InfoHub Logo

ماڭگىلىك ەل - بۇل قازاقتىڭ وتكەن تاريحىنان باستاۋ الۋى ءتيىس. تامىرى تەرەڭگە جايىلعان تاريحتان سىر شەرتەر بولساق، ءبىز قازاق نە كورمەدىك، كانشا قيىن جاعدايلاردى، اشارشىلىق، سوعىس، ەلدەن جىراققا اۋىپ كەتۋ، تىلىمىزدەن ايىرىلۋ، بارلىعىن باستان كەشىردىك. ءبىراق وسىنىڭ بىردە-بىرىنە مويىماستان بۇگىنگى كۇنگە دە امانششىقپەن جەتىپ وتىرمىز. شۇكىر، مىنە وسىنىڭ ءوزى-اق ماڭگى ەل كەرەگەسى.

550 جىل بۇرىن جانىبەك پەن كەرەي قۇرعان قازاق حاندىعى العاش رەت ءوز اتاۋىندا حالىق ەتنونيمى بەكىتىلدى. قازاق حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كوپ عاسىرلىق كۇرەس جولىندا ۇلى جەڭىستەر مەن اۋىر جەڭىلىستەر بولدى. وسى ۇزدىكسىز كۇرەستىڭ تاريحي تاجىريبەسى «ماڭگىلىك ەل» وزەكتى يدەياسىنىڭ ماڭىزدىلىعى - حالىق بىرلىگىن دالەلدەيدى. تاريحي كۇن - قازاق حاندىعى قۇرىلۋىنىڭ 550 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ - وتكەن، وسى جانە كەلەر شاقتىڭ ميراسقورلىعىن جانە ۇرپاقتىڭ بابالار الدىنداعى قازاقي مەملەكەتتىلىكتىڭ قاينار كوزى مەرەيتويلى كۇندەردەن بۇرىن ەسەپتەلەتىن نەگىزى مەن ءداستۇرىن ساقتاۋداعى ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىگىن ايرىقشا كورسەتەدى. تاۋەلسىز قازاكستاننىڭ تۇڭعىش ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ زاماناۋي قازاقستاندىق مەملەكەتتىلىك قۇرۋداعى سىڭىرگەن تاريحي ەڭبەگىنە ەشكىمنىڭ تالاسى جوق. كۇشتى قايراتى مەن ستراتەگيالىك كورىپكەلدىگىنىڭ ارقاسىندا قازاقستان زاڭدى راسىمدەلگەن شەكاراسى بار، جەمىستى، تۇراقتى، بەدەلدى مەملەكەتكە اينالدى. قازاقستاندىقتاردىڭ ۇلتتىق يدەياسى مەن تاريحي ساناسىن قالىپتاستىرۋدا، جانە حالىقتىڭ بىرلىگىن نىعايتۋدا قازاقستان پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتىڭ ەرەكشە ءرولىن اتاپ كورسەتۋ قاجەت. قازاقستان «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنا بىرىككەن كوپۇلتتىڭ وكىلدەرىنە وتان بولىپ تابىلادى. قازاقستاندىقتار بار قيىنشىلىقتاردان ءوتىپ، ۇلتتىق قاۋىمداستىققا لايىقتى ورىن الدى. بۇعان جەتۋ جولى دا وڭاي بولماعانى ايان. ءيا، ەل بولىپ ەڭسە تىكتەدىك دەگەندە - ارعى جاعىندا دا ارقاسۇيەر، تابان تىرەر نە بار ەكەنىن قازاق جۇرتى مەن قازاقستاندىقتاردىڭ جاراسىمدى تىرشىلىگىنىڭ دالەلى بولدى. ءبىر كەزدەرى الاش ارىسى ءمىرجاقش دۋلاتوۆ «تۇرىك بالاسى» اتتى جازباسىندا: «كەلەشەك كۇننىڭ قانداي بولاشاعىن بىلۋگە تاريح انىق قۇرال بالادى. ءوزىنىڭ تاريحىن جوعالتقان جۇرت ءوزىنىڭ تاريحىن ۇمىتقان ەل قايدا ءجۇرىپ، قايدا تۇرعاندىعىن، نە ىستەپ، نە قويعاندىعىن بىلمەيدى، كەلەشەكتە باسىنا قانداي كۇن تۋاتىنىنا كوزى جەتپەيدى. ءبىر حالىق ءوزىنىڭ تاريحىن بىلمەسە، ءبىر ەل ءوزىنىڭ تاريحىن جوعالتسا، ونىڭ ارتىنشا ءوزى دە جوعالۋگا ىڭعايلى بولىپ تۇرادى»،-دەپ، سونىمەن بىرگە تاعى جازعان ماقالاسىندا: «تاريحى، ادەبيەتى جوق حالىقتىڭ دۇنيەدە ءومىر ءسۇرۋى، ۇلتتىعىن ساقتاپ ىلگەرى باسۋى قيىن. ادەبيەتى، تاريحى جوق حالىقتار باسقالارگا ءسىڭىسىپ، جۇتىلىپ جوق بولادى»،-دەدى. ءبىزدىڭ وتانىمىز قازاقستان - بۇگىندە تاۋەلسىز مەملەكەت. ەلباسىمىز ءوز سوزىندە «جەر بەتىندە مىڭداعان ۇلتتار مەن ۇلىستار بار. ءبىز - دەربەس مەملەكەت قۇرۋ باقىتىنا يە بولاتىن 193 ۇلتتىڭ ءبىرىمىز.

باسقا باقىتتىڭ قونۋى ءبىر بولەك، سول باقىتتى باعالاي ءبىلۋ ءبىر بولەك.تاۋەلسىز ەلدەردىڭ بارلىعى بىردەي تۇراقتىلىق پەن تاتۋلىققا ۇيىپ، دامۋدىڭ داڭعىلىنا تۇسە الگان جوق.تاۋەلسىزدىك - تاريحتىڭ سىيى نەمەسە بۇگىنگى بۋىننىڭ مەنشىگى ەمەس. ول - وتكەن بابالاردىڭ الدىنداعى قاسيەتتى بورىشى جانە كەلەشەك ۇرپاقتىڭ الدىنداعى زور جاۋاپكەرشىلىك. ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزگە تاۋبە دەپ، تاۋەكەلمەن بولاشاققا بەت تۇزەپ كەلەمىز. ءبىز بۇگىن ۇلى تاريحىمىزدىڭ تاعى ءبىر شەبىنەن سەنىمدى ءوتىپ كەلەمىز»،-دەگەن ەدى. شىنىندا دا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزۋىمىز، ادامزاتتىڭ باسىنان كەشىرگەن، عالامات زوبالاڭ زاماننان امان-ەسەن ءوتۋىمىزدىڭ ءوزى باعا جەتپەس مۇرا ەمەس پە؟

ۇلتىمىزدىڭ ۇلى تۇلعاسىنىڭ ءبىرى - ءاليحان بوكەيحان «جۇرت پايداسىنا تازا جولمەن تۋرا باستايتىن ەر تابىلسا، قازاق حالقى ونىڭ سوڭىنان ەرەر ەدى» - دەپ ارمان ەتكەن ەر تۇلعا بۇگىن ەلباسىمىزدىڭ ءار ىسىنەن كورىنىس تاپقانداي. كەرەي مەن جانىبەك قۇرعان قازاق حاندىعىنىڭ تاريحي جالعاسى - بۇگىنگى وركەنيەتتى كازاقستان. ەلىمىزدىڭ وزىندىك ستراتەگياسى قالىپتاسقان، الەمدەگى الدىڭعى قاتارلى مەملەكەتتەر قاتارىنان ورىن الۋى – قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ەرەن ەڭبەگى مەن كورەگەن ساياساتىنىڭ جەمىسى دەپ بىلەمىن.

№30 مەكتەپ گيمنازياسىنىڭ وقىتۋشىسى راقىمبەرلى پاراسات ماعاۋيا قىزى

---