قۇدىققا قامالعان قاسقىرلار
تاعى ءبىر وتىرىسپادا ماكەڭ ەكىنشى اڭگىمەسىن باستادى.
— ماۋجىراعان مامىر ايىنىڭ جايما-شۋاق كۇندەرىنىڭ ءبىرى. استىمدا وسى تورى توبەل اتىم. بولسا دا يىعىمدا قوس اۋىز. تاقىمىمدا قىستىرعان كۇرەگىم بار. ويىم — نۇرلىباي توبەسىنىڭ باتىس بەتىندەگى قالىڭ جىڭعىل-شوقاتتى الاپتى ءبىر شولۋ. سەبەبى، مەنىڭ اڭشىلىق تۇسىنىگىمشە، وسى شوقاتتار اراسىندا قاسقىردىڭ اپانى بولۋعا ءتيىس. ءقازىر قاسقىرلاردىڭ كۇشىكتەپ، بولتىرىكتەرى ەندى-ەندى باۋىرىن كوتەرگەن شاعى.
ءار جەردەن ءبورى ىزدەرى كەزدەسىپ قالادى. الايدا ولاردىڭ ىزىمەن اپانىن تابۋ وڭاي ەمەس. ويتكەنى ءبورى بولتىرىكتەرى جاتقان ىنىنە ەشقاشان تىكە بارمايدى. اينالىپ، ءىز تاستاپ، شارلاپ بارىپ سوعادى. ءبىر جايداقتاۋ، بۇتالارى دا سيرەگەن جىڭعىلدى شوقاتتى الىستان-اق كوزىم شالىپ، سوعان جاقىنداي ءتۇستىم. اينالانى مۇقيات زەرتتەپ بارىپ شوقاتقا 15-20 مەتر قالعاندا، مەن ىزدەگەن اپان وسى ماڭدا ەكەنىن سەزدىم. كەنەت جىڭعىلدى شوقاتتىڭ سەلەۋ، ەركەك ءشوبى ارالاس وسكەن قالىڭىنىڭ اراسىنان قارا قۇلاقتارى شوشيعان بىر-ەكى بولتىرىك كۇشىكتەردى كوزىم شالىپ قالدى. مەنىڭ جاقىنداعانىمدى سەزگەن الگى بولتىرىكتەر دومالاپ الىپ، شوقاتتىڭ ارعى كۇنگەي بەتىنە قاراي قاشىپ بارادى. اتىمنان ءتۇسىپ، اسىقپاي شىدەر سالىپ بەكىتتىم دە، كۇشىكتەر قاشقان شوقاتقا جاقىندادىم. بولتىرىك ىزدەرى شوقاتتىڭ كۇنشىعىس بەتىندەگى سەكسەۋىل مەن جىڭعىل وسكەن قالىڭنىڭ اراسىنا ءسىڭىپ كەتكەن. جاقىنداپ ءۇڭىلىپ قاراسام، اپان وسى جەردە ەكەن. بولتىرىكتەر تۇگەل ءىن ىشىندە. قولىمداعى تىك كۇرەگىممەن ءىندى قازۋعا كىرىستىم. 6-7 مەتردەي كولدەنەڭ قازعاسىن-اق كۇشىكتەردىڭ ءۇنى ەستىلە باستادى.
نە كەرەك، الگى ىننەن التى كۇشىكتى بىرتىندەپ الىپ، قاپقا سالدىم. اتىما ءمىنىپ، قابىمدى الدىما وڭگەرىپ كەلەمىن. كۇشىكتەردىڭ ەنەسى — قانشىق قاسقىر مەن ارلانى دا وسى ماڭدا مەنى سىرتىمنان باسپالاپ، اڭدىپ جۇرگەنىن سەزەمىن. «تۇنىمەن جورتىپ، اڭشىلىقتان قايتىپ سوعاتىن كەزى بولدى» دەيمىن وزىمشە توپشىلاپ. بولتىرىكتەردى اۋىلعا، ەلدى مەكەنگە اپارۋعا بولمايدى. اپاردىڭ دەگەنشە، اشىنعان بورىلەر سول اۋىلدىڭ
مالىنىڭ ساۋ-تامتىعىن قالدىرمايتىنى بەلگىلى. مەنىڭ جوسپارىم — اۋىلدان، ەلدى مەكەننەن اۋلاق «جارقۇدىقتاعى» ەرتەرەكتە قازىلعان سەمەنت-ساقينا قۇدىق. سۋى الدەقاشان تارتىلعان، تەرەڭدىگى 3-4 مەتردەن كەم ەمەس، اينالاسى ەلسىز. بۇل قۇدىققا تۇسكەن قانداي ماقۇلىق بولسا دا، قايتىپ شىعۋى ەكىتالاي. ون-ون بەس شاقىرىمداي ءجۇرىپ، الگى قۇدىقتىڭ باسىنا كەلدىم دە، اتىمنان ءتۇسىپ، ىشىنە ءۇڭىلدىم. تاس سەمەنت قۇدىقتىڭ ءتۇبى اقتوپىراقتانىپ كوزگە شالىنادى. قابىمنىڭ اۋزىن شەشىپ، ءجىپتى اۋزىنىڭ ءبىر بۇرىشىنان، ەكىنشى ۇشىن تۇپكى بۇرىشىنان بايلاپ، قۇدىققا ابايلاپ، ساۋمالاپ ءتۇسىردىم دە، قاپ ءتۇبىن بايلاعان جاعىن جوعارى كوتەرىپ، كۇشىكتەردى قۇدىق تۇبىنە توكتىم. بولتىرىكتەر قۇدىق تۇبىندە قىڭسىلاپ قالا بەردى. اتىما ءمىندىم دە، ءوز شارۋاممەن جوق تۇيەلەرىمدى قاراپ، ورىسكە كەتە بەردىم.
اراعا ءۇش-تورت كۇن سالىپ، اۋىلدان قاسىما قۋاندىق قۇرداسىمدى الىپ، ەكى اتتى الگى تاس قۇدىققا كەلدىك. جاقىنداعاننان وسقىرىپ-پارىلداپ، قۇدىق ماڭايىنا جاقىنداتار ەمەس. كولىگىمىزدى الىسىراققا بەكىتىپ، باسىن بايلاپ، قۇدىققا جاقىنداپ كەلدىك. قاسىمداعى قۋاندىققا:
— ا-ال، سەنىڭ جۇرەگىڭ قالاي ەدى قاسقىرلاردى كورگەندە؟ — دەپ ازىلدەيمىن. قۇدىقتىڭ تاس ساقيناسى جەر بەتىنە ءبىر مەتردەي شىعىپ تۇرعان. قاسقىرلاردىڭ ىزدەرى قۇدىقتى اينالا شارلاپ تاستاعان. ونى اڭعاراتىن قۋەكەڭ جوق، ەكى كوزى تاس قۇدىقتىڭ اۋزىندا. مەن ىشىمنەن: «ە-ە، ءبارى دە «جانۇياسىمەن» تۇگەل قۇدىق تۇبىنە قوناقتاعان ەكەن» دەيمىن. ەكەۋمىز ايبايلاپ، ساقتانا كەلىپ قۇدىق اۋزىنان ۇڭىلسەك، ءتۇبى تولعان قاسقىر. ارلانى مەن قانشىعى جوعارىداعى بىزگە قىپ-قىزىل كوزدەرىنەن وت شاشا جاۋىعا قارايدى.
— وي-پىر-اي! مىنالاردى وسىلاي ۇستاۋ قالاي عانا ويىڭا كەلگەن؟! — دەپ تاڭدايىن قاعىپ، تاڭىرقايدى قۇرداسىم.
مەن وعان:
— جاعداي بىلاي بولعان سياقتى، دوستىم. مەن كۇشىكتەردى قۇدىققا سالعاسىن ىزىمنەن ەرىپ وتىرعان ارلانى مەن قانشىق قاسقىر مەن كەتكەسىن قۇدىقتاعى كۇشىكتەردى قۇتقارۋدىڭ بار امالىن ويلاي-ويلاي، بولماعاسىن قانشىعى شىداماي، قۇدىققا قويىپ كەتكەن. ول شىقپاعاسىن، كۇتىپ كۇتىپ قۇتقارماققا ارلانى دا سەكىرگەن دەپ ويلايمىن. ال 3-4 كۇننەن كەيىن اسىق- پاي كەلۋىمنىڭ ءمانىسى: قاسقىرلار اشىعىپ، شولدەپ، السىرەسىن دەگەنىم عوي، — دەيمىن.
— ال ەندى بۇلاردى قالاي الامىز؟ — دەيدى قۋەكەڭ.
— تۇك قالايى جوق. اۋەلى ارلانىن، سودان سوڭ قانشىعىن ءبىر-بىر وققا تاپسىرامىز. قالعانى وڭاي ەمەس پە؟
ءبىز سولاي ىستەدىك تە. تەك «سالماعىڭ جەڭىل، قۇدىققا ءتۇس، مەن تارتىپ الامىن» دەگەنىمە قۋەكەڭ قۇرداسىم ءبىراز قيعىلىق سالىپ، اقىرى كەلىستى. ءسويتىپ، بولتىرىكتەرىمەن سەگىز ءبورىنى الىپ اۋىلعا قايتقانىمىز بار، — دەپ اڭشى اعا اڭگىمەگە ۇيىپ قالعان بىزگە كۇلىمسىرەي قارادى.
You Might Also Like
-
بۇرىنعى وتكەندە امانجول دەگەن اعامىز بولدى. قۇس باسى، ات باسى، تازى ۇستايتىن ەدى. ءوزى كەدەي بولدى. سول اڭگىمەسىن ايتقاندا ىشەك-سىلەسى قاتىپ كۇلىپ وتىرادى. سودان ەستىگەنىمدى ايتايىن.
-
... تاعى بىردە ايداش كورشى اۋىلعا مال ۇرلاۋعا كەلەدى. ەلدىڭ الدى جاتىپ، ارتى وياۋ ەكەن. بۇل جولى دا قاپىسىن تاۋىپ، ۇستاپ الادى. ۇرىپ-سوعىپ، بايلايىن دەپ جاتىپ، تاعى دا:
