InfoHub Logo

قازاقستان – ەگەمەندى، تاۋەلسىز مەملەكەت. اتا بابامىزدىڭ ارمانى اسقاقتاعان، الاش اتى اسپانداعان زاماندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىز اركىمنىڭ كوكەيىنە زور ماقتانىش ۇيالاتادى.

تاۋەلسىزدىگىمىز بەن ەگەمەندىگىمىزدىڭ جەتىستىگى زور كۇش-جىگەر مەن ورتاق ەڭبەكتى تالاپ ەتكەنىن ءار قازاقستاندىق تۇسىنەدى. تاۋەلسىزدىك حالقىمىزعا تەگىن كەلمەدى. قانشاما ازاماتتارىمىز جالىنعا شارپىلدى، ەلىم دەپ ەڭىرەدى، قانشاما ۇرپاق زار جىلادى، جاپا شەكتى. اسىنعان بەس قارۋىن ايلاپ شەشپەگەن ەلىمىز ءتورت جۇزدەي شابۋىلدى باسىنان كەشىرگەن ەكەن. ەلىمىز «ەگەمەندىكتى، بوستاندىقتى، الەمگە اشىقتىقتى» تاڭدادى. ەندىگى مىندەت – بەيبىت ءومىردى ساقتاۋ، «ءححى عاسىردا ورنىقتى دامۋدى جالعاستىرۋ»، ورتاق ەڭبەكتىڭ ناتيجەسىندە «بەرەكەلى قوعام قۇرۋ»، تاۋەلسىز ەلىمىزدى «ماڭگىلىك ەل ەتۋ». «ماڭگىلىك ەل» بولۋ جولىنداعى مازمۇندى ىستەرىمىزبەن دارالاناتىنىمىز ايدان انىق. ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆ وسى جايىندا «بابالاردىڭ ەرلىگى، بۇگىنگى بۋىننىڭ ەرەن ىستەرى جانە جاس ۇرپاقتىڭ جاسامپازدىعى اراسىندا ساباقتاستىق بولسا عانا، ءبىز «ماڭگىلىك ەل» بولامىز» - دەپ باسا ايتادى.

شەكاراسى «پەرزەنتتىك پارىزدى بارىنەن بيىك قويا بىلگەن»، «كۇشەيسە، بىرلىكتەن كۇشەيگەن» اتا-بابامىزدىڭ قانىمەن سىزىلعان بايتاق ەل – قازاق ەلى بۇگىنگى كۇندەرى تاۋەلسىزدىك بەسىگىندە تەربەلىپ جاتقان جايى بار. ەگەمەندىكتى بەرىك ەتكەن كوشباسشىمىز ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ سىندارلى ساياساتى ەلدىڭ وسىپ-وركەندەۋىنە زور ىقپال ەتكەنىن حالقىمىز جاقسى بىلەدى. ەلباسىنىڭ قاي جولداۋىن الساق تا، ولار «شامشىراق سياقتى ءبىزدىڭ جولىمىزعا ساۋلە شاشىپ، العا باسۋعا جىگەرلەندىرەدى». جىل سايىن ەلگە ۇسىنعان جولداۋلار حالىق سەنىمىن ودان ءارى نىعايتا ءتۇسىپ، مەرەيىن ۇستەم ەتتى. مەملەكەت باسشىسى ەكونوميكاداعى رەفورمالارعا كوپ ءۇمىت ارتتى. ونىڭ ناتيجەسى دە كوپ كۇتتىرمەگەنىن ەل كوردى، ەرەن ەڭبەك باعالاندى. ىرگەلى ىستەر ىلگەرى دامۋىمىزدىڭ نەگىزى بولعانى دا ايقىن. جىل سايىن  جولداۋ قىزۋ تالقىعا سالىنىپ،  كوپشىلىكتىڭ وڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ وتىرعانى انىق.

قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ بىرلىگى مەن تۇراقتى دامۋىنا نەگىزدەلگەن «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا قازاقستاندىق رەفورما ءساتتى جوسپارلانعانىن انىق كورۋگە بولادى. ەلىمىز «ەگەمەندىكتى، بوستاندىقتى، الەمگە اشىقتىقتى» تاڭدادى. ەندىگى مىندەت – بەيبىت ءومىردى ساقتاۋ، «ءححى عاسىردا ورنىقتى دامۋدى جالعاستىرۋ»، ورتاق ەڭبەكتىڭ ناتيجەسىندە «بەرەكەلى قوعام قۇرۋ»، تاۋەلسىز ەلىمىزدى «ماڭگىلىك ەل ەتۋ». ال  «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى – «بىرلىگى بەرەكەلى، تىرلىگى مەرەكەلى، ىنتىماعى جاراسقان» مەملەكەت بولىپ قالىپتاسۋىمىزدىڭ بىردەن-بىر كىلتى. قازىرگى كەزدە ءبىز «جاھاندىق ساياساتتا» ءوز ورنىمىزدى تاپتىق. ەكونوميكانىڭ قارقىندى دامۋى مەن ەلدەگى تۇراقتىلىق مەملەكەتتىڭ العا جىلجۋىنا مۇمكىندىك بەرگەنىن ءومىر كورسەتىپ وتىر. ال ستراتەگيالار مەن جولداۋلار جاڭا باعىت-باعدار بەرەتىنى ايقىن. ەلباسى بۇل ستراتەگيادا قوعامنىڭ بارلىق سالاسىنا قامقورلىق تانىتادى.

ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ تۇلعانىڭ ارقاسىندا ەلدىگىمىزدىڭ ەڭسەسى بيىكتەپ، ورەسى مارقايىپ شىعا كەلەتىنى ءسوزسىز دەپ ويلايمىن.

ماڭگىلىك ەل يدەياسى  سوناۋ تۇركىلىك داۋىردەن باستاۋ الىپ، بۇگىنگە دەيىن جەتكەن قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق يدەياسى. ەلباسىمىز  نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «ماڭگىلىك ەل» بولامىز دەي كەلە، ۇلتتىق سانانى الدىڭعى ورىنعا شىعاردى.  «ماڭگىلىك ەل»  يدەياسى – ۇلتىمىزدىڭ ءتۇپقازىعىنا اينالدى. ماڭگىلىك ەل قۇرۋ - كەڭ-بايتاق جەرىمىزدى اق بىلەكتىڭ كۇشىمەن، اق نايزانىڭ ۇشىمەن قورعاپ قالعان اتا-بابالارىمىزدىڭ اسقاق ارمانى. ماڭگىلىك ەل – «الاشىم، جۇرتىم» دەپ قاسىق قانى قالعانشا ازاتتىق ءۇشىن كۇرەسكەن باتىر ۇلداردىڭ ورتاق تىلەگى.  ماڭگىلىك ەل – حالقىم دەپ جىرلاپ وتكەن اقيىق اقىنداردىڭ، ارىستار مەن بوزداقتاردىڭ ارمان-مۇراتى.

تاۋەلسىز ەل اتانىپ، ەگەمەندىكتىڭ تۋى جەلبىرەگەلى ەلىمىز زور جەتىستىكتەرگە جەتىپ وتىر. تاريح تارلانى اتانعان م.قوزىبايەۆ تاۋەلسىز ەلىمىز جايىندا بىلاي دەپ جازادى: «بالعىن تاۋەلسىزدىك تۋرالى تۇسىنىگىمىز كەڭي ءتۇستى. ءبىز بۇگىن تاۋەلسىز ەل دەپ حالىقارالىق ۇيىمدارعا ەمىنبەي ەركىن كىرەتىن، كوگىلدىر بايراعىمىزدى جەلبىرەتىپ، باسقا ەلدىڭ تورىنە ىلەتىن، الەمدىك قوعامداستىقتا قاي ەلدىڭ وكىلدەرى بولسا دا، قاز-قاتار الدىڭعى لەگىندە جۇرەتىن، ەلى امان، جۇرتى تىنىش، شەكاراسى ءبۇتىن، كوڭىلى كوتەرىڭكى، قاباعى اشىق، ءجۇزى جارىق ساياساتكەر كوسەمى بار پارلامەنتتىك رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتى ايتامىز». عالىمنىڭ وسى نۇرلى سوزدەرى قازاق ەلىنە بەرىلگەن ۇلكەن باعا دەپ بىلەمىن. ەل دامۋىن جان-جاقتى قامتيتىن نەگىزگى قۇجات –  ەلباسىنىڭ حالىققا ارناعان جىل سايىنعى جولداۋلارى. ساليقالى وي يەسى ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆ بيىل دا قازاقستان حالقىنا «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىن ۇسىندى. ايقىن ماقسات، يگى ءىس جۇكتەگەن  تاريحي ماڭىزى بار بۇل جولداۋ حالىق سەنىمىن نىعايتاتىنى انىق.

ەلباسىمىز اقىل-پاراسات يەسى ادامنىڭ قوعامداعى ورنى باستى  نازاردا ەكەنىن تىلگە تيەك ەتەدى. ادامنىڭ قوعامداعى جاعدايى مەملەكەتتىڭ  دامۋ دەڭگەيىن بىلدىرەتىن كورسەتكىش ەكەنى بەلگىلى. سوندىقتان دا جولداۋدا حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان مازمۇندى شارالارعا باسا نازار اۋدارىلعان.

الەمدىك دەڭگەيدەگى ءرولىمىز، ۇلتتىق ەكونوميكا، الەمدىك تۇراقتىلىق، كەلىسىم مەن تاتۋلىق، ۇلت دەنساۋلىعى، مەديسينالىق ءبىلىم بەرۋ، «بالاپان» ارنايى باعدارلاماسى، جاھاندىق قاۋىپسىزدىك، ۇلتتىق قورعانىس جايىندا جاڭا مىندەتتەر مەن مازمۇندى باعىتتاردى  ايقىنداپ بەردى.

ەلباسى ەكونوميكا جايىندا «الدىمەن ەكونوميكا – سودان سوڭ ساياسات»  دەگەن ايقىن فورمۋلامەن ىلگەرىلەپ كەلە جاتقانىمىزدى،  وسى تاڭداعان باعىتىمىز ەلىمىزدىڭ جاڭعىرىپ، باسەكەگە قابىلەتتى بولاتىنىن  باسا ايتادى.  ينجەنەرلىك ءبىلىم بەرۋ، زاماناۋي تەحنيكالىق ماماندىقتار جۇيەسىن دامىتۋدى ۇكىمەتكە تاپسىردى. جوعارى وقۋ ورىندارىنا دا وزدەرىنىڭ عىلىمي-زەرتتەۋشىلىك قىزمەتىن دە بەلسەندى دامىتۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، زور مىندەتتەر جۇكتەپ وتىر. ءبىلىم  سالاسىنا ەرەكشە ىقىلاسى مەن قامقورلىعىن تانىتتى. وسى يگى شارالار ناتيجەسىندە: «ءبىزدىڭ بالالارىمىز بەن نەمەرەلەرىمىز سىرت ەلدەن گورى وتانىندا ءومىر سۇرگەندى ارتىق  كورەتىندەي، ويتكەنى ءوز جەرىندە ءوزىن جاقسى سەزىنەتىندەي بولۋعا ءتيىس. ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى ءوزىن ءوز جەرىنىڭ قوجاسى رەتىندە سەزىنۋگە ءتيىس» - دەيدى مەملەكەت باسشىسى. ەلدەگى وزگە ۇلت وكىلدەرىمەن ءتىل تابىسىپ، ورتاق مۇددەگە ەڭبەك ەتۋ كەرەكتىگىن دە نازاردان تىس قالدىرعان ەمەس.

سۋلەيمان نۋرگۇل 

ءقازۇۋ-نىڭ 3 كۋرس ستۋدەنتى 

جەتەكشى: PHD دوكتور، اعا وقىتۋشى مۇقان نۇرزات 

---