سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)

رەداكتوردىڭ تەمىردەي قاتتى، سيرەك سارعىلت شاشى ۇرپە-تۇرپە: ول وي ۇستىندە. وڭ قولىڭدا ءبىر سومدىق اۆتوقالام، سول قولىندا ۋماجدالعان قاعاز.

ول كومسومول-شوپاندار بريگاداسىنا كەشە كەلىپ كەتكەن اۋداندىق گازەتتىڭ ءتىلشىسىن ەسكە ءتۇسىرىپ وتىر. ءتىلشى بريگادانى ارالاپ، ارقايسىسىمەن جەكە-جەكە سويلەسكەسىن قوي قوراعا بەتتەگەن. قورادان شىعا بەرە ماقمۇت تورت-بەس مينۋت ۋاقىت ءبولۋىن سۇراپ، جارماسا كەتتى.

− ال ايتا بەر، جىگىتىم،- دەدى ءتىلشى بىلاي شىققاسىن بلوكنوتىنىڭ بەتىن اشا بەرىپ. شاماسى، ماقمۇت بريگادا ءومىرى جايلى تىڭ مالىمەتتەر ايتاتىن شىعار دەپ تۇر.

ماقمۇت تىكەسىنەن سالدى.

− رەداكتوردىڭ مىندەتى نە؟

ءتىلشى تاڭ قالدى.

− ونىڭ نە قاجەتى بار؟

− مەن گازەتتىڭ رەداكتورى ەدىم.

ءتىلشى از-كەم ۋاقىت ءتىلسىز قالدى. ازدان سوڭ بوگەلىپ بارىپ:

− قانداي گازەتتىڭ؟- دەدى.

− «تاڭ نۇرى»... وسى بريگادانىڭ قابىرعا گازەتى.

يىعىنان ءزىلباتپان جۇك تۇسكەندەي جەڭىل كۇرسىنگەن ءتىلشى كوسىلە سويلەدى. سويتسە رەداكتوردىڭ مىندەتى اۋىر ەكەن. گازەتتىڭ يدەيالىق مازمۇنى ءۇشىن جاۋاپ بەرىپ، كوپتەگەن ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە ءتيىس. جاريالانعان ماتەريالداردىڭ ناقتىلىعى مەن ساپاسى ءۇشىن دە رەداكتور جاۋاپتى.

اڭگىمە سوڭىندا ول تىلشىگە شىن جۇرەكتەن العىسىن ايتقان.

...بۇگىن ويانا سالا باس رەداكتور بىلەگىن سىبانىپ، قاۋىرت ىسكە كىرىسىپ كەتتى. اسحاناداعى ۇستەلدى سىرتقا شىعارىپ، بەتىن ءجۋىپ-سۇرتىپ، تازالادى. ۇستەلگە كولدەي-كولدەي اق قاعازداردى جايىپ تاستاپ، ءتۇرلى-تۇرلى قارىنداش، قالام، بوياۋ، تۋش، گۋاشتاردى رەت-رەتىمەن قويدى. مۇنىڭ ءبارى كەشەگى ءتىلشى ايتقان «ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارى». وسى ءبىر ىلدىم-جىلدىم ءبىتىپ جاتقان تىرلىگىنە بەك رازى. كوڭىل كۇيى دە كوتەرىڭكى. «ماقمۇت پا، ماقمۇت تۇسكە جەتپەي «تاڭ نۇرىنىڭ» العاشقى سانىن قابىرعاعا جارقىراتىپ ءىلىپ تاستايدى. انە، «كەزەڭ» دەپ اتالاتىن قىرقانىڭ باۋرايىنا ورنالاسقان كىشكەنە اۋىل ءباسپاسوزىنىڭ نەگىزىن ءوستىپ قالايدى بۇل ماقمۇت. تاريح دەگەن وسى...»

قول ءىس وسىمەن ءبىتىپ، ەندى وي ىسىنە كەلگەندە رەداكتور ءمۇدىردى. «گازەت مازمۇنىنىڭ جوعارى يدەيالىلىعى» ءۇشىن قالاي كۇرەسۋ قاجەت؟ كەشەگى ءتىلشى: «ناقتىلىق پەن ساپاعا ۇمتىل»،-دەدى.

نە ىستەۋ كەرەك؟ ارى-بەرىدەن كەيىن ويلانا-ويلانا باسى قاتتى. شەلەكتەن سالقىن سۋ كوسىپ الىپ، بەتىن شايدى. اجەپتاۋىر تىڭايىپ قالدى. اۋەلى تاباقتاي قاعاز بەتىنە دالانىڭ سۋرەتىن سالدى. سونان سوڭ كوكجيەكتەن تاڭ شاپاعى شاشىرادى. جوتا توبەسىندە سالت اتتى جاس شوپان كوزىن قولىمەن قالقالاي الىس-الىسقا كوز تاستايدى. تاڭ شاپاعى، تاڭ نۇرى... نەسىن ايتاسىڭ، گازەت اتىنا سايما-ساي. ەندى بريگاداداعى ەڭبەك تىنىسىن قولمەن قويعانداي سۋرەتتەپ بەرەتىن ەكى-ۇش ماقالانى سىلتەپ تاستاسا، گازەتتىڭ العاشقى سانى ءازىر دەي بەر.

«العاشقى ماقالانى كىمگە ارناسام ەكەن؟ كىم ەسەلى ەڭبەگىمەن ەرەكشە كوزگە ءتۇسىپ ءجۇر؟» بۇل سۇراققا كەلگەندە رەداكتور تاعى توسىلدى. العاشقى ايدا ەشقايسىسى دا ايانباعان سەكىلدى. توپتان وزا شىعىپ، ەرەكشە ءىس تىندىرىپ تاستاعان دا ەشكىم جوق. راس، دۇيسەن مال جايۋدىڭ ەبىن ءتاپ-تاۋىر بىلەدى. قويلى اۋىلدىڭ بالاسى. اكەسى ءقازىر دە اعا شوپان. وقۋشى كەزىندە جازعى دەمالىستا زىر جۇگىرىپ، قوي قايىرىپ ءجۇرىپ-اق، ءبىراز نارسەنى كوكەيىنە توقىپتى. اڭىزاق جەل سۋىرىپ سوققان كۇنى وتاردى شاڭى ۇشپايتىن ءشوبى قالىڭ جايىلىمعا جايدى. كوبىسى-اق العاشقى كۇندەرى شاشاۋ شىقپاسىن، شاشىراماسىن دەگەن ويمەن وتاردى شىر اينالا شارقىلاپ، قويدى جايعاننىڭ ورنىنا ءيىرىپ تاستاعان. ال دۇيسەن بولسا، بۇكىل جازىققا كەڭ جازىپ، ەمىن-ەركىن قويا بەردى دە، توبە باسىنا شوقيىپ شىعىپ الىپ، كۇن ۇزاق وتاردى سول بيىكتەن باقىلادى دا وتىردى. ەڭ قىزىعى، موسقال ۇستاز-شوپان سول كۇندەرى شارۋا تورىمەن وڭدى-سولدى شاپقىلاپ، قارا تەر بولعان بۇلاردى ەمەس، دۇيسەندى قوشتادى.

سونىمەن نە بولدى ءوزى؟ دۇيسەندى ماقتاي ما؟ ماقتاسا قالاي ماقتايدى؟ ماسەلەن، ماقالانى بىلاي باستاسا شە؟ «ءجۇزىن كۇن سۇيگەن جاس شوپان دۇيسەن جاقانوۆ قىر ۇستىندە قياننان كوز الماي تۇر». جامان ەمەس... اۋداندىق گازەتتە شىعىپ جۇرگەن ماقالادان ەش كەمى جوق. ال دۇيسەن كوزەلدىڭ ءوزى بۇعان قالاي قارايدى؟ ءاي، ءقايبىر دۇرىس كوزىمەن قارايدى دەيسىڭ. ماقالاعا بىتىكتەۋ كوزىن سىعىرايتىپ قاراپ تۇرادى دا: «مەن جىن قاعىپ كەتكەندەي قيانعا قادالىپ تۇرعانىمدا قويدى قاسقىر تارتىپ كەتپەي مە؟»- دەپ، كۇڭك ەتىپ، بۇرىلىپ جۇرە بەرەدى.

سۇيىندىكوۆا، راقىمبايەۆا، امەنوۆالار شە؟ ولاردىڭ دا تىندىرىپ تاستاعانى شامالى. ءالى كۇنگە دەيىن اتتىڭ تەرىس جاعىنان ءمىنىپ، كۇلكىگە قالىپ ءجۇر. ولاردا جازىق جوق، ۇيرەنىسپەي جاتىر، ەكى وتاردى الدارىنا سالىپ، بريگادا بولىپ جەكە شىققاندارىنا، مىنە، بۇگىن بار بولعانى ءبىر-اق اي. ويدان ويىپ، قىردان قىرىپ تاستاماق تۇگىل ءبىرازى اتتى ارقانداۋ، شىدەرلەۋ، تۇساۋدى جاڭا ۇيرەنىپ جۇرگەن جوق پا؟

ايتىپ ايتپاي نە كەرەك، رەداكتوردىڭ قينالعان جەرى وسى بولدى. ال گازەتتى بۇگىن قايتسە دە قابىرعاعا ءىلۋ كەرەك. جانە ەڭ قيىنى، ونىڭ بەتىنەن، كەشەگى ءتىلشى اعاي ايتقانداي، ەڭبەك تىنىسى، ەڭبەك رۋحى تايعا تاڭبا باسقانداي كورىنۋى ءتيىس...

ەڭبەك رۋحى، رۋح... جاس شوپانداردىڭ رۋحىن كورسەتۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە كەيىپكەر قيانعا كوز تاستاۋى كەرەك پە؟ ەڭبەك دەگەنىڭ كادىمگى ءومىردىڭ ءوزى عوي. ونىڭ دا ساتتىلىك، ساتسىزدىكتەرى الما-كەزەك اۋىسىپ، رەت-رەتىمەن كەلىپ جاتپاي ما. اناۋ كاريمالار العاشقى اپتالاردا كۇزگى جاۋىنعا قالىپ قويىپ، اتتان جىلارمان بولىپ ءتۇستى. ايتسە دە كلاستاعى ەڭ ەركەتوتاي سول قىزىن بۇگىندە وتاردى شوقتاي ءيىرىپ، ورىسكە ەرتە شىعارىپ، قوتانعا كەش اكەلىپ باعىپ ءجۇر.

ايتپەسە رايكۇل... العاشقى كۇندەرى فەرما ۆەتتەحنيگى نە ايتسا، سوعان باس يزەپ، ماقۇلداي بەرەتىن. كەشە قويلاردىڭ اراسىنان بىر-ەكى قوتىر شىعىپ قالعان ەكەن، ۋاقتىلى دارى-دارمەك جەتكىزىپ بەرمەگەن ۆەتتەحنيكتى ءبۇرىپ-بۇرىپ الدى. سول وتكىر قىزدان، ءاي، ءتۇپتىڭ تۇبىندە زاڭ قىزمەتكەرى شىقسا شىعىپ قالار.

«تاڭ نۇرى» گازەتىنىڭ رەداكتورى باسىن سىلكىپ-سىلكىپ، سارى شاشىن ماڭدايىنا شاشىپ جىبەردى دە، وتىرا قالىپ، قولىنا قالام مەن قاعاز الدى. سۇيكەكتەتىپ جازا باستادى. «ءبىز ون ءبىرمىز. جوق، ءبىز ودان دا كوپپىز. ويتكەنى ءارقايسىمىزدى جەتەكتەگەن جىگەر، سەنىم، ءۇمىت اتتى جولباسشىلارىمىز بار ەدى».

كەدىر-بۇدىر بولسا دا شىندىعىن، سىرىن جاسىرماعان سوزدەر اق قاعاز بەتىمەن ءتاي-تاي باسىپ بارا جاتتى.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما