ماماندىق تۇرلەرى
ءپانى: تەحنولوگيا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماماندىق تۇرلەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى ماماندىق تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ماماندىق تاڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ءتۇرلى ماماندىقتار تۋرالى ماعلۇماتتار بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ مامان يەلەرىنە قىزىعۋشىلىعىن جانە سىني ويلاۋىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ يكەمدىلىككە، تالعامپازدىققا، توزىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ستو تەحنولوگياسى
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ديداكتيكالىق ويىندار جانە جاتتىعۋلار.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، سۋرەتتە، سلايد.
ءپان ارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت ت. ب.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىقتارىن تۇگەندەۋ؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. كىرىسپە: الدىمىزدا تۇرعان «الما اعاشىنا» اركىم ءوزىمىزدىڭ بولاشاق ماماندىقتارىمىزعا نەمەسە بولاشاقتارىمىزعا بايلانىستى ارماندارىمىزدى ويلاپ «المالاردى» ىلەمىز.
ءىى. جاڭا ساباق
«ماماندىق» سوزىنە انىقتاما بەرۋ. پروفەسسيا - لاتىن سوزىنەن شىققان، “professio”- انىقتالعان ءىس، ماماندىق دەگەندى بىلدىرەدى. ماماندىق - قاراپايىم ءومىر ءسۇرۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن جانە قانداي دا ءبىر دايىندىقتى، جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى.
ماماندىق تاڭداۋ - تاعدىرىڭدى تاڭداۋ دەگەن ءسوز. كەيىنگى ومىردە وكىنبەيتىندەي، ءوز قابىلەتى مەن بەيىمدىلىگىنە ساي كاسىپ ءتۇرىن تاڭداۋ.. بۇل وتە جاۋاپكەرشىلىكتى جانە ماڭىزدى ءىس.
ماماندىق - قاراپايىم ءومىر ءسۇرۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن جانە قانداي دا ءبىر دايىندىقتى، جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى.
الەمدە 40 مىڭعا جۋىق ءار ءتۇرلى ماماندىقتار بار. ستاتيستتەردىڭ زەرتتەۋى بويىنشا جىل سايىن 25 ملن ادام ءوزىنىڭ جۇمىس ورنىن اۋىستىرىپ، ونىڭ 12 %- ءى قايتادان ءوز ورنىنا قايتىپ ورالادى ەكەن. بۇدان ماماندىقتى تاڭداۋدا ءار مامان قاتەلەسىپتى دەۋگە بولا ما؟ الدە ءوزىنىڭ بولاشاقتاعى پروفەسسيونالدى قىزمەتىنە جان - جاقتى دايىندالۋ كەرەك شىعار؟ قوعامعا، ادامدارعا پايداسىن تيگىزەتىن ماماندىقتاردى قالاي تاڭداۋعا بولادى؟ ماماندىق تاڭداۋ ءجاسوسپىرىم شاقتاعى ەڭ ماڭىزدى شەشىمدەردىڭ ءبىرى. ۇلكەن ومىرگە ەندى عانا اياق باسقان جاس ۇلاننىڭ الدىندا مىڭداعان ماماندىقتان وزىنە لايىقتى بىرەۋىن تاڭداۋ مىندەتى تۇرادى.
ماماندىقتىڭ جامانى جوق، ءبىراق مۇنىڭ كەز - كەلگەنىنە يكەمدىلىك قاجەت، بۇل جاي كۇنەلتۋ، تاماق اسىراۋدىڭ جولى عانا ەمەس، ۇلكەن ونەردى، زور شەبەرلىكتى قاجەت ەتەتىن نارسە. كەيبىر جاستار ماماندىق تاڭداۋ ەرەجەسىن بىلمەگەندىكتەن ءوزى قىزىقپايتىن ماماندىقتى تاڭدايدى. وسىدان ءوز ماماندىعىنا قاناعاتتانباۋشىلىق، رەنىش سەزىمدەرى بولىپ، ءتىپتى الدارىنا جوسپار دا قۇرعىسى كەلمەيدى. ءاربىر ادام ءوزىن - ءوزى دامىتا الۋ ءۇشىن ءبىلىم الىپ، سول بىلىمىنە ساي ماماندىققا ماشىقتانۋ كەرەك.
«ارىپتەردەن باستالاتىن ماماندىق» جاتتىعۋى. بۇل جاتتىعۋداعى نەگىزگى ماقسات وقۋشىلارعا ماماندىق تۇرلەرىن تانىستىرۋ. كلاستى 2 - توپقا بولەمىن. توپتارعا ارىپتەر بەرىلەدى. وقۋشىلار مىندەتى سول ارىپتەردەن باستالاتىن ماماندىقتاردىڭ اتاۋلارىن بارىنشا كوبىرەك جازىپ، سول ماماندىقتار تۋرالى ءوز پىكىرلەرىن ايتۋ كەرەك.
ا، د، ج، ي، س، ز، ش، ت، م، ە
اگرونوم
اسپاز
ارحەولوگ
ارتيست
اۋدارماشى
ارحيتەكتور
اۋديتور
دارىگەر
ديزاينەر
داياشى
ءدىني قىزمەتكەر
دانەكەرلەۋشى
جازۋشى
ماتروس
ءمۇعالىم
مەنەدجەر
مەتاللۋرگ
ماشينيست
ءمۇسىنشى
ساتۋشى
سلەسار
سپورتشى
ينجەنەر
تاربيەشى
تراكتوريست
تىگىنشى
تاكسيست
ءتىلشى
ينسپەكتور
ينفورماتيك
شەكاراشى
شاشتاراز
شاحتەر
شوفەر
ەكولوگ
ەلەكتريك
زاڭگەر
زووتەحنيك
جۋرناليست
ەكونوميست
پسيحولوگيالىق ءسات: «پسيحوگەومەتريا»- ءوزىن - ءوزى تانۋ:
وقۋشىلار وزىنە ۇناعان گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ كەز كەلگەنىن تاڭداۋى ءتيىس. ءار فيگۋرا قانداي دا ءبىر ادام بويىنداعى قاسيەتتى، قابىلەتتى بىلدىرەدى. ءارقايسىسىمىز ءوزىمىزدى تانىپ كورەلىك.
ءتورتبۇرىش: سەندە توزىمدىلىك، شىدامدىلىق، ەڭبەكقورلىق دامىعان. ءوز اينالاڭداعى ادامداردى جيناپ ۇيىمداستىرۋ، رەتتەۋ جانە جۇيەلەۋ قابىلەتىن بارشىلىق. سەنەن ۇزدىك ادمينيستراتور شىعادى
شەڭبەر. سەندە ادامگەرشىلىك جوعارى دامىعان. سەن ءوز ارىپتەسىڭدى تىڭداي الاسىڭ جانە ونىڭ قايعىسى مەن قۋانىشىن بىرگە بولىسەسىڭ، باسقانىڭ اۋىرتپالىعىنا جاردەمدەسۋ قابىلەتىن جوعارى قالىپتاسقان. ساعان جەكە ادامدار اراسىنداعى كيكىلجىڭدەر ءتان ەمەس، ءوزىڭدى ولاردان اۋلاق ۇستايسىڭ سەنەن ۇزدىك پسيحولوگ شىعۋى مۇمكىن.
ءۇشبۇرىش: ساعان باسقارۋشىلىق قاسيەت ءتان. ءوز كوزدەگەن ماقساتىنا قول جەتكىزۋگە بارلىق مۇمكىنشىلىگىڭدى جاسايسىڭ. وزىڭە سەنىمدىسىڭ جانە جەڭىسكە، جەتىستىكتەرگە، ۇتىستارعا وڭاي قول جەتكىزەسىڭ. ايتقانىننان شىقپايسىڭ، ابىرويلىسىڭ. سەن قوعامدا، ومىردە جوعارى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزەسىڭ، جۇمىسىڭدا جوعارىعا كوتەرىلۋگە بەيىمدىلىگىن بار.
ءىىى. قورىتىندى:
«بولاشاقتا مەن.... ماماندىعىن تاڭدايمىن، سەبەبى...»
تاقتاداعى كۇن ساۋلەسىنە وزدەرىڭىزدىڭ بولاشاق تاڭداعان ماماندىقتارىڭىزدى جازىپ، نە سەبەپتى سول ماماندىقتى تاڭدانىڭىز، سول ماماندىقتىڭ ءبىر كۇنىن سيپاتتاپ بەرىڭىزدەر.
سۋرەتتى تەست:
وقۋشىلارعا كۇن، بۇلت، جاڭبىر بەينەلەنگەن قاعازدار تاراتىلادى. بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىن، ءبىر - بىرىنە تىلەكتەرىن سول بەرىلگەن سۋرەتتەردىڭ بىرەۋىنە جازادى.
كۇننىڭ سۋرەتى ------- جاقسى، كوڭىلدى.
بۇلتتىڭ سۋرەتى ----- ورتاشا.
گۇل ------------- تومەن.
باعالاۋ: «الما اعاشى» ارقىلى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ماماندىق تۋرالى ەسسە جازىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماماندىق تۇرلەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى ماماندىق تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ماماندىق تاڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ءتۇرلى ماماندىقتار تۋرالى ماعلۇماتتار بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ مامان يەلەرىنە قىزىعۋشىلىعىن جانە سىني ويلاۋىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ يكەمدىلىككە، تالعامپازدىققا، توزىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ستو تەحنولوگياسى
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ديداكتيكالىق ويىندار جانە جاتتىعۋلار.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، سۋرەتتە، سلايد.
ءپان ارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت ت. ب.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىقتارىن تۇگەندەۋ؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. كىرىسپە: الدىمىزدا تۇرعان «الما اعاشىنا» اركىم ءوزىمىزدىڭ بولاشاق ماماندىقتارىمىزعا نەمەسە بولاشاقتارىمىزعا بايلانىستى ارماندارىمىزدى ويلاپ «المالاردى» ىلەمىز.
ءىى. جاڭا ساباق
«ماماندىق» سوزىنە انىقتاما بەرۋ. پروفەسسيا - لاتىن سوزىنەن شىققان، “professio”- انىقتالعان ءىس، ماماندىق دەگەندى بىلدىرەدى. ماماندىق - قاراپايىم ءومىر ءسۇرۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن جانە قانداي دا ءبىر دايىندىقتى، جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى.
ماماندىق تاڭداۋ - تاعدىرىڭدى تاڭداۋ دەگەن ءسوز. كەيىنگى ومىردە وكىنبەيتىندەي، ءوز قابىلەتى مەن بەيىمدىلىگىنە ساي كاسىپ ءتۇرىن تاڭداۋ.. بۇل وتە جاۋاپكەرشىلىكتى جانە ماڭىزدى ءىس.
ماماندىق - قاراپايىم ءومىر ءسۇرۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن جانە قانداي دا ءبىر دايىندىقتى، جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى.
الەمدە 40 مىڭعا جۋىق ءار ءتۇرلى ماماندىقتار بار. ستاتيستتەردىڭ زەرتتەۋى بويىنشا جىل سايىن 25 ملن ادام ءوزىنىڭ جۇمىس ورنىن اۋىستىرىپ، ونىڭ 12 %- ءى قايتادان ءوز ورنىنا قايتىپ ورالادى ەكەن. بۇدان ماماندىقتى تاڭداۋدا ءار مامان قاتەلەسىپتى دەۋگە بولا ما؟ الدە ءوزىنىڭ بولاشاقتاعى پروفەسسيونالدى قىزمەتىنە جان - جاقتى دايىندالۋ كەرەك شىعار؟ قوعامعا، ادامدارعا پايداسىن تيگىزەتىن ماماندىقتاردى قالاي تاڭداۋعا بولادى؟ ماماندىق تاڭداۋ ءجاسوسپىرىم شاقتاعى ەڭ ماڭىزدى شەشىمدەردىڭ ءبىرى. ۇلكەن ومىرگە ەندى عانا اياق باسقان جاس ۇلاننىڭ الدىندا مىڭداعان ماماندىقتان وزىنە لايىقتى بىرەۋىن تاڭداۋ مىندەتى تۇرادى.
ماماندىقتىڭ جامانى جوق، ءبىراق مۇنىڭ كەز - كەلگەنىنە يكەمدىلىك قاجەت، بۇل جاي كۇنەلتۋ، تاماق اسىراۋدىڭ جولى عانا ەمەس، ۇلكەن ونەردى، زور شەبەرلىكتى قاجەت ەتەتىن نارسە. كەيبىر جاستار ماماندىق تاڭداۋ ەرەجەسىن بىلمەگەندىكتەن ءوزى قىزىقپايتىن ماماندىقتى تاڭدايدى. وسىدان ءوز ماماندىعىنا قاناعاتتانباۋشىلىق، رەنىش سەزىمدەرى بولىپ، ءتىپتى الدارىنا جوسپار دا قۇرعىسى كەلمەيدى. ءاربىر ادام ءوزىن - ءوزى دامىتا الۋ ءۇشىن ءبىلىم الىپ، سول بىلىمىنە ساي ماماندىققا ماشىقتانۋ كەرەك.
«ارىپتەردەن باستالاتىن ماماندىق» جاتتىعۋى. بۇل جاتتىعۋداعى نەگىزگى ماقسات وقۋشىلارعا ماماندىق تۇرلەرىن تانىستىرۋ. كلاستى 2 - توپقا بولەمىن. توپتارعا ارىپتەر بەرىلەدى. وقۋشىلار مىندەتى سول ارىپتەردەن باستالاتىن ماماندىقتاردىڭ اتاۋلارىن بارىنشا كوبىرەك جازىپ، سول ماماندىقتار تۋرالى ءوز پىكىرلەرىن ايتۋ كەرەك.
ا، د، ج، ي، س، ز، ش، ت، م، ە
اگرونوم
اسپاز
ارحەولوگ
ارتيست
اۋدارماشى
ارحيتەكتور
اۋديتور
دارىگەر
ديزاينەر
داياشى
ءدىني قىزمەتكەر
دانەكەرلەۋشى
جازۋشى
ماتروس
ءمۇعالىم
مەنەدجەر
مەتاللۋرگ
ماشينيست
ءمۇسىنشى
ساتۋشى
سلەسار
سپورتشى
ينجەنەر
تاربيەشى
تراكتوريست
تىگىنشى
تاكسيست
ءتىلشى
ينسپەكتور
ينفورماتيك
شەكاراشى
شاشتاراز
شاحتەر
شوفەر
ەكولوگ
ەلەكتريك
زاڭگەر
زووتەحنيك
جۋرناليست
ەكونوميست
پسيحولوگيالىق ءسات: «پسيحوگەومەتريا»- ءوزىن - ءوزى تانۋ:
وقۋشىلار وزىنە ۇناعان گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ كەز كەلگەنىن تاڭداۋى ءتيىس. ءار فيگۋرا قانداي دا ءبىر ادام بويىنداعى قاسيەتتى، قابىلەتتى بىلدىرەدى. ءارقايسىسىمىز ءوزىمىزدى تانىپ كورەلىك.
ءتورتبۇرىش: سەندە توزىمدىلىك، شىدامدىلىق، ەڭبەكقورلىق دامىعان. ءوز اينالاڭداعى ادامداردى جيناپ ۇيىمداستىرۋ، رەتتەۋ جانە جۇيەلەۋ قابىلەتىن بارشىلىق. سەنەن ۇزدىك ادمينيستراتور شىعادى
شەڭبەر. سەندە ادامگەرشىلىك جوعارى دامىعان. سەن ءوز ارىپتەسىڭدى تىڭداي الاسىڭ جانە ونىڭ قايعىسى مەن قۋانىشىن بىرگە بولىسەسىڭ، باسقانىڭ اۋىرتپالىعىنا جاردەمدەسۋ قابىلەتىن جوعارى قالىپتاسقان. ساعان جەكە ادامدار اراسىنداعى كيكىلجىڭدەر ءتان ەمەس، ءوزىڭدى ولاردان اۋلاق ۇستايسىڭ سەنەن ۇزدىك پسيحولوگ شىعۋى مۇمكىن.
ءۇشبۇرىش: ساعان باسقارۋشىلىق قاسيەت ءتان. ءوز كوزدەگەن ماقساتىنا قول جەتكىزۋگە بارلىق مۇمكىنشىلىگىڭدى جاسايسىڭ. وزىڭە سەنىمدىسىڭ جانە جەڭىسكە، جەتىستىكتەرگە، ۇتىستارعا وڭاي قول جەتكىزەسىڭ. ايتقانىننان شىقپايسىڭ، ابىرويلىسىڭ. سەن قوعامدا، ومىردە جوعارى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزەسىڭ، جۇمىسىڭدا جوعارىعا كوتەرىلۋگە بەيىمدىلىگىن بار.
ءىىى. قورىتىندى:
«بولاشاقتا مەن.... ماماندىعىن تاڭدايمىن، سەبەبى...»
تاقتاداعى كۇن ساۋلەسىنە وزدەرىڭىزدىڭ بولاشاق تاڭداعان ماماندىقتارىڭىزدى جازىپ، نە سەبەپتى سول ماماندىقتى تاڭدانىڭىز، سول ماماندىقتىڭ ءبىر كۇنىن سيپاتتاپ بەرىڭىزدەر.
سۋرەتتى تەست:
وقۋشىلارعا كۇن، بۇلت، جاڭبىر بەينەلەنگەن قاعازدار تاراتىلادى. بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىن، ءبىر - بىرىنە تىلەكتەرىن سول بەرىلگەن سۋرەتتەردىڭ بىرەۋىنە جازادى.
كۇننىڭ سۋرەتى ------- جاقسى، كوڭىلدى.
بۇلتتىڭ سۋرەتى ----- ورتاشا.
گۇل ------------- تومەن.
باعالاۋ: «الما اعاشى» ارقىلى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ماماندىق تۋرالى ەسسە جازىپ كەلۋ.
You Might Also Like
-
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ، سويلەۋ شەبەرلىگىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. وقۋشىلاردى شاپشاڭدىققا، تاپقىرلىققا باۋلۋ.
