InfoHub Logo

ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ ادامدارى قىس ايلارىندا كەشكە قاراي مالدارىن قورالاپ، جايلاپ بولعاسىن ءبىر ۇيگە جينالىپ، سوعىمنىڭ ەتىن استىرىپ، شاي ۇستىندە قىزۋ اڭگىمەگە كىرىسەتىن. كوبىنە سويلەيتىن جاسى ۇلكەن اڭشى، قاقپانشى اعامىز ماكەڭ — مامىتباي.

ماكەڭ كانىگى اڭشى. قىس ايلارىندا ەل ماڭايىنداعى قاسقىرلاردى سونارلاتىپ قۋىپ، استىنداعى مەيىزدەي جاراتىپ قاتىرعان تورى توبەل اتىمەن قۋىپ جەتىپ، سوعىپ الا بەرەتىن.

— وسى، ماكە، قاسقىر دەگەنىڭ ءتۇسى سۋىق، ءقاۋىپتى اڭ عوي، قاراما-قارسى، بىرمە-بىر كەزدەسكەندە سەسكەنبەيسىز بە؟ — دەگەن ءبىزدىڭ سۇراعىمىزعا:

— ءاي، بالالار-اي، قانشا ءتۇسى سۋىق دەگەنمەن، تايسالماي، قارسى باراسىڭ عوي. تەك جۇرەك مىقتى بولسىن دە. ءتاڭىرىم ولارعا ءجۇز كىسىنىڭ جۇرەگىن بەرگەن شىعار دەيسىڭ. ساعان قارسى قاراپ، ازۋ تىستەرىن اقسيتا، اۋزىن ارانداي اشىپ، وت بولىپ جانعان قىپ-قىزىل جانارى شاتىناي قاراپ ۇمتىلعاندا، قانداي جۇرەكتى دەگەن پەندەڭنىڭ ءوزى دە ءبىر سەلك ەتەرى ءسوزسىز عوي. ول ارادا سەزىمگە بەرىلەتىن ۋاقىت قايدا؟ قولىڭداعى قارۋىڭ — سويىلمەن قارا تۇمسىقتان دالدەپ ۇرىپ، شارۋاسىن بىتىرەسىڭ. بۇل — قاقپانعا تۇسكەن قاسقىرعا ىستەر امالىڭ. ال قانسوناردا قۋىپ جەتكەن قاسقىرىڭ ارلان بولسا، سوڭعى مينۋتتاردا شورت بۇرىلىپ، ساعان اتىلارى انىق.

اڭشىنىڭ وزىنە ساي، اتى دا مىقتى بولۋى كەرەك. ءبورىنى كوپ قۋعان ات تا سەنىڭ ءار قيمىلىڭدى اڭعارىپ كەلە جاتادى. مىسالى، بورىگە جەتىپ، سويىل سىلتەر جەرگە كەلگەندە سەنىڭ تىزگىن قاعۋىڭدى قاپىسىز سەزىپ، ءبورىنى وڭ قاپتالىڭا وڭتايلايدى. ءبورى ساعان قاراي اتىلعاندا ول جالتارماي، باعىتىمەن كوسىلە بەرەدى. سەبەبى ول جانۋار دا بولسا، ۇستىندەگى ساعان — يەسىنە سەنىپ كەلەدى، — دەپ، ماكەڭ سۇلگىمەن ماڭداي تەرىن ءبىر ءسۇرتىپ الىپ:

— حو-وش، بۇل قىستاعى اڭشىلىق عوي. ال ەندى وتكەن جازداعى مىنا ءبىر وقيعانى تىڭداڭدار. قالىڭ قۇمدى كەسىپ ءوتىپ، «بەستوبەدەگى» قونىس اقساقالعا سالەم بەرگەلى اۋىلدان شىقتىم. توتەلەپ تارتىپ كەلەمىن. قالىڭ قۇمنان شىعا بەرە، الدىمداعى كەڭ جازىققا كوزىم ءتۇستى دە، تىزگىندى تارتىپ، ەر ۇستىندە ەڭكەيىپ، اتتىڭ باسىن بۇرا بەردىم. قۇمنىڭ ىلديىنا ءتۇسىپ، اتىمدى بايلاي سالىپ، جاڭاعى جازىققا شوقات تاساسىنان باسپالاپ الدىمداعى كورىنىسكە قاراي قالدىم. جازىق جەردە ەكى قاسقىر بىر-بىرىنە قارسى تۇرىپ الىپ، جەردى بۇرقىراتىپ قازىپ جاتىر. يىعىمداعى مىلتىقتى الىپ، جالعىز وق سالدىم. اتپاقشى بولىپ وقتالدىم دا، ويلانىپ قالدىم. جوق، مۇنىڭ اقىرىن كۇتەيىن دەدىم. جاتقان جەرىم ۇلكەن دۇزگەننىڭ تاساسى، جەل الدىمنان، بورىلەردىڭ ىق جاعىندامىن. سالدەن سوڭ الگى قازىلعان شۇقىرعا بىرەۋى مويىنىن سوزىپ جاتتى دا، ەكىنشىسى ونى كومە باستادى. مىنە، قىزىق! بۇل سوندا نە بولعانى؟ دەپ اڭ-تاڭمىن. كومىلگەن قاسقىردىڭ جەر بەتىندە باسى مەن شوشيعان ەكى قۇلاعى عانا قالدى. ونى دا قالىڭ جۋساننىڭ اراسىنان انىقتاپ قاراعان ادامعا عانا كورىنەدى. ال اناۋ ەكىنشىسى «شارۋاسىن» بىتىرگەسىن جازىق دالامەن جورتا جونەلدى. بورىلەردىڭ مىنا قۇپياسى ساناما ەندى عانا جەتكەندەي بولدى دا، ارادا ءبىرسىپىرا ۋاقىت وتكەسىن الگى قۇلاعى قىلتيعان قاسقىردى باسىن كوزدەپ وتىرىپ، جالعىز وققا تاپسىردىم.

ەندى الگى جورتىپ كەتكەن قاسقىردان ءبىر «حابار» كۇتىپ وتىرمىن. ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن ول كەتكەن جاقتان قالىڭ شاڭ كورىندى. بۇنى كورگەن مەن «ە، باسە، سولاي بولۋى كەرەك ەدى عوي» دەپ ىشىمنەن قاسقىرلاردىڭ قۋلىعىنا مىرس ەتىپ كۇلىپ الدىم. سويتكەنشە، قالىڭ كيىك الگى كومۋلى قاسقىر جاتقان جەردىڭ ۇستىمەن دۇركىرەپ ءوتىپ جاتىر، ءوتىپ جاتىر. بار كيىك ءوتىپ، القىنىپ، ءتىلى سالاقتاعان ماناعى قاسقىر كەلە مىنا كومۋلىسىن
تالاي باستادى. سول كەزدە مەن ەكىنشى وقپەن مۇنى دا سۇلاتتىم. انە، بۇل قاسقىر دەگەنىڭ اناۋ-مىناۋ ادامنان، مەنىڭ مىنا قۋاندىق قۇرداسىمنان اقىلدى ما دەپ قالدىم. كۇن كەشكىرگەسىن «بەستوبەگە» بارۋىمدى ەرتەڭگە قالدىرىپ، ەكى قاسقىردى ەكى قانجىعاما بوكتەرىپ، اۋىلعا قايتتىم، — دەپ ماكەڭ ءسوزىن اياقتادى.

---