InfoHub Logo

ءپانى: الگەبرا
كلاسس: 7
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوپمۇشە جانە ولارعا امالدار قولدانۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
كوپمۇشەلەرگە امالدار قولدانا ءبىلۋ.
مىندەتتەر:
1. كوپمۇشەنىڭ انىقتاماسىن ەسەپتەر شىعارۋدا پايدالانا ءبىلۋ؛
2. كوپمۇشەگە بايلانىستى ەسەپتەردى شىعارا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
ماتەماتيكالىق تىلدە ساۋاتتى سويلەي
3. بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
پايدالانىلعان ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، سالىستىرۋ، سوزدىك، جەكە ىزدەنۋشىلىك، پروبلەمالىق.
ساباق وتكىزۋ فورمالارى: ۇجىمدىق، جەكە، جۇپتىق، ءبىرىن - ءبىرى تەكسەرۋ، ءوزىن - ءوزى تەكسەرۋ، دەڭگەيلىك وقىتۋ.
قولدانىلعان كورنەكىلىكتەر جانە ساباق تەحنولوگياسى: كەسپە قاعازدار، پلاكاتتار، سلايدتار، سارالاپ وقىتۋ، اكت.
ءپانارالىق بايلانىس: پسيحولوگيا، تاريح، ينفورماتيكا، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- سالەمەتسىڭدەر مە بالالار؟
- ءبىز قانداي تاراۋدى وتۋدەمىز؟
- بىرمۇشە مەن كوپمۇشە تۋرالى بىلىمدەرىڭدى بايقاپ كورەيىك.

پسيحولوگيالىق دايىندىق.
وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ.

قىزىعۋشىلىق وياتۋ ءساتى.
1. ءبىر كىسى ۇيگە كىردى، ول ۇيدە شام مەن كەروسين لامپىسى تۇر. ول نەنى ءبىرىنشى جاعادى؟
جاۋابى: شىرپىنى.
2. وتباسىندا 4 ۇل بالا بار. ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ 1 قارىنداسى بار. وتباسىندا نەشە بالا بار؟
جاۋابى: 5 بالا.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. «بىرمۇشە» جانە «كوپمۇشە» ۇعىمدارىنىڭ اراسىندا قانداي بايلانىس بار؟
2. كوپمۇشەنىڭ دارەجە كورسەتكىشى قالاي انىقتالادى؟
3. كوپمۇشەلەردى قوسۋ، كوبەيتۋ امالدارى مەن جاقشانى اشۋ تۇرلەندىرۋىنىڭ اراسىندا قانداي بايلانىس بار؟
№ 103 (3، 4)
№ 104 (3، 4)
ينتەراكتيۆتى تاقتادان دۇرىس جاۋاپتارى بويىنشا وزدەرى تەكسەرۋ.

ءىىى. ەسەپتەر شىعارۋ.

№1. جەكە جۇمىس.
سالىستىرۋ ءادىسى.
- مىنا بەرىلگەن ورنەكتەردى ەكى باعانعا توپتاستىرىڭدار دا قاي مۇشەگە جاتاتىنىن ايتىڭدار.
3ح*(- 2) ۋ؛ 5اۆ؛ 2اح2+ۆۋ+7؛ ح+7؛ 9حz؛ 4ح2+3ۋ+ا؛ - 7ۋ؛ ح+ۋ+z؛ 6.
- بىرمۇشە مەن كوپمۇشەلەر.
بىرمۇشەلەر ---------------- كوپمۇشەلەر
3حۋ(- 2) ۋ --------------------- 2اح2+ۆۋ+7
5اۆ؛ -------------------------- ح+7
- 7ۋ -------------------------- 4ح2+3ۋ+ا
6 ---------------------------- ح+ۋ+z
9حz

№2. جۇپتىق جۇمىس. ىزدەنۋشىلىك ءادىسى.
- مىنا بەرىلگەن ورنەكتەردى ۇقساس مۇشەلەردى بىرىكتىرىپ كوپمۇشەنىڭ دارەجەسىن انىقتا
5ا2ۆ - 5اۆ2 - اۆ - 2ا2ۆ+10اۆ2
3ا2ۆ+5اۆ2 - اۆ

بۇل كوپمۇشەنىڭ دارەجەسى 3 - كە تەڭ

№3.
- كوبەيتۋدىڭ ۇلەستىرىمدىلىك زاڭىن قولدانا وتىرىپ، بەرىلگەن ورنەكتەردى تەڭبە-تەڭ تۇرلەندىرگەندەگى الىنعان ورنەكتەردىڭ سايكەستىگىن تاپ.
سايكەستىك تەست
3(2اح+5ۋ+7) --------------- 5ح2+15حۋ2
2ا(4ح+ۋ) -------------------- 6اح+15ۋ+21
5حۋ(ح+3ۋ) ------------------ 8اح+2اۋ

№4. ۇجىمدىق جۇمىس. پروبلەمالىق ءادىس.
- بىرمۇشەلەردى كوبەيتۋ الگوريتمىن جاسا:
- 3ا2ۆ4س2*6ا3ۆ2سd=- 18ا5ۆ6c3d
الگوريتمى:
1. كوەففيسيەنتتەرى كوبەيتىلەدى؛
2. بىردەي اينىمالىلاردىڭ دارەجە كورسەتكىشتەرى قوسىلادى؛
3. كوبەيتكىش قۇرامىنا عانا ەنەتىن اينىمالىلار سول قالپىندا قالادى؛
4. شىققان ناتيجەلەر ءبىر - بىرىنە كوبەيتىلەدى.

ەندى بىرمۇشەنى كوپ مۇشەگە كوبەيتۋ الگوريتمىن جاسايىق
6اۆ(2ا - 3ۆ+4)=12ا2ۆ - 18اۆ2+24اۆ
الگوريتمى
1. بىرمۇشە كوپمۇشەنىڭ ءاربىر مۇشەسىنە كوبەيتىلەدى؛
2. شىققان كوبەيتىندىلەر قوسىلادى.

№5. دەڭگەيلىك ەسەپتەر شىعارۋ.
1 دەڭگەي
№108
1) 6ح*(2ح - 1)- 7ح=12ح2 - 6ح - 7ح=12ح2 - 13ح؛
2) 2(5ح - 4ۋ+1)- 3(3ح - 3ۋ - 1) =10ح - 8ۋ+2 - 9ح+9ۋ+3=ح - 8ۋ+5؛
3) ا+ۆ+س -(ا - ۆ - س) =ا+ۆ+س - ا+ۆ+س=2ۆ+2س؛
4) 7(2ا+5ۆ)- 5(3ۆ - 4ا) =14ا+35ۆ - 15ۆ+20ا=34ا+20ۆ.

№109
(8ح2+9ۋ2+2حۋ - ح)*(- 5ۋ) = - 40 ح2 ۋ - 45ۋ3 - 10حۋ2+5حۋ
2 دەڭگەي
№116
3 دەڭگەي
№123

№6. شىعارماشىلىق جۇمىس.
- وزدەرىڭ بىرمۇشە مەن كوپمۇشەنى كوبەيتۋگە ورنەك قۇراستىرىپ، جاڭا مالىمەتتى جوبالاڭدار.
- جاسالعان جوبا بايىنشا قانداي تۇجىرىمداما جاسار ەدىڭدەر؟
- بىرمۇشەنى كوپمۇشەگە كوبەيتۋدىڭ تىرەك سىزباسى ارقىلى جوباسىن جاسا
5ح2ۋ
2ح2ۋ2
+
- 3حۋ2
+
5حۋz
+
- 9

10ح4ۋ3
+
- 15ح3ۋ3
+
25ح3ۋ2z
+
- 45ح2ۋ

بىرمۇشە -------- كوپمۇشە --------- كوپمۇشە
IV. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- بۇگىنگى وتىلگەن تاقىرىپ نەسىمەن قىزىقتى؟
- وزدەرىڭ ءۇشىن قانداي جاڭالىق الدىڭدار؟
- قانداي تاپسىرما سەنىڭ شىعارماشىلىعىڭدى دامىتتى؟
- ىزدەنۋ تاپسىرمالارى ۇناي ما؟
- ماقساتتارعا جەتتىك پە، تەكسەرىپ كورەيىك؟

V. ۇيگە تاپسىرما. 1 دەڭگەي №111، 2 دەڭگەي №119، 3 دەڭگەي №124.
VII. باعالاۋ. ساباققا قاتىسۋلارى بويىنشا باعالانادى.