InfoHub Logo

قازىرگى ءومىر حالىقتىڭ بارلىق توپتارىنا كەڭ اۋقىمدى جانە بەلسەندى پسيحولوگيالىق كومەك ۇيىمداستىرۋ قاجەتتىلىگىن كۇشەيتتى. قازىرگى ادام سترەسستىك فاكتورلاردىڭ ۇنەمى اسەر ەتۋ جاعدايىندا ءومىر سۇرەدى - مۇراتتار مەن ومىرلىك باعدارلاردىڭ جوعالۋى؛ جەكە قۇندىلىقتار جۇيەسىنىڭ وزگەرۋى (سونىڭ ىشىندە ۇجىمداستىرۋدى - ينديۆيدۋاليزممەن الماستىرۋ)؛ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سانامىزعا بەكىتكەن ەڭبەك ءرولى مەن ەڭبەك ادامىنىڭ بەدەلىن اقشا، بايلىق، ولاردى الۋ تاسىلدەرىنە قاراماستان اۋىستىرۋى؛ الەۋمەتتىك جانە جەكە دامۋ پەرسپەكتيۆالارىنىڭ بەلگىسىزدىگى.

مۇنىڭ ءبارى ءارتۇرلى پسيحيكالىق، نيەۆروتيكالىق، پسيحوسوماتيكالىق اۋرۋلاردان زارداپ شەگەتىن ادامدار جانە الەۋمەتتىك، كاسىبي، كۇندەلىكتى تۇراقسىزدىق پەن ۇمىتسىزدىككە بايلانىستى پسيحولوگيالىق كومەككە مۇقتاج ادامداردىڭ سانىنىڭ كۇرت وسۋىنە اكەلەدى.

قوعامنىڭ پسيحولوگ-ماماندارمەن قامتاماسىز ەتىلمەگەن ءبىرقاتار سالالارى بار، ولار، ەڭ الدىمەن، دەنساۋلىق ساقتاۋ، حالىققا ءبىلىم بەرۋ (كلينيكالىق جانە مەديسينالىق پسيحولوگيا بويىنشا دايىندىقتى تالاپ ەتەتىن) جانە حالىققا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ سالالارىن قامتيدى. قوعامدىق پراكتيكانىڭ بۇل سالالارى سالاارالىق سيپاتتاعى كەشەندى مىندەتتەردى شەشە الاتىن كەڭ بەيىندى مامان رەتىندە كلينيكالىق پسيحولوگتاردى قاجەت ەتەدى. كلينيكالىق پسيحولوگيانىڭ باستى نازارىندا - فيزيكالىق، الەۋمەتتىك جانە رۋحاني جاعدايىنا بايلانىستى بەيىمدەلۋ جانە ءوزىن-وزى تانۋ قيىندىقتارى بار ادامدار.

كلينيكالىق پسيحولوگيا سالاسىنداعى ماماننىڭ پراكتيكالىق جانە عىلىمي-زەرتتەۋ قىزمەتى ادامنىڭ پسيحيكالىق رەسۋرستارى مەن بەيىمدەلۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋعا، پسيحيكالىق دامۋدى ۇيلەستىرۋگە، دەنساۋلىقتى قورعاۋعا، اۋرۋلار مەن ءتۇرلى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋعا جانە جەڭۋگە باعىتتالعان. كلينيكالىق پسيحولوگتىڭ كاسىبي قىزمەتىنىڭ ءمانى پسيحيكالىق پروسەستەر مەن كۇيلەر، جەكە جانە تۇلعاارالىق ەرەكشەلىكتەر، ادام قىزمەتىنىڭ ءارتۇرلى سالالارىندا، سونىڭ ىشىندە كلينيكالىق پسيحولوگتاردىڭ قىزمەتىن قولدانۋ سالالارى بولماعان الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق قۇبىلىستار بولىپ تابىلادى. كلينيكالىق پسيحولوگتار حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ قىزمەتتەرىندە جۇمىس ىستەۋگە بەلسەندى تۇردە تارتىلۋدا. بۇگىنگى تاڭدا ولاردى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىندا، كادرلاردى ىرىكتەۋ قىزمەتتەرىندە، حالىققا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ مەكەمەلەرىندە، وتباسىن جوسپارلاۋ جانە گەنەتيكالىق كەڭەس بەرۋ قىزمەتتەرىندە، زورلىق-زومبىلىق، الەۋمەتتىك، تابيعي جانە ستيحيالىق اپاتتار قۇرباندارىنا پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋ ورتالىقتارىندا، داعدارىس قىزمەتتەرىندە جانە باسقالارىندا تابۋعا بولادى.

كلينيكالىق پسيحولوگيا-بۇل سالاارالىق سيپاتقا يە جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ، حالىققا ءبىلىم بەرۋ جانە الەۋمەتتىك كومەك جۇيەسىندەگى كۇردەلى ماسەلەلەردى شەشۋگە قاتىساتىن، ياعني جوعارىدا تالقىلانعان ادامدارعا پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋگە باعىتتالعان وتە جاس پسيحولوگيالىق ماماندىق. كلينيكالىق پسيحولوگتار الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىندەگى پسيحولوگتاردىڭ نەگىزگى توبىن قۇرۋى كەزدەيسوق ەمەس. مىسالى، اقش - تا ۇلتتىق پسيحولوگتار قاۋىمداستىعى مۇشەلەرىنىڭ 60% - ى كلينيكالىق پسيحولوگتار، بۇل شامامەن 100 000 مامان.

2019 جىلدان باستاپ ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى، جالپى جانە قولدانبالى پسيحولوگيا كافەدراسىندا ماگيسترانتتاردى «كلينيكالىق پسيحولوگيا» مامانداعى بويىنشا دايىنداۋدىڭ ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى اشىلدى. بولاشاقتا قازۇۋ-دىڭ «كلينيكالىق پسيحولوگيا» ماماندىعىن بىتىرگەن تۇلەك مەديسينالىق مەكەمەلەردىڭ پاسيەنتتەرىمەن جانە قىزمەتكەرلەرىمەن جۇمىستا زاماناۋي تەوريالىق-ادىسنامالىق، قولدانبالى تاسىلدەردى تەرەڭ ءبىلىمىن كورسەتۋ، ءار ءتۇرلى اۋرۋلاردىڭ قۇرىلىمىنداعى پسيحولوگيالىق فاكتورلاردىڭ ءرولىن جان-جاقتى باعالاۋ، باستاپقى مەديسينالىق-سانيتاريالىق كومەك ۇيىمدارىندا، ءارتۇرلى بەيىندەگى مامانداندىرىلعان مەديسينالىق مەكەمەلەردە (ونكولوگيالىق، كارديولوگيالىق، تۋبەركۋلەزگە قارسى، پسيحياتريالىق جانە ناركولوگيالىق بەيىندەگى جانە ت. ب.)، سونداي-اق پسيحولوگيالىق قىزمەتتەر كورسەتۋمەن اينالىساتىن ۇيىمداردا پسيحولوگيالىق باعالاۋدى، ساراپتامانى، پسيحولوگيالىق ينتەرۆەنسيانى جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىندىكتەرىنە يە بولا الادى.

اپسامەت ايدانا ادىلبەك قىزى، قازۇۋ، كلينيكالىق پسيحولوگيا ماماندىعىنىڭ 1-كۋرس ماگيسترانتى

---