىزدىڭ مامىق ءتوسى دىرىلدەپ، جەڭىل عانا كۇرسىنەدى دە:

— اپىر-اي، بۇرىن ەستىمەگەن سىرى مول كۇي ەكەن، — دەيدى.

سوندا جىگىت:

— قۇربىم، كۇيدى تارتۋشى مەن بولعانمەن، تارتقىزعان ءوزىڭ، سەنىڭ كەربەز قىلىعىڭ. وسى ديدارلاسۋىمىزدىڭ ءبىر بەلگىسى دەپ ءبىل. كۇيدىڭ اتى «كەربەز قىز» بولسىن، — دەگەن ەكەن. ءسويتىپ، ەكى جاستىڭ كوڭىلىن جاراستىرعان كۇي «كەربەز قىز» دەگەن اتپەن جۇرتقا جايىلعان.

---