InfoHub Logo

ءبىزدىڭ وسى كۇنگە سانالى، كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ ازامات-ازاماتشالار بولىپ، عىلىم مەن ونەردى، ءبىلىم مەن ادامي قاسيەتتەردى بولە جارماي، جۇدىرىقتا جۇمىلدىرىپ ۇستاپ كەلگەنىمىز – مادەنيەت اتتى تەرەڭ ۇعىمنىڭ ارقاسىندا. مادەنيەت ۇعىمى اداممەن، زامانمەن تىعىز بايلانىستى. ادامنىڭ دامۋىن جەدەلدەتكەن، ءوي-ورىسىن ۇلعايتقان – مادەنيەت. مادەنيەت – ۋاقىت ناتيجەسىندە پايدا بولىپ، عاسىرلار بويى تولىققان، ادامزات تۇرعىزعان ءزاۋلىم ساراي ىسپەتتەس. زامانا اعىسىمەن مادەنيەت شەڭبەرى كەڭەيمەسە، تارىعان ەمەس. 

ادام بالاسى ەجەلگى زاماننان بەرى ءبىرشاما تىيىمدارعا، بەلگىلى ءبىر ۇستانىمدارعا سۇيەنىپ، جەر عالامشارىنىڭ تۇرعىندارىنا ورتاق مادەنيەتتى قالىپتاستىردى. سان جىلداردى ارتقا تاستاۋمەن قاتار مادەنيەت ءسوزىنىڭ اۋقىمى دا ۇلعايا بەردى. سوناۋ بايىرعى داۋىرلەرگە شولۋ جاساساق، ەجەلگى ءداۋىر ادامىنىڭ ءوزى بەيسانالىققا جول بەرمەي، ءوز بەتىمەن كەرەك قارۋ-قۇرالدارىن دالدىكپەن دايارلاپ، جانۋارلاردى قولعا ۇيرەتىپ، شارۋاشىلىق پەن ەگىنشىلىك ءىسىن قولعا العانىنا قاراپ سول كەزدەن-اق مادەنيەتتى دامىتۋعا قادام جاساعاندىعىن اڭعارا الامىز. ۋاقىت وتە كەلە مادەنيەت ءبىر قالىپتان شىعىپ، ەكىنشى ءبىر جاڭا قالىپتى قۇرايتىن بولدى. 

مادەنيەتتى ءبىلىم، فيلوسوفيا، پسيحولوگيا، ەتيكا، ەستەتيكا سوزدەرىمەن بايلانىستىرامىن. سەبەبى، مادەنيەت اركەز دانالىقتى، اسەمدىكتى، تۇراقتىلىقتى تالاپ ەتەدى.  بۇل ۇعىمدار ءبىرىن-بىرى قاشان دا تولىقتىرىپ تۇرماق. مىسالعا، ءبىز «مادەنيەتتى ادام» دەگەندە، كوز الدىمىزعا قانداي ادامدى ەلەستەتەمىز؟ دۇرىس، ساۋاتتى سويلەپ، ۇقىپتى ءجۇرىپ-تۇراتىن، ادامي قۇندىلىقتارى،  وزىندىك ۇستانىمى، ومىرلىك باعدارى بار ادامدى ويىمىزدا قۇراستىرىپ شىعارامىز. ءبىز مادەنيەتتى ادامدى قالاي باعالى كورەمىز، قازىرگى كەزدە مادەنيەت ءسوزىنىڭ ءمانى دە سونشالىقتى قۇندى كەلەدى. وسى ورايدا ساۋاتتى جازىپ، دۇرىس سويلەۋدى، ءجوندى ءجۇرىس-تۇرىستى مادەنيەتتىڭ العىشارتتارى دەپ ايتساق ابدەن بولادى.

مادەنيەت سوزىنە سينونيم ەتىپ ءسالت-داستۇرىمىزدى، ءتۇرلى تىيىمداردى، ادەپ-عۇرپىمىزدى الۋعا بولادى. سەبەبى، قوس ۇعىم دا سانالى ادامدى قالىپتاستىرۋعا سەبەپشى. ادام مادەنيەتكە جۇگىنۋ ارقىلى تۇتاس ءبىر ءداۋىردى بەيبىت قۇرا الادى، ال مادەنيەت ادام مەن ادام اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى بەرىك ۇستاپ تۇرۋعا قاۋقارلى. ادام مادەنيەتتى بولسا، مەملەكەتتىڭ مادەني وشاققا اينالعانى. مادەنيەت ارقىلى ءبىز رۋحاني، ماتەريالدى تۇردە باييمىز. ءار مامان ءوز ءىسىنىڭ شىڭىنا شىقسا: اقىن جان تەبىرەنتەر ولەڭىمەن، رەجيسسەر ساپالى فيلمىمەن، جازۋشى ماعىنالى شىعارماسىمەن جانە وسى سىقىلدى باسقا بىلىكتى ماماندار ءوز تۋىندىلارىمەن قوعامدى رۋحاني سۋسىنداتىپ، ماتەريالدى تۇرعىدا وزىندىك ۇلەسىن قوسىپ، مادەنيەتتىڭ ورمەگىن توقىماق.

اۆتورى: ساحي ارۋجان، قامات ادىلەت، پەرنەبەكوۆا گۇلناز، تاستانبەك اياۋلىم

وقىتۋشى: سەرعازى ەرەجەپ ۇلى

---