InfoHub Logo

قاشان دا اڭگىمەنى تۇرلەندىرۋ ءۇشىن باتىردان نە شەشەننەن: «ءسىز ومىرىڭىزدە نەشە مارتە اۋىر سىنعا ءتۇستىڭىز، نەشە رەت جەڭىلدىڭىز، قانشا رەت ءسۇرىندىڭىز؟» دەگەن سياقتى ساۋالدار قويىلادى عوي. مىنە، وسىنداي سۇراقتار بالۋان شولاققا دا قويىلسا كەرەك. سوندا بالۋان شولاق بىلاي دەگەن ەكەن:

— قاقاعان قىستىڭ كۇنى جۇردەك ات جەككەن شانامەن جانىما ەشكىمدى ەرتپەي، جول ءجۇرىپ كەلە جاتىر ەدىم. كەنەت قارسى الدىمنان كەزدەسكەن ورىس:

— ءاي، كيرگيز، كانەكەي، جول بەر، — دەپ ايعاي سالدى.

— جول كەرەك بولسا، جولدان بۇرىلىپ ءوت، — دەپ مەن وتىردىم. ورىس سول كەزدە شانادان جالما-جان ءتۇسىپ، مەنىڭ اتىمدى قامشىمەن باسقا ءبىر سالىپ، جولدان بۇرىپ جىبەردى. ول كەزدە شانادان سەكىرىپ مەن دە ءتۇستىم. ورىستى جاعاسىنان ۇستاپ، جۇلىپ الىپ، شاناعا كولدەنەڭ سالىپ قويىپ، قامشىنىڭ سابىمەن بارلىق ءتىسىن سىندىرىپ، ەندىگارى اتتى باسقا ۇرمايتىنداي ەتىپ «ەمدەپ» بولعاننان سوڭ، شانانىڭ ۇستىنە كولدەنەڭ كوتەرىپ سالىپ قويا بەردىم. بۇل وقيعا ۇمىت بولعالى نە زامان؟

ارادا ءبىراز جىلدار وتكەننەن كەيىن كوكشەتاۋ جارمەڭكەسىنە بالۋان شولاق سالت اتپەن بارىپ، قالا ارالاپ كەلە جاتسا، ءبىر ورىس مۇجىعىنىڭ ءۇيىنىڭ جانىندا كەشكە قونالقىعا كەلگەن بەس-التى شانالى اۋىل ادامدارى ءتۇسىپ جاتادى.

— ءبىر تاڭ قالعانىم، — دەپ ءسوزىن جالعايدى بالۋان شولاق، — قورانىڭ اۋماعى كىشكەنتاي ەكەن. مۇنشاما ادام قايدا سىيماقشى دەپ تاڭىرقاپ مەن دە باردىم. كەلسەم، ءۇي يەسى مۇجىق اتتاردى دوعارىپ، شانالاردىڭ جۇگىن بۇزعىزباي، سول كۇيىندە قابىرعاعا قاتارلاپ، ءبىرىنىڭ ۇستىنە ءبىرىن شىعارىپ، جالعىز ءوزى ءۇيىپ جاتىر ەكەن. شارۋاسىن ءتامامداعان سوڭ اۋىل ادامدارىن ەرتىپ، ۇيگە كىردى. جاڭاعى ادامنىڭ كۇشتىلىگىنە تاڭىرقاپ، مۇنىمەن ءبىر سويلەسىپ كورەيىن دەپ، مەن دە كىردىم. ۇيگە كىرگەن سوڭ ءۇي يەسى تاماقتانۋعا وتىردى. جانە ءبىر عاجابى ۇلكەن شارامەن اكەلگەن ءبىر شەلەككە جاقىن بوتقانى ءاپ-ساتتىڭ ىشىندە جالعىز ءوزى سوعىپ الدى. ماناعى ماناعى ما، مەنىڭ تاڭىرقاۋىم ودان ءارى ءورشي ءتۇستى. تاماعىن جەپ بولعان سوڭ، الگى كىسىدەن:

— تىسىڭە نە بولدى؟ — دەپ سۇرادىم.

— ەرتەدە قىستىكۇنى شانامەن ءشوپ تاسىپ كەلە جاتىپ، جولعا تالاسامىن دەپ جۇرگەنىمدە ءبىر قازاق الدىنا بۇراپ سالىپ، قامشىنىڭ سابىمەن مەنىڭ اۋزىمداعى بارلىق ءتىسىمدى قاعىپ الىپ ەدى. سودان بەرى ءتىسسىز ءجۇرمىن، — دەپ شىنىن ايتادى ول.

سول كەزدە مەن ورىسقا:

— ەگەر سول كىسىنى كورسەڭ، تانيسىڭ با؟ — دەپ سۇرادىم. — تانىمايتىن بولساڭ، سول جولعى سەنىڭ ءتىسىڭدى الىپ قالعان جولاۋشى مەنمىن، — دەدىم. الگى مۇجىعىم تاڭىرقاپ قاراپ، ءبىر الىستاعى اعايىنىن كورگەندەي ءماز بولىپ، امانداسىپ جاتىر. بۇل مەنىڭ ومىرىمدە كورگەن كۇشتى ادامدارىمنىڭ ءبىرى ەدى.

ەكىنشى جولى بىلاي بولدى. حالىقتىڭ ءبىر باس قوسىپ مارە-سارە بولىپ قىزىق دۋمانعا باتاتىن جەرى — جارمەڭكە بازارى عوي. سول بازاردى ارالاپ كەلە جاتسام، بازاردان الشاقتاۋ شەت جاقتا بويىندا قىلاۋداي ءمىنى جوق، سۇلۋ ءمۇسىندى، كەرتوبەل ات قاڭتارۋلى تۇر. قىزىعىپ كەتتىم. جاقىنداپ كەلسەم، جەروشاقتىڭ باسىندا جۇرەلەپ، وت تۇتاتىپ بىرەۋ وتىر. البىرت جۇرەك نەنى اڭعارتقان! اتتان قارعىپ ءتۇسىپ، جاڭاعى قول توقپاقتاي جاعاسىنان الىپ ءبىر بۇراپ، جەروشاققا تىعىپ جىبەرمەكشى بولىپ قولدى سالىپ بۇكتەۋگە اينالعانىمدا، جاڭاعى ادام ءوزىمدى كوتەرە تۇرەگەلدى. «كۇش اتاسىن تانىمايدى» دەگەن وسى عوي. ەندى ءبىر ءسات كوز ىلەسپەس شاپشاڭدىقپەن قاسىمدى قاعىپ جىبەرگەندە، بەت-الپەتىنىڭ تانىستىعىنان سەكەم الىپ، تەز بۇرىلىپ، اتىما قارعىپ ءمىنىپ كەتە باردىم. سول كەزدە جاڭاعى ادامنىڭ:

— ءاي، ازامات، سەنىڭ قىزىققانىڭ اناۋ كەرتوبەل ات قوي، كوڭىلىڭە ۇناسا، الا عوي، — دەگەن داۋسى ەستىلدى.

«ولىمنەن ۇيات كۇشتى» دەگەندى وسى جولى سەزىنگەن شىعارمىن. جازىقسىز جاندى جازالاۋ مەنىڭ بويىما بىتپەگەن ادەت بولعاندىقتان، قايىرىلىپ بارۋعا ءداتىم شىدامادى، — دەگەن ەكەن بالۋان شولاق.

---