مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردە بالانىڭ دامۋ پروگرەسىن جەتىلدىرۋ مۇمكىندىكتەرى
تاقىرىبى: مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردە بالانىڭ دامۋ پروگرەسىن جەتىلدىرۋ مۇمكىندىكتەرى
ءى. كىرىسپە
مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردە بالانىڭ دامۋ پروگرەسىن جەتىلدىرۋ مۇمكىندىكتەرى
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ قۇرىلىمى.
1. بالا ءتىلىن دامىتۋدىڭ ماڭىزى.
ءىىى. قورىتىندى.
ۇرپاق بولاشاعى – تاربيە مەن بىلىمدە.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ 2008 جىلدىڭ 6 اقپانىنداعى حالىققا جولداۋىندا «كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەردىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋدىڭ العاشقى ساتىسى رەتىندەگى مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋگە باسا نازار اۋدارعان ءجون. جانە بۇل ساتىنى ولاردىڭ شىعارماشىلىق جانە ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋعا ارنالعان ءتيىمدى باعدارلامالارمەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. ءاربىر بالالاردىڭ ءبىلىم الۋعا، ەڭبەككە جانە قورشاعان ورتاعا بەيىمى، قارىم - قاتىناسى ناق وسى كەزەڭدە قالاناتىنىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك» - دەپ ايتىلعان.
جاس ۇرپاق تاربيەسى سياقتى ۇلكەن مىندەتتى شەشۋگە مەكتەپكە دەيىنگى قوعامدىق تاربيەنىڭ ورنى ەرەكشە. ولار ءومىر ەسىگىن جاڭا عانا اشقان جاس بۋىندار دەنەسىنىڭ، اقىل - ويىنىڭ، سانا - سەزىمىنىڭ دامۋىنا، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرى مەن ەستەتيكالىق تالعامنىڭ قالىپتاسۋىنا جاعداي جاسايدى.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردى تاربيەلەۋ ماقساتتى قوعام تالابىنان تۋادى. ويتكەنى ەلىمىزگە وتانىن سۇيەتىن، ءبىلىمدى، مورالدىق بەينەسى جوعارى، شىعارماشىلىق ەڭبەككە بەيىم، رۋحاني دۇنيەسى باي، جەتىلگەن ادامدار قاجەت.
تاربيە ماقساتىن انىقتاۋ – قاشاندا قوعام شەشەتىن قاجەتتى ماسەلە، ويتكەنى جاس ۇرپاققا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدىڭ جۇيەسىن قۇرۋ، قوعامدىق تاربيە ورىندارىنىڭ تيپتەرى، وقۋ - اعارتۋ مەكەمەلەرىنىڭ سيپاتى، وقۋ - تاربيە جۇمىسىنىڭ مازمۇنى، ءادىسى، فورماسى تاربيە ماقساتىنا بايلانىستى انىقتالادى.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ العاشقى بۋىنى بولىپ تابىلاتىن مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭدە بالالاردىڭ اقىل - وي قابىلەتىن جان - جاقتى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلۋدە، سەبەبى وسى كەزەڭدە بالالاردىڭ اقىل - وي قابىلەتىن دامىتۋ مۇمكىندىكتەرى مول. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە تابيعي جاراتىلىسىندا اقىل - وي قابىلەتىنىڭ العاشقى شارتتارى 50 - 60% بايقالعان. بالانىڭ اقىل - وي ەرەكشەلىكتەرى جاراتىلىسىنان شىعارماشىلىق، ىزدەنىمپازدىق سيپاتتارعا يە، الايدا ونى دۇرىس باعىتتا دامىتۋ جاعدايلارى ءارقيلى، سوندىقتان بالانىڭ اقىل - وي قابىلەتىن دامىتۋ، ونىڭ ناقتى باعىتتارىن ايقىنداۋ ەڭ الدىمەن ونىڭ جاس جانە دارا ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى. بالالاردىڭ تولىققاندى اقىل - وي تاربيەسىن سەنسورلىق پروسەستەردى قالىپتاستىرۋدان باستاۋ قاجەت. ويلاۋ ارەكەتىن دامىتۋ سويلەۋسىز مۇمكىن ەمەس. بالا ءتىلدى مەڭگەرە وتىرىپ زاتتار، ولاردىڭ قاجەتتەرى، بەلگىلى تۋرالى بىلىمدەردى يگەرە باستايدى. ناقتى باعدارلاما مازمۇنىنا ساي بالالار قاراپايىم ماتەماتيكالىق ۇعىمداردى مەڭگەرۋ نەگىزىندە ساناۋ، سالىستىرۋ، زاتتاردىڭ ۇعىندىرىپ، ەنىن، بيىكتىگىن ولشەۋ، سۇيىق جانە سۋسىمالى زاتتاردىڭ كولەمىن شارتتى ولشەۋىشتەردىڭ كومەگىمەن ولشەۋ، سونداي - اق جيىن، سان، ەسەپتەۋ ۇعىمدارىن دا ديداكتيكالىق جانە تانىمدىق ويىندار ارقىلى ۇيرەنەدى.
ءبىلىم بەرۋدىڭ ەڭ تومەنگى ساتىسى – مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭ جانە تۇلعانىڭ دامۋ ىرگەتاسى، وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋدىڭ ەڭ قۋاتتى كەزەڭى. بۇل ساتىداعى بالانىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتى، قابىلداۋى تومەن بولعانىمەن بىلۋگە قۇشتارلىعى زور بولادى.
دامۋ ورتاسىنىڭ نەگىزىندە تۇلعانىڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى، بالانىڭ تۇلعاسىن دامىتۋدا ونىڭ جەكە ەرەكشەلىك مۇمكىندىكتەرىن اشىپ، تانىم بەلسەندىلىگىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا مىناداي مىندەتتەردى شەشۋى شارت.
- بالانىڭ ىشكى بەلسەندىلىگىن دامىتۋعا ارنالعان قاجەتتى مۇمكىندىكتەر جاساۋ؛
- ءار بالادا ونىڭ جەكە دارا قاسيەتتەرى مەن قابىلەتتەرىن اشىپ، ولاردىڭ ءومىر سۇرۋگە قاجەتتى سالالارعا ورنىعۋىنا مۇمكىندىك كورسەتۋ؛
- ءار بالانى تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرىن اشىپ كورسەتۋگە جانە ونى دامىتۋدا كومەگىن تيگىزەتىن جاڭا جولداردى ىزدەستىرۋ؛
- ءار بالانىڭ تۇلعاسىنا دەگەن قۇرمەت پەن سۇيىسپەنشىلىكتى قامتاماسىز ەتەتىن قارىم - قاتىناستى ورناتۋ؛
- تۇلعاعا اسەر ەتۋدەگى بەلسەندى ادىستەرگە باعدار جاساۋ؛
مۇنداي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ جان - جاقتى تاراعانى وڭ ناتيجەسىن تانىپ جاتقان ءبىرقاتار تۇرلەرىن اتاۋعا بولادى.
- سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ تەحنولوگياسى ارقىلى الەمدى، شارلاۋ، ەسسە قۇرۋ، تىرەك سىزبالار ادىستەرىن ۇيرەنسە.
- ويىن ارقىلى وقىتۋ، ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ تەحنولوگياسىندا قاراپايىمدىلىق، كىشىپەيىلدىلىك، ءوزارا تۇسىنۋشىلىك سەزىمدەرىن باۋليدى.
- وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالارى ارقىلى مۋلتيمەديالىق قۇرالداردى پايدالانۋ.
- پسيحوفيزيولوگيالىق تالاپتاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ كومپيۋتەرلىك ويىنداردى قولدانۋ. مەكتەپكە دەيىنگى بالالاردىڭ اتا - انالارىنا كەزدەسكەن پروبلەمالاردى بىرلەسىپ شەشۋ مۇمكىندىگىن بەرە وتىرىپ، ولاردى ءبىلىم بەرۋ مەن تاربيە بەرۋ پروسەسىنە تارتۋعا مىندەتتى.
وتباسىندا اتا - انالارعا پەداگوگيكالىق ءبىلىم وتە قاجەت، سەبەبى اتا - انا بالا تاربيەسىنىڭ ماقسات، مىندەتتەرىن ايقىن تۇسىنبەي بالا تاربيەسىنىڭ جولدارى مەن امالدارىن ويداعىداي ىسكە اسىرا المايدى.
اتا - انالارمەن اڭگىمە كەزىندە ءوسىپ كەلە جاتقان ءسابيدىڭ مۇمكىندىكتەرى زور، ءبىراق ولار شەكسىز ەمەس ەكەندىگىن ولارمەن بىرگە وتكىزىلەتىن ترەنينگتەردە ەسكەرتۋ قاجەت.
بالانىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەسكەرمەي دامۋدى جەدەلدەتۋگە بولمايدى، سونداي - اق دامۋ بارىسىندا كىدىرىستە بولماۋ قاجەت. سوندىقتان اتا - انا ەرتە سابيلىك جانە مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالاردىڭ دامۋىنىڭ پسيحوفيزيولوگيالىق كورسەتكىشىن ءبىلۋى ماڭىزدى.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىز «مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ» جاڭا ستاندارتىمەن جۇمىس ىستەۋدەمىز. وقۋ جۇكتەمەسى 5 ءبىلىم سالاسى بويىنشا جۇرگىزىلەدى: ولار «دەنساۋلىق»، «قاتىناس»، «تانىم»، «شىعارماشىلىق»، «الەۋمەتتىك ورتا».
مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ نەگىزگى مازمۇنى ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنىڭ ناتيجەسى رەتىندە بالانىڭ قۇزىرەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان.
1. دەنساۋلىق ساقتاۋ قۇزىرەتتىلىگى:
- ءوزىنىڭ فيزيكالىق دەنساۋلىعىن ويلاۋعا جانە تىرشىلىك ءىس - ارەكەتىنىڭ
قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋعا؛
- قوزعالىس داعدىلارىن مەڭگەرۋگە؛
- ءتۇرلى وقيعالارعا قاتىستى ءوزىنىڭ ەموسيالىق كۇيىن بىلدىرۋگە؛
- دەنساۋلىق ساقتاۋ نەگىزدەرىمەن جەكە باس گيگيەناسىنىڭ داعدىلارىن مەڭگەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
2. كوممۋنيكاتيۆتىك - تىلدىك قۇزىرەتتىلىك:
- اۋىزشا قاتىناستىڭ الۋان ءتۇرلى قۇرالدارىن انا تىلىندە جانە باسقا تىلدەردە قارىم - قاتىناس پەن ءوزارا ءىس - ارەكەت قۇرۋدا پايدالانۋعا؛
- ءتىلدىڭ قاجەتتى لەكسيكالىق جانە گرامماتيكالىق قۇرالدارىن تالداۋ جانە ولاردى ويىنداردا، سوزدىك شىعارماشىلىقتا جانە ءىس - ارەكەتتىڭ باسقا تۇرلەرىندە پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى
3. تانىمدىق قۇزىرەتتىلىك:
- قورشاعان ورتاعا قىزىعۋشىلىق بىلدىرۋگە؛
- العا قويىلعان مىندەتتەرگە پاراپار قىزمەت تاسىلدەرىن تاڭداۋعا؛
- العا قويىلعان ماقساتقا جەتۋگە؛
- ەكولوگيالىق ءبىلىمدى مەڭگەرتۋگە؛
- سۇراقتار قويۋعا، ەكسپەريمەنت جاساۋعا، سەبەپ - سالدارلىق بايلانىستار ورناتۋعا؛
- قۇراستىرىلىمدىق ءىس - ارەكەتتەگى ويدى جۇزەگە اسىرۋعا؛
- زاتتاردى ولاردىڭ جالپى تۇسىنىگى نەگىزىندە بىرىكتىرۋگە جانە ولارعا اۋىزشا انىقتامالار بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
4. شىعارماشىلىق قۇزىرەتتىلىك:
- مۋزىكا، ونەر تۋرالى بىلىمدەر نەگىزىنە قىزىعۋشىلىق تانىتۋعا؛
- كوركەم تۋىندىلار جانە حالىقتىق شىعارماشىلىققا ءوزىنىڭ قاتىناسىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى؛
- كوركەم قۇرالدارمەن (ءتۇس، ىرعاق، ءپىشىن، كومپوزيسيا جانە ت. ب.) جەكە كوركەم وبرازدار جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
5. الەۋمەتتىك قۇزىرەتتىلىك:
- تارتىپكە پاراپار مىنەز - قۇلىقتىڭ بالاماسىن تاڭداۋعا؛
- ءوز مۇمكىندىگىنىڭ شەگىن بىلۋگە؛
- ەرەسەكتەرمەن جانە قۇرداستارىمەن بىرلەسكەن قىزمەتكە قوسىلۋعا؛
- قازاق جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن مادەني قۇندىلىقتارىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ءى. كىرىسپە
مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردە بالانىڭ دامۋ پروگرەسىن جەتىلدىرۋ مۇمكىندىكتەرى
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ قۇرىلىمى.
1. بالا ءتىلىن دامىتۋدىڭ ماڭىزى.
ءىىى. قورىتىندى.
ۇرپاق بولاشاعى – تاربيە مەن بىلىمدە.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ 2008 جىلدىڭ 6 اقپانىنداعى حالىققا جولداۋىندا «كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەردىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋدىڭ العاشقى ساتىسى رەتىندەگى مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋگە باسا نازار اۋدارعان ءجون. جانە بۇل ساتىنى ولاردىڭ شىعارماشىلىق جانە ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋعا ارنالعان ءتيىمدى باعدارلامالارمەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. ءاربىر بالالاردىڭ ءبىلىم الۋعا، ەڭبەككە جانە قورشاعان ورتاعا بەيىمى، قارىم - قاتىناسى ناق وسى كەزەڭدە قالاناتىنىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك» - دەپ ايتىلعان.
جاس ۇرپاق تاربيەسى سياقتى ۇلكەن مىندەتتى شەشۋگە مەكتەپكە دەيىنگى قوعامدىق تاربيەنىڭ ورنى ەرەكشە. ولار ءومىر ەسىگىن جاڭا عانا اشقان جاس بۋىندار دەنەسىنىڭ، اقىل - ويىنىڭ، سانا - سەزىمىنىڭ دامۋىنا، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرى مەن ەستەتيكالىق تالعامنىڭ قالىپتاسۋىنا جاعداي جاسايدى.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردى تاربيەلەۋ ماقساتتى قوعام تالابىنان تۋادى. ويتكەنى ەلىمىزگە وتانىن سۇيەتىن، ءبىلىمدى، مورالدىق بەينەسى جوعارى، شىعارماشىلىق ەڭبەككە بەيىم، رۋحاني دۇنيەسى باي، جەتىلگەن ادامدار قاجەت.
تاربيە ماقساتىن انىقتاۋ – قاشاندا قوعام شەشەتىن قاجەتتى ماسەلە، ويتكەنى جاس ۇرپاققا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدىڭ جۇيەسىن قۇرۋ، قوعامدىق تاربيە ورىندارىنىڭ تيپتەرى، وقۋ - اعارتۋ مەكەمەلەرىنىڭ سيپاتى، وقۋ - تاربيە جۇمىسىنىڭ مازمۇنى، ءادىسى، فورماسى تاربيە ماقساتىنا بايلانىستى انىقتالادى.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ العاشقى بۋىنى بولىپ تابىلاتىن مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭدە بالالاردىڭ اقىل - وي قابىلەتىن جان - جاقتى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلۋدە، سەبەبى وسى كەزەڭدە بالالاردىڭ اقىل - وي قابىلەتىن دامىتۋ مۇمكىندىكتەرى مول. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە تابيعي جاراتىلىسىندا اقىل - وي قابىلەتىنىڭ العاشقى شارتتارى 50 - 60% بايقالعان. بالانىڭ اقىل - وي ەرەكشەلىكتەرى جاراتىلىسىنان شىعارماشىلىق، ىزدەنىمپازدىق سيپاتتارعا يە، الايدا ونى دۇرىس باعىتتا دامىتۋ جاعدايلارى ءارقيلى، سوندىقتان بالانىڭ اقىل - وي قابىلەتىن دامىتۋ، ونىڭ ناقتى باعىتتارىن ايقىنداۋ ەڭ الدىمەن ونىڭ جاس جانە دارا ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى. بالالاردىڭ تولىققاندى اقىل - وي تاربيەسىن سەنسورلىق پروسەستەردى قالىپتاستىرۋدان باستاۋ قاجەت. ويلاۋ ارەكەتىن دامىتۋ سويلەۋسىز مۇمكىن ەمەس. بالا ءتىلدى مەڭگەرە وتىرىپ زاتتار، ولاردىڭ قاجەتتەرى، بەلگىلى تۋرالى بىلىمدەردى يگەرە باستايدى. ناقتى باعدارلاما مازمۇنىنا ساي بالالار قاراپايىم ماتەماتيكالىق ۇعىمداردى مەڭگەرۋ نەگىزىندە ساناۋ، سالىستىرۋ، زاتتاردىڭ ۇعىندىرىپ، ەنىن، بيىكتىگىن ولشەۋ، سۇيىق جانە سۋسىمالى زاتتاردىڭ كولەمىن شارتتى ولشەۋىشتەردىڭ كومەگىمەن ولشەۋ، سونداي - اق جيىن، سان، ەسەپتەۋ ۇعىمدارىن دا ديداكتيكالىق جانە تانىمدىق ويىندار ارقىلى ۇيرەنەدى.
ءبىلىم بەرۋدىڭ ەڭ تومەنگى ساتىسى – مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭ جانە تۇلعانىڭ دامۋ ىرگەتاسى، وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋدىڭ ەڭ قۋاتتى كەزەڭى. بۇل ساتىداعى بالانىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتى، قابىلداۋى تومەن بولعانىمەن بىلۋگە قۇشتارلىعى زور بولادى.
دامۋ ورتاسىنىڭ نەگىزىندە تۇلعانىڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى، بالانىڭ تۇلعاسىن دامىتۋدا ونىڭ جەكە ەرەكشەلىك مۇمكىندىكتەرىن اشىپ، تانىم بەلسەندىلىگىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا مىناداي مىندەتتەردى شەشۋى شارت.
- بالانىڭ ىشكى بەلسەندىلىگىن دامىتۋعا ارنالعان قاجەتتى مۇمكىندىكتەر جاساۋ؛
- ءار بالادا ونىڭ جەكە دارا قاسيەتتەرى مەن قابىلەتتەرىن اشىپ، ولاردىڭ ءومىر سۇرۋگە قاجەتتى سالالارعا ورنىعۋىنا مۇمكىندىك كورسەتۋ؛
- ءار بالانى تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرىن اشىپ كورسەتۋگە جانە ونى دامىتۋدا كومەگىن تيگىزەتىن جاڭا جولداردى ىزدەستىرۋ؛
- ءار بالانىڭ تۇلعاسىنا دەگەن قۇرمەت پەن سۇيىسپەنشىلىكتى قامتاماسىز ەتەتىن قارىم - قاتىناستى ورناتۋ؛
- تۇلعاعا اسەر ەتۋدەگى بەلسەندى ادىستەرگە باعدار جاساۋ؛
مۇنداي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ جان - جاقتى تاراعانى وڭ ناتيجەسىن تانىپ جاتقان ءبىرقاتار تۇرلەرىن اتاۋعا بولادى.
- سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ تەحنولوگياسى ارقىلى الەمدى، شارلاۋ، ەسسە قۇرۋ، تىرەك سىزبالار ادىستەرىن ۇيرەنسە.
- ويىن ارقىلى وقىتۋ، ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ تەحنولوگياسىندا قاراپايىمدىلىق، كىشىپەيىلدىلىك، ءوزارا تۇسىنۋشىلىك سەزىمدەرىن باۋليدى.
- وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالارى ارقىلى مۋلتيمەديالىق قۇرالداردى پايدالانۋ.
- پسيحوفيزيولوگيالىق تالاپتاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ كومپيۋتەرلىك ويىنداردى قولدانۋ. مەكتەپكە دەيىنگى بالالاردىڭ اتا - انالارىنا كەزدەسكەن پروبلەمالاردى بىرلەسىپ شەشۋ مۇمكىندىگىن بەرە وتىرىپ، ولاردى ءبىلىم بەرۋ مەن تاربيە بەرۋ پروسەسىنە تارتۋعا مىندەتتى.
وتباسىندا اتا - انالارعا پەداگوگيكالىق ءبىلىم وتە قاجەت، سەبەبى اتا - انا بالا تاربيەسىنىڭ ماقسات، مىندەتتەرىن ايقىن تۇسىنبەي بالا تاربيەسىنىڭ جولدارى مەن امالدارىن ويداعىداي ىسكە اسىرا المايدى.
اتا - انالارمەن اڭگىمە كەزىندە ءوسىپ كەلە جاتقان ءسابيدىڭ مۇمكىندىكتەرى زور، ءبىراق ولار شەكسىز ەمەس ەكەندىگىن ولارمەن بىرگە وتكىزىلەتىن ترەنينگتەردە ەسكەرتۋ قاجەت.
بالانىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەسكەرمەي دامۋدى جەدەلدەتۋگە بولمايدى، سونداي - اق دامۋ بارىسىندا كىدىرىستە بولماۋ قاجەت. سوندىقتان اتا - انا ەرتە سابيلىك جانە مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالاردىڭ دامۋىنىڭ پسيحوفيزيولوگيالىق كورسەتكىشىن ءبىلۋى ماڭىزدى.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىز «مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ» جاڭا ستاندارتىمەن جۇمىس ىستەۋدەمىز. وقۋ جۇكتەمەسى 5 ءبىلىم سالاسى بويىنشا جۇرگىزىلەدى: ولار «دەنساۋلىق»، «قاتىناس»، «تانىم»، «شىعارماشىلىق»، «الەۋمەتتىك ورتا».
مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ نەگىزگى مازمۇنى ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنىڭ ناتيجەسى رەتىندە بالانىڭ قۇزىرەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان.
1. دەنساۋلىق ساقتاۋ قۇزىرەتتىلىگى:
- ءوزىنىڭ فيزيكالىق دەنساۋلىعىن ويلاۋعا جانە تىرشىلىك ءىس - ارەكەتىنىڭ
قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋعا؛
- قوزعالىس داعدىلارىن مەڭگەرۋگە؛
- ءتۇرلى وقيعالارعا قاتىستى ءوزىنىڭ ەموسيالىق كۇيىن بىلدىرۋگە؛
- دەنساۋلىق ساقتاۋ نەگىزدەرىمەن جەكە باس گيگيەناسىنىڭ داعدىلارىن مەڭگەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
2. كوممۋنيكاتيۆتىك - تىلدىك قۇزىرەتتىلىك:
- اۋىزشا قاتىناستىڭ الۋان ءتۇرلى قۇرالدارىن انا تىلىندە جانە باسقا تىلدەردە قارىم - قاتىناس پەن ءوزارا ءىس - ارەكەت قۇرۋدا پايدالانۋعا؛
- ءتىلدىڭ قاجەتتى لەكسيكالىق جانە گرامماتيكالىق قۇرالدارىن تالداۋ جانە ولاردى ويىنداردا، سوزدىك شىعارماشىلىقتا جانە ءىس - ارەكەتتىڭ باسقا تۇرلەرىندە پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى
3. تانىمدىق قۇزىرەتتىلىك:
- قورشاعان ورتاعا قىزىعۋشىلىق بىلدىرۋگە؛
- العا قويىلعان مىندەتتەرگە پاراپار قىزمەت تاسىلدەرىن تاڭداۋعا؛
- العا قويىلعان ماقساتقا جەتۋگە؛
- ەكولوگيالىق ءبىلىمدى مەڭگەرتۋگە؛
- سۇراقتار قويۋعا، ەكسپەريمەنت جاساۋعا، سەبەپ - سالدارلىق بايلانىستار ورناتۋعا؛
- قۇراستىرىلىمدىق ءىس - ارەكەتتەگى ويدى جۇزەگە اسىرۋعا؛
- زاتتاردى ولاردىڭ جالپى تۇسىنىگى نەگىزىندە بىرىكتىرۋگە جانە ولارعا اۋىزشا انىقتامالار بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
4. شىعارماشىلىق قۇزىرەتتىلىك:
- مۋزىكا، ونەر تۋرالى بىلىمدەر نەگىزىنە قىزىعۋشىلىق تانىتۋعا؛
- كوركەم تۋىندىلار جانە حالىقتىق شىعارماشىلىققا ءوزىنىڭ قاتىناسىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى؛
- كوركەم قۇرالدارمەن (ءتۇس، ىرعاق، ءپىشىن، كومپوزيسيا جانە ت. ب.) جەكە كوركەم وبرازدار جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
5. الەۋمەتتىك قۇزىرەتتىلىك:
- تارتىپكە پاراپار مىنەز - قۇلىقتىڭ بالاماسىن تاڭداۋعا؛
- ءوز مۇمكىندىگىنىڭ شەگىن بىلۋگە؛
- ەرەسەكتەرمەن جانە قۇرداستارىمەن بىرلەسكەن قىزمەتكە قوسىلۋعا؛
- قازاق جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن مادەني قۇندىلىقتارىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وسىمدىك مۇشەلەرى جانە ونىڭ قىزمەتى. تامىر.
