InfoHub Logo

جامبىل وبلىسى مەركى اۋدانى №9 مەركى كوللەدجى  
«توكارلىق ءىس جانە مەتالل وڭدەۋ» ماماندىعىنىڭ بىلىمگەرى راحىموۆ نۇرباقىت نۇرجىگىت ۇلى
جەتەكشىسى: بوريبايەۆا نازيرا كيديرالييەۆنا

ماماندىق… «ماماندىق» ءسوزىنىڭ ءوزى لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا: «جۇرت الدىندا سويلەۋ، جاريالاۋ» دەگەندى بىلدىرەدى ەكەن. ءبىراق بولاشاعىمىزبەن تىكەلەي بايلانىستى بۇل ءسوزدىڭ بۇلاي اۋدارىلاتىنىن قازىرگى جاستاردىڭ كوبىسى بىلە بەرمەيدى، ءتىپتى مەندە ەندى ۇعا باستاعاندايمىن. بۇرىندارى، ياعني ەستە جوق، ەسكى زاماندا ماماندىقتىڭ قازىرگىدەي ءتۇر-تۇرى بولماعان، ءار ادامنىڭ ءوز قولىنان قانداي جۇمىس كەلەدى سول جۇمىستى ىستەپ، ءومىر سۇرگەن.

ماماندىق تاڭداۋ دەگەن — ءوزىڭ اينالىسقىڭ كەلەتىن جۇمىستى تاڭداۋ عانا ەمەس، ءوزىڭ ارالاسقىڭ كەلەتىن ورتانى دا تاڭداۋ. ات ىق تاڭداعاندا" دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك. ماماندىق – قاراپايىم ءومىر ءسۇرۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن جانە قانداي دا ءبىر دايىندىقتى، جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى. بىرەۋلەر ءۇشىن – ول ويعا العان ارماننىڭ ورىندالۋى، وتباسى ءداستۇرىن جالعاستىرۋ، كەلەسى بىرەۋلەر ءۇشىن – جاڭالىققا، دەربەستىككە تالپىنىس، ءۇشىنشى بىرەۋلەرگە — ايتەۋىر ءبىر ماماندىق الۋ كەرەك بولعان سوڭ. ماماندىق تاڭداۋ – تاعدىرىڭدى تاڭداۋ دەگەن ءسوز. كەيىنگى ومىردە وكىنبەيتىندەي، ءوز قابىلەتى مەن بەيىمدىلىگىنە ساي كاسىپ ءتۇرىن تاڭداۋ… بۇل — وتە جاۋاپكەرشىلىكتى جانە ماڭىزدى ءىس. ماماندىقتى تاڭداۋ ءۇشىن، ادام ەڭ الدىمەن ءوزىن، ءوز بەيىمدىلىگىن تانۋى قاجەت. ءوز — وزىنە «مەن كىممىن؟»، «وسى ومىردەگى مەنىڭ ورنىم قانداي؟»، «قالاي ءومىر سۇرەمىن؟» دەگەن سۇراق قويۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ماماندىق تاڭداۋدا ءار ادام ءوزىنىڭ قىزىعۋشىلىعىنا، قابىلەتىنە، بەيىمدىلىگىنە، قالاۋىنا سۇيەنۋى كەرەك. ەڭ الدىمەن، وسى سۇراقتاردى وز-وزىمە قويعان كەزدە، ءبىر ءسات بولسىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنىپ، ناقتى ءارى سالماقتى تۇردە ويلانا باستادىم. جاستىق شاقتاعى ماماندىعىم؟ العاش ەستىگەن قۇلاققا ەرسى ەستىلەدى ەكەن. سەبەبى، جاستىق شاقتاعى ماقساتتاردىڭ ءوزى ۇلكەن-ۇلكەن ارمانداردىڭ باستاۋى ەدى. ياعني ول كەزدە تەك ارمانداۋمەن شەكتەلەتىن ەدىك. ال ۋاقىت وتە مۇلدە باسقا كوزقاراستار، مۇلدە باسقا پىكىرلەر قالىپتاسادى ەكەن. مەن ءوزىم جاستىق شاعىمدا ايگىلى سۋرەتشى بولامىن دەپ، ارمانداۋشى ەدىم. اكەم شامامەن ءتورت جاسىمدا العاش رەت سۋرەت ونەرى مەكتەبىنە بارا باستاعانىمنىڭ قۇرمەتىنە وراي، ۇلكەن بوياۋلار كوللەكسياسىن سىيلاعاندا، ەكى كوزىم دومالاقتانىپ، قالاي قۋانعانىم ءالى ەسىمدە. بۇگىندە سول ارماننىڭ ۇشقىنى قالعان با، ايتەۋىر ءبىر بۇيرەگىم سۋرەتكە بۇرىپ تۇرادى. ال قازىرگى ماماندىعىم… ءتىل. انا ءتىلىم. ەلىمنىڭ بيىك بولاشاعى. ساۋاتتى ۇرپاق. ويلاي بەرسەڭ، ويلاي بەرگىڭ، قيالداي بەرسەڭ استە توقتاعىڭ كەلمەس. سول الەمنىڭ ءبىر بولشەگى بولىپ، ءوز قيالىندا قالقىپ جۇرە بەرگىڭ كەلەدى. شىندىعىندا بۇل اسىل قۇندىلىقتار تۋرالى، مەن سياقتى شىنايى ويلايتىندار وكىنىشكە وراي قازىرگى تاڭدا وتە از. مەن بۇل ماماندىققا قالاي، قاشان كەلدىم؟ سوڭعى سۇراعىنا ناقتى جاۋاپ بەرە الماسام دا، العاشقى سۇراقتىڭ جاۋابىن انىق بىلەمىن. پوەزيا، رومان، ليريكالىق جىرلار مىنە وسىلاردىڭ ارقاسىندا مەنىڭ ادەبيەتكە دەگەن، تىلگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىم ويانا باستادى. ليريكالىق جىرلاردى وقىعان كەزدە، سەزىمتالدىعىمنىڭ اسەرىنەن بولار، ەرەكشە ءبىر سەزىمگە بولەنەتىن ەدىم. اينالاداعى بارلىق قۇبىلىستار، وزگەرىستەر، قارىم-قاتىناستار بارلىعىدا ماعان تەك جاقسى جاقتارىنان كورىنەتىن. سونىمەن قاتار، ەلى قۋانسا، بىرگە قۋانىپ، مۇڭايسا، بىرگە مۇڭايىپ وتكەن عاسىر ويشىلدارى ا.بايتۇرسىن ۇلى مەن ى.التىنساريننەن باستاپ، قازىرگى ۇرپاقتىڭ قامىن ويلاپ، انا ءتىلىمىزدى دارىپتەپ جۇرگەن شەرحان مۇرتازا، مۇحتار شاحانوۆ جانە دە جاقىن ارادا عانا قازاق ەلىنە ءوزىنىڭ ۇلكەن مۇراسىن قالدىرىپ كەتكەن فاريزا وڭعارسىنوۆا، مارحابات بايعۇت سىندى تەكتى جازۋشىلار مەن عۇلامالاردىڭ، اينالامداعى مادەنيەتتىلىك پەن ءسالت-داستۇردى قاتاڭ ۇستاناتىن ۇلگىلى ۇستازدارىمنىڭ ارقاسىندا قىزىعۋشىلىعىم ودان سايىن ارتىپ، شابىتىم ۇلعايا ءتۇستى. «شابىتىندى شارىقتات، سوندا عالام سەن ءۇشىن بۇرىن قامال تۇرعان جەرلەردەن جول اشادى»، – دەپ اتاقتى اعىلشىن ويشىلى دجوزەف كەمپبەلل ايتقانداي، ادام شىڭ جۇرەگىمەن قاتتى قالاعان، تالپىنعان ويى مىندەتتى تۇردە جۇزەگە اسادى دەپ ويلايمىن. ال ول ءۇشىن تالپىنىس قاجەت. العا تالپىنۋ – تىنىشتىقتى جوعالتۋ، ءبىر ورىندا قالىپ قويۋ – ءوزىڭدى جوعالتۋ بولىپ سانالادى. ودان سوڭ بولجاۋ، ناقتى قايدا بارا جاتىرسىڭ، نە ءۇشىن بارا جاتىرسىڭ، سونى بولجالداپ، ناقتىلاپ الىپ بولعان سوڭ عانا تالپىنۋىمىز كەرەك. ال جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن، ارەكەت ەتىپ قانا قويماي، قيالداۋىمىز دا كەرەك، جوسپارلاپ قانا قويماي، سەنۋىمىز كەرەك. ەڭ باستىسى – سەنىم. العا قويعان ماقساتتارىم ءۇشىن ەڭبەك ەتسەم، سول ماقساتتارىم بولاشاقتا ەلىم ءۇشىن، مەن ءۇشىن ەڭبەك ەتەتىن بولادى. مەن وعان سەنىمدىمىن. ماعان جانە وتانىما ەڭبەك ەتەتىن ماقساتتى دۇرىس تاڭداعانىما سەنىمدىمىن!

---