InfoHub Logo

ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى-بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا،  ال ۇرپاقتىڭ تاعدىرى ۇستازداردىڭ قولىندا.

ن.ءا.نازاربايەۆ

«تاربيەشى-زور تۇلعا، ول كۇننىڭ قۇدىرەتتى ساۋلەسى ىسپەتتى»-دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، ادامعا كۇن شۇعىلاسى قانداي قاجەت بولسا، تاربيە دە سونداي قاجەت. كەزكەلگەن ادامنىڭ تولىققاندى تۇلعا بولدىپ قالىپتاسۋىنا تاربيەشىنىڭ بەرەرى مەن ۇيرەتەرى مول. ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ الەمدىك ارەناداعى ورىنى، باسەكەگە قابىلەتتىلىگى ونىڭ ءبىلىم كورسەتكىشىمەن بەلگىلەنەدى. ال جاس بۋىن ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ، ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي ۇتقىر تاربيەلەۋ ۇستازدار مەن تاربيەشىلەردىڭ باستى مىندەتى. تاربيەشى رەتىندە الدىمىزعا كەلگەن ءاربىر بالانى جاس بۇتاقتاي باۋلۋ، وعان كۇن جىلۋىنان اسقان جىلۋ مەن مەيىرىمدىلىك توگۋ، سۋدىڭ تازاسىن بەرگەندەي تاربيەنىڭ ءھام اسىلىنا ۇيرەتۋ، ءتۇزۋ ءوسىرىپ، تۋرا جول سىلتەۋ ءاربىر تاربيەشىنىڭ اق بورىشى. وسى بورىشتى ورىنداۋ بارىسىندا ەڭ الدىمەن مەن قانداي باقتاشىمىن، قانداي پەداگوگپىن دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەۋ كەرەك. جالپى پەداگوگيكا - مىڭ مىنەزدىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىر جيىنتىق مىنەز تۋدىراتىن عىلىم. ال پەداگوگ - مىنەزدىڭ دۇرىس قالىپتاسۋىن قاداعالايتىن، ءبىلىمدى دە بىلىكتى مامان، ادامدىق پەن جاڭاشىلدىقتى تۋ ەتكەن ابزال جان.

ءسابي مىنەز، تازا كوڭىل جاس بۋىندى بالانى تاربيەلەۋ بارىسىندا، ونىڭ ىشكى جان-دۇنيەسىنە تەرەڭ ۇڭىلە ءبىلۋ، ونىڭ بار مىنەز-قىلىعىن زەرتتەپ ءتۇسىنۋ، ونىمەن ءتىل تابىسىپ، دوس بولا ءبىلۋ ەڭ ءبىرىنشى قادام. جىلى ءسوز تاربيەنىڭ كىلتى دە، قۇلپى دا ءار تاربيەلەنۋشىگە جىلى سويلەۋ ونىڭ جان ساراينىڭ ەسىگىن اشادى، ونىڭ ءاربىر ايتقان ءسوزىن تاڭدانىسپەن تىڭداپ، ونىڭ ويىنىڭ قۇندىلىعىن، ەرەكشەلىگىن جەتكىزىۋ بالانىڭ زەيىنىن وقۋعا اۋدارىپ، قۇلشىنىسىن، جىگەر-ىنتاسىن ارتتىرادى. وسىدان كەيىن عانا بالانى مىنا دۇنيەنىڭ تىلسىم كۇشىن، تابيعات زاڭدىلىعىن، قۇبىلىستار مەن جاڭاشىلدىقتاردى، ۇلىلار مەن دانالاردى، قاراپايىم ەرەجەلەر مەن اسىل قاسيەتتەردى ۇيرەنۋگە شاقىرا الاسىڭ. فرانسۋز اعارتۋشىسى، جازۋشى جان-جاك رۋسسو «بالا تۋعاندا اق قاعازداي بولىپ تازا تۋدى، ونىڭ ۇستىنە شىيمايدى قالاي سالساڭ، قاعاز بەتىنە سولاي تۇسەدى، بالا تاربيەسى سول سياقتى، ءوزىڭ قالاي تاربيەلەسەڭ ول سولاي تاربيەلەنەدى» دەگەن ناقىل ءسوزى وسى مەكتەپالدى دايارلىق سىنىبىنىڭ بالالارىنا ارنالعانداي.

تاربيەشىنىڭ ءاربىر وتكىزگەن ساباعى بالانىڭ اقىل-وي پاراساتىن دامىتا بىلەتىندەي، بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە ساي قۇرىلسا، بالانىڭ دا قابىلداۋىنا وڭاي ءارى جەڭىل بولادى. ءوزىمنىڭ ەڭبەك جولىمدا ءاردايىم بالالاردىڭ ءتىلىن، ءوي-ورىسىن، ءتىل بايلىعىن دامىتۋ ماقساتىندا ەرتەگىلەردەن كورىنىستەر ۇيىمداستىرامىن. سەبەبى بالا رولدە ءوزى ويناسا سول كەيىپكەردىڭ بويىنداعى بارلىق قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرۋگە تىرىسادى. ادام بويىنداعى قۇندى دا قاستەرلى قاسيەتتەردى تەك ءتىزىپ ايتۋدان گورى، ونى ىسپەن كورسەتۋ ۇتىمدى ءادىس. تاربيەلەنۋ مىندەت تە بورىش تا سوندىقتان ەڭ الدىمەن ءار شاكىرت بۇنىڭ ءبارىن ۇيرەنۋدى مىندەت ەتە ءبىلۋى قاجەت.

مىندەتتى ورىنداي العان بالا ارمانداي الادى، ماقسات قويا بىلەدى. ناعىز تاربيەشى تاربيەلەنۋشىنىڭ ادامي قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرىپ جەكە، دارا دا دانا تۇلعا قالىپتاستىرادى ەمەس پە؟ ەندەشە وقۋشىنا ارمانداي الۋعا، قيالىنا قانات ءبىتىرپ، عاجايىپتار الەمىنە ساياحاتتاۋعا ۇيرەتۋ بۇنىڭ العى شارتى.

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - شاكىرتتى جاندى قۋىرشاق ەتىپ تاربيەلەۋ ەمەس، ويشىل، ەپتى، ەرىكتى، سەزىمتال، پاراساتتى، رۋحى بيىك، ەرىك-جىگەرى بەرىك، ارمانى اسقاق ەتىپ، رۋحاني تاربيەلەۋ. وسى رۋحاني تاربيەنى قاعيدا رەتىندە الىپ، جاڭا تەحنولوگيالىق باعىتتا جانە الەمدىك دەڭگەيدە ساپالى دا سانالى ءبىلىم بەرۋ، تاربيەلەنۋشىنىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.

تاربيە بارىسىندا ەڭ الدىڭعى شەپكە ۇلتجاندىلىق پەن پاتريوتىقتى، وتان سۇيگىشتىك پەن ەلىنە ادالدىقتى، ەلىنىڭ تاريحىن قاستەرلەۋ مەن جاڭاشىلدىققا، باسەكەلەستىككە قابىلەتتى ەتۋ. بۇل مىندەتتەردى ورىنداي العان بالانىڭ ۇستازى - ناعىز ۇستاز. وسى ورايدا كونفۋسيي عۇلامانىڭ مىنا ءسوزىن ءاردايىم باسشىلدىققا الىپ جۇرەمىن. «ماعان ايتىپ بەرسەڭ-ۇمىتىپ قالارمىن، كورسەتسەڭ – ەسىمدە ساقتارمىن، وزىمە جاساتساڭ ۇيرەنىپ الارمىن». الدىڭداعى ءار شاكىركە نە نارسەنى بولسىن اسا جوعارى ىنتامەن ۇيرەتۋگە، ۇعىندىرۋعا تىرىسامىن. مەنىڭ بۇگىنگى ايتىپ تۇسىندىرگەنىم ونىڭ ەرتەڭگى ومىرىنە  اسا قاجەت دۇنيە بولماسىنا كىم كەپىل؟

اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس،
ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا.
ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس،
ۇيرەتۋدەن بالاعا، - دەگەندەي ۇستاز ەشقاشان شاكىرتىنە ۇيرەتۋدەن جالىققان ەمەس، ەگەمەندى قازاقساتاننىڭ بولاشاق ۇرپاقتارىن تاربيەلەۋ ءبىزدىڭ قولىمىزدا. كوگىمىزدە قىران قۇسىمىز ەركىن قالىقتاپ، جەرىمىزدە تۇلپارلار ءدۇبىرى مەن ۇلىلار وسيەتى جاڭعىرىپ تۇر. 25 جىلدىق تاريحىمىزدا وزگە دامىعان ەلدەرمەن تەرەزەمىز تەڭ. ونىڭ باستى سەبەبى ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ءبىلىم مەن تاربيە سالاسىنداعى ۇتىمدى ساياساتى دەپ بىلەمىن.

قورتىندىلاي كەلە مەكتەپالدى دايارلىق توبى تاربيەشىسى ەڭ وزىق پەداگوگ، پسيحولوگ، عالىم جانە اسقان دارىن يەسى بولۋ كەرەكتىگىنە كوز جەتكىزدىم. بەس جاستاعى بالا زەيىنىن دامىتىپ، جەكە تۇلعاعا اينالدىرۋ ءار تاربيەشىنىڭ باستى مىندەتى. سوندىقتان بالا جۇرەگىنە جىلىلىق ۇيالاتىپ، قابىلەتىمەن دارىنىن اشۋ ءار تاربيەشىنىڭ الدىنا قويىلعان ەڭ باستى مىندەتى دەپ ءتۇسىندىم

«ناشار ۇستاز شىندىقتى قايتالايدى، جاقسى ۇستاز سول شىندىقتى ىزدەپ، تابۋعا ۇيرەتەدى.»  دەپتى ادولف. جاقسى تاربيەشى بولىپ، ىزدەنىمپاز دا العىر، ۇتقىر شاكىرت تاربيەلەۋ ۇستازدىقتىڭ ەڭ بيىك شىڭى.

شقو، تارباعاتاي اۋدانى، شورعا اۋىلى
ىبىراي التىنسارين اتىنداعى ورتا مەكتەپ
تاربيە ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى
بيولوگيا جانە xيميا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
مۋحاگالييەۆا الما سەيتسماگۋلوۆنا

---