كوڭىلىم بايتاق، كوشىم باي. شاردارام مەنىڭ وسىنداي!
وقو شاردارا اۋدانى شاردارا قالاسى
№16 كوللەدج گ- 42 توپ ستۋدەنتتى
وڭعارباي باقبەرگەن داۋتبەك ۇلى
جەتەكشىسى: ايتەنوۆا نۇرگۋل ىدىرىس قىزى
مەنىڭ تۋعان جەرىم – شاردارا قالاسى.
شاردارا قالاسى وبلىس ورتالىعى – شىمكەنت قالاسىنان وڭتۇستىك-باتىسقا قاراي 300 كم جەردە، سىرداريا وزەنىنىڭ وڭ جاعىن الا، شاردارا بوگەنىنىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان. اۋدان ورتالىعى – شاردارا قالاسى. قالانىڭ اۋماعى 21،24 مىڭ كم2.
جەرىنىڭ اۋماعى 13 مىڭ كم2 (وبلىستىڭ 11،1%-ىن قۇرايدى).
اۋدان 1969 ج. قازان ايىندا قىزىلقۇم اۋدانىنىڭ نەگىزىندە قۇرىلدى.
شاردارا ءوڭىرى تاريحى مەن مادەنيەتى، وركەنيەتى مەن دامۋى قاتار ۇشتاسقان كيەلى دە شەجىرەلى مەكەن. اۋدان ورتالىعى شاردارا قالاسىنىڭ اتاۋىنىڭ ءوزى عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا پارسى تىلىنەن اۋدارعاندا «ءتورت قاقپا» دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. ياعني، ەرتەدە بۇل جەر توعىز جولدىڭ تورابى كەرۋەن جولدارىنىڭ تۇيىسكەن جەرى بولعان.
بۇل سىرداريا وزەنىنىڭ وڭ جاعاسى. شاردارا بوگەنى وسى القاپتا ورنالاسقان.
شاردارا قالاسىنىڭ اۋماعىندا 8 عاسىردا ەگىنشىلىك، قولونەرمادەنيەتى دامىعان وتىرىقشى تۇرعىنى بار ءۇش قالا-قامال بولعان. ولار: ءبىرىنشى اقتوبە، ەكىنشى اقتوبە، جاۋشىقۇمتوبە. 1959-68 جىلدارى "سىرداريا" كەنتى اتالىپ كەلدى. شاردارا قالاسى مەلدەبي، قىزىلجار، اباي، تومەنگى توعاي، وتەعۇل مولتەك اۋداندارىنان تۇرادى.
اۋدان كولەمىندە ورنالاسقان، بۇگىنگى كۇندەرى تاريح تۇڭعيىعىنا ەنىپ، كونە ءداۋىر سىرىن ىشىنە بۇگىپ جاتقان ەسكى مەكەندەردىڭ ءبىرى- سۇتكەنت قالاشىعى تۇركى تايپالارى مەكەنى ەكەندىگى انىقتالىپ دالەلدەنگەن. شەجىرەلى شاردارادا بۇگىندەي ساقتالىپ قالعان ورتا عاسىرلىق سيرەك ەسكەرتكىشتەردىڭ ءبىرى- ۇزىن-اتا كەسەنەسى بۇگىنگى كۇنگە الىستان مۇنارتادى. ول قازىرگى ۇزىن-اتا اۋىلدىڭ وكرۋگى ورتالىعىنان سەگىز شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان، XIV-شى عاسىردىڭ سوڭى مەن XVء-شى عاسىردىڭ باسىندا دۇنيەگە كەلگەن تاريحي جادىگەر. ەسكى دەرەكتەرگە سۇيەنەر بولساق اقساق تەمىر امىرىمەن سالىنعان بۇل كەسەنەدە ورتا ازياعا يسلام ءدىنىن تاراتۋمەن اينالىسقان، شىن ەسىمى اسان-اتا اتالعان اۋليە كىسى جەرلەنگەن. اسان-اتانىڭ اقساق تەمىردىڭ جاقىن كەڭەسشىلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ، سول زاماندا ءومىر سۇرگەنىن دالەلدەيتىن دەرەكتەر اكادەميك ۆ.ۆ.بارتولد ەڭبەكتەرىندە دە ۇشىراسادى. 1970-1980 جىلدارى اۋدان وداقتىق، رەسپۋبليكالىق سوسياليستىك جارىستاردىڭ بىرنەشە مارتە جەڭىمپازى اتاندى. اۋداننىڭ تۇڭعىش باسشىسى بولىپ، اۋداندىق پارتيا كوميتەتى Iء-شى حاتشىلىعىنا قاۋىسبەك تۇرىسبەكوۆ، ال اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعالىعىنا ءاشتار جولداسوۆ تاعايىندالدى. 1980 جىلدان باستاپ اۋداننىڭ ونەركاسىپ كەشەنىندە تاعى ءبىر جەتەكشى سالا –ماقتا ءوندىرىسى جەدەل دامي باستادى. سونىمەن قاتار، بۇل وڭىردە 23 ۇلتتىڭ وكىلدەرى مەكەن ەتەدى. شاردارادا «شاردارا سۋ ەلەكتر ستانسياسى» ااق، «شاردارا ماقتا» اق، «قازاقستان ماقتاسى» كورپوراسياسىنىڭ فيليالى، «مىرزاكەنت» اق، «شاردارا» اق، قۇرىلىس ماتەريالدار كومبيناتى، «شاردارا سۋ-جىلۋ جۇيەلەرى» ج ش س، «بۋدان» ج ش س، «تالاپتى» وك، «شاردارابالىق»، ورمان شارۋاشىلىعى، شاردارا مەملەكەتتىك قازىنالىق بالىق ءوسىرۋ كاسىپورنى، «اۆتوسەرۆيس» ورتالىعى، اسفالت زاۋىتى، ت. ب. كاسىپورىندار قالا ەكونوميكاسىن كوتەرۋدە.
شاردارادا ورتالىق ەمحانا، تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەر، سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق ستانسياسى جۇمىس ىستەيدى. ءبىلىم بەرۋ، مادەنيەت سالاسى بويىنشا جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەرمەن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرەتىن №16 كوللەدج، مۋزىكالىق، سپورت مەكتەپتەرى، مادەنيەت ءۇيى، ورتالىق كىتاپحانا، «ۇلى وتان سوعىسىندا قازا تاپقاندار» مەموريالدىق ەسكەرتكىشى بار.
قازىرگى ۋاقىتتا شاردارا اۋدانى اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ءوندىرىسى قاتار دامىعان نارىقتىق ەكونوميكاعا تولىق بەيىمدەلىپ مەڭگەرگەن ايماق.
You Might Also Like
-
كۇزدىڭ تاڭى باياۋلاپ اتىپ كەلەدى ەكەن. قوس اڭشى قۇستارىن ۇستاپ قوستان شىقتى دا، بەلدەۋدەگى اتتارىن كەپ شەشتى.
-
ءوزىڭدى قولعا الىپ، وز-وزىڭمەن كەلىسىم جاساپ جانە مولشەرمەن تاماقتانۋدى باستاۋعا بولا ما؟
