كيىكتىڭ ايلاسى. ءا. قوڭىراتبايەۆ
قىزىلوردا وبلىسى،
قازالى اۋدانى، قازالى اۋىلى،
№100 ورتا مەكتەبىنىڭ I ساناتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ساۋلەبايەۆا ءلاززات شاكي قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءا. قوڭىراتبايەۆ «كيىكتىڭ ايلاسى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋعا قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، ءتۇسىنىپ وقۋ، جۇيەلى بايانداۋعا، ءوز ويىن، پىكىرىن اشىق جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ، كيىك تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ءا) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە، ءوزارا سىيلاسۋعا تاربيەلەۋ، قورشاعان ورتاعا سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتىن، ءتىل بايلىعىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتپالى ساباق
ساباقتىڭ فورماسى: توپتىق
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. وقۋشىلاردى ءۇش توپقا ءبولۋ.
ءىى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. تاقتادان كيىكتىڭ سۋرەتىن كورسەتەمىن.
- بالالار، سۋرەتتەگى قانداي اڭ؟
- كيىك
- وندا بۇگىنگى ساباقتا جەرلەسىمىز اۋەلبەك قوڭىراتبايەۆتىڭ «كيىكتىڭ ايلاسى» اڭگىمەسىن وقيمىز.
اۆتور تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ءا. قوڭىراتبايەۆ
1905 ج. قىزىلوردا وبلىسىندا تۋعان
جازۋشى، عالىم، ۇستاز
ورتا مەكتەپتە وقىتۋ ادىستەمە نەگىزىن قالادى
«سۇر كوجەك»، «بالۋان» ت. ب. اڭگىمەلەرى
1986 ج 81 جاسىندا قايتىس بولدى
ءىىى. «دوڭگەلەك ۇستەل ءادىسى
1 توپقا: كيىك تۋرالى نە بىلەمىز؟
بۇل سۇراققا «دوڭگەلەك ۇستەل» ادىسىمەن جاۋاپ بەرەدى. توپتاعى ءار وقۋشى كيىك تۋرالى ءوز بىلگەنىن جازادى. ءار وقۋشى ءبىر سويلەم جازىپ، كەزەكتى وڭ جاعىندا وتىرعان كەلەسى وقۋشىعا بەرەدى. كەلەسى وقۋشى ءوز بىلگەنىن جازادى، الدىڭعى وقۋشىنىڭ جازعانىن قايتالاماۋ كەرەك. وسىلايشا ءار وقۋشى ءوز بىلگەنىن جازىپ شىعادى. مىسالى، كيىك جۇيرىك اڭ. ت. ب.
2 توپقا: تىرەك سوزدەرمەن جۇمىس. تىرەك سوزدەر: قاسقىر، كيىك، ايلا. وسى سوزدەردى قاتىستىرا وتىرىپ، توپتاعى بالالار شاعىن اڭگىمە قۇراستىرادى.
3 توپقا: «ۆەنن» دياگرامماسىن جاساۋ. ۆەنن دياگرامماسى قابىسىپ جاتقان ەكى دوڭگەلەكتەن تۇرادى. كيىك پەن قاسقىر تۋرالى بىلەتىندەرىن ءوز دوڭگەلەگىنە جازادى. ال ەكەۋىنە ورتاق قاسيەتتەردى ورتاسىنا جازادى.
مىسالى:
كيىك
قاسقىر
ءىV. ماعىنانى تانۋ
1) «جيگسو – 1» ادىسىمەن وقىتۋ. ءماتىندى الدىن - الا ۇشكە بولەمىن. ءار توپتاعى بالالاردى 1، 2، 3 رەتىمەن نەگىزگى توپتاردى ەكسپورت توپتارعا بولەمىن. 1 - لەر ءبىر توپقا، 2 - لەر ءبىر توپقا، 3 – تەر ءبىر توپقا اۋىسىپ وتىرادى. ءماتىندى رەتىمەن 3 توپقا وقۋعا ءبولىپ بەرەمىن.
2) ەكسپورت توپتاعى بالالار بەرىلگەن ءماتىن ءبولىمىن ءوز بەتتەرىنشە وقيدى. سونان سوڭ، تۇسىنگەندەرىن توپتا ءبىر - بىرىنە بايانداپ، مازمۇنىن تالدايدى.
3) ەكسپورت توپتاعى بالالار نەگىزگى توپتارىنا قايتا ورالدى. نەگىزگى توپتان ءار وقۋشى وقىعان ءماتىن ءبولىمىن رەتىمەن بايانداپ، ءوز ءبولىمى بويىنشا جانىنداعىلارعا تۇسىندىرەدى. وسىلايشا ءماتىننىڭ تولىق مازمۇنى نەگىزگى توپتا مازمۇندالىپ تۇسىندىرىلەدى.
V. «اكۆاريۋم» ادىسىمەن ءار توپتان ءوز ۇسىنىستارى بويىنشا وقۋشىلار تاقتاعا شىعادى. مىسالى، ءماتىننىڭ 1 - ءبولىمى بويىنشا ءبىر توپتان، 2 - ءبولىمى بويىنشا كەلەسى توپتان شىعادى. ولار مازمۇنىن باياندايدى. وسى ءادىس بويىنشا ءماتىن مازمۇنىمەن بارلىق سىنىپ وقۋشىلارى تانىسادى.
ءمۇعالىمنىڭ ءماتىندى وقۋى. سوزدىكپەن جۇمىس.
تاياق سىلتەم جەر – جاقىن جەر.
دىڭكەسى قۇرىعان – شارشاعان، قالجىراعان.
VI. تولعانىس «بەس جولدى ولەڭ» ءادىسىن قولدانامىن.
نۇسقاۋ
1. تاقىرىپتى سۋرەتتەيتىن ءسوز. زات ەسىم بولۋى ءتيىس.
2. تاقىرىپتى سۋرەتتەيتىن ەكى سىن ەسىم.
3. ءىس - ارەكەتتى كورسەتەتىن ءۇش ءسوز.
4. ءتورت سوزدەن تۇراتىن ماعىنالى سويلەم.
5. سوڭعى ءسوز سينونيم بولۋى كەرەك.
VII. وقۋشىلاردى باعالاۋ، ماداقتاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما
ەركىن جازۋ (ەسسە) «كيىكتىڭ ايلاسى» اڭگىمەسىن وقىعاننان كەيىن قالىپتاسقان كيىك تۋرالى پىكىرلەرىن ءوز سوزدەرىمەن ەركىن جازۋ.
قازالى اۋدانى، قازالى اۋىلى،
№100 ورتا مەكتەبىنىڭ I ساناتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ساۋلەبايەۆا ءلاززات شاكي قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءا. قوڭىراتبايەۆ «كيىكتىڭ ايلاسى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋعا قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، ءتۇسىنىپ وقۋ، جۇيەلى بايانداۋعا، ءوز ويىن، پىكىرىن اشىق جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ، كيىك تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ءا) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە، ءوزارا سىيلاسۋعا تاربيەلەۋ، قورشاعان ورتاعا سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتىن، ءتىل بايلىعىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتپالى ساباق
ساباقتىڭ فورماسى: توپتىق
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. وقۋشىلاردى ءۇش توپقا ءبولۋ.
ءىى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. تاقتادان كيىكتىڭ سۋرەتىن كورسەتەمىن.
- بالالار، سۋرەتتەگى قانداي اڭ؟
- كيىك
- وندا بۇگىنگى ساباقتا جەرلەسىمىز اۋەلبەك قوڭىراتبايەۆتىڭ «كيىكتىڭ ايلاسى» اڭگىمەسىن وقيمىز.
اۆتور تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ءا. قوڭىراتبايەۆ
1905 ج. قىزىلوردا وبلىسىندا تۋعان
جازۋشى، عالىم، ۇستاز
ورتا مەكتەپتە وقىتۋ ادىستەمە نەگىزىن قالادى
«سۇر كوجەك»، «بالۋان» ت. ب. اڭگىمەلەرى
1986 ج 81 جاسىندا قايتىس بولدى
ءىىى. «دوڭگەلەك ۇستەل ءادىسى
1 توپقا: كيىك تۋرالى نە بىلەمىز؟
بۇل سۇراققا «دوڭگەلەك ۇستەل» ادىسىمەن جاۋاپ بەرەدى. توپتاعى ءار وقۋشى كيىك تۋرالى ءوز بىلگەنىن جازادى. ءار وقۋشى ءبىر سويلەم جازىپ، كەزەكتى وڭ جاعىندا وتىرعان كەلەسى وقۋشىعا بەرەدى. كەلەسى وقۋشى ءوز بىلگەنىن جازادى، الدىڭعى وقۋشىنىڭ جازعانىن قايتالاماۋ كەرەك. وسىلايشا ءار وقۋشى ءوز بىلگەنىن جازىپ شىعادى. مىسالى، كيىك جۇيرىك اڭ. ت. ب.
2 توپقا: تىرەك سوزدەرمەن جۇمىس. تىرەك سوزدەر: قاسقىر، كيىك، ايلا. وسى سوزدەردى قاتىستىرا وتىرىپ، توپتاعى بالالار شاعىن اڭگىمە قۇراستىرادى.
3 توپقا: «ۆەنن» دياگرامماسىن جاساۋ. ۆەنن دياگرامماسى قابىسىپ جاتقان ەكى دوڭگەلەكتەن تۇرادى. كيىك پەن قاسقىر تۋرالى بىلەتىندەرىن ءوز دوڭگەلەگىنە جازادى. ال ەكەۋىنە ورتاق قاسيەتتەردى ورتاسىنا جازادى.
مىسالى:
كيىك
قاسقىر
ءىV. ماعىنانى تانۋ
1) «جيگسو – 1» ادىسىمەن وقىتۋ. ءماتىندى الدىن - الا ۇشكە بولەمىن. ءار توپتاعى بالالاردى 1، 2، 3 رەتىمەن نەگىزگى توپتاردى ەكسپورت توپتارعا بولەمىن. 1 - لەر ءبىر توپقا، 2 - لەر ءبىر توپقا، 3 – تەر ءبىر توپقا اۋىسىپ وتىرادى. ءماتىندى رەتىمەن 3 توپقا وقۋعا ءبولىپ بەرەمىن.
2) ەكسپورت توپتاعى بالالار بەرىلگەن ءماتىن ءبولىمىن ءوز بەتتەرىنشە وقيدى. سونان سوڭ، تۇسىنگەندەرىن توپتا ءبىر - بىرىنە بايانداپ، مازمۇنىن تالدايدى.
3) ەكسپورت توپتاعى بالالار نەگىزگى توپتارىنا قايتا ورالدى. نەگىزگى توپتان ءار وقۋشى وقىعان ءماتىن ءبولىمىن رەتىمەن بايانداپ، ءوز ءبولىمى بويىنشا جانىنداعىلارعا تۇسىندىرەدى. وسىلايشا ءماتىننىڭ تولىق مازمۇنى نەگىزگى توپتا مازمۇندالىپ تۇسىندىرىلەدى.
V. «اكۆاريۋم» ادىسىمەن ءار توپتان ءوز ۇسىنىستارى بويىنشا وقۋشىلار تاقتاعا شىعادى. مىسالى، ءماتىننىڭ 1 - ءبولىمى بويىنشا ءبىر توپتان، 2 - ءبولىمى بويىنشا كەلەسى توپتان شىعادى. ولار مازمۇنىن باياندايدى. وسى ءادىس بويىنشا ءماتىن مازمۇنىمەن بارلىق سىنىپ وقۋشىلارى تانىسادى.
ءمۇعالىمنىڭ ءماتىندى وقۋى. سوزدىكپەن جۇمىس.
تاياق سىلتەم جەر – جاقىن جەر.
دىڭكەسى قۇرىعان – شارشاعان، قالجىراعان.
VI. تولعانىس «بەس جولدى ولەڭ» ءادىسىن قولدانامىن.
نۇسقاۋ
1. تاقىرىپتى سۋرەتتەيتىن ءسوز. زات ەسىم بولۋى ءتيىس.
2. تاقىرىپتى سۋرەتتەيتىن ەكى سىن ەسىم.
3. ءىس - ارەكەتتى كورسەتەتىن ءۇش ءسوز.
4. ءتورت سوزدەن تۇراتىن ماعىنالى سويلەم.
5. سوڭعى ءسوز سينونيم بولۋى كەرەك.
VII. وقۋشىلاردى باعالاۋ، ماداقتاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما
ەركىن جازۋ (ەسسە) «كيىكتىڭ ايلاسى» اڭگىمەسىن وقىعاننان كەيىن قالىپتاسقان كيىك تۋرالى پىكىرلەرىن ءوز سوزدەرىمەن ەركىن جازۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
