مەنىڭ سوزدىك قورجىنىم
ابلەنوۆا نۇرگۇل مىرزابولات قىزى –
بۋراباي اۋدانىنىڭ تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعىنىڭ وقىتۋشىسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «مەنىڭ سوزدىك قورجىنىم»
ساباقتىڭ ماقساتى: تىڭداۋشىلاردى ءتىل ونەرىن، ءتىل قۇدىرەتىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ. سويلەۋ تىلدەرىن جەتىلدىرۋ. پاتريوتتىق سەزىمدەرىن وياتىپ، انا تىلدەرىن سۇيۋگە، ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ويىن ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، توپتىق جۇمىس، ءارتۇرلى ويىن ەلەمەنتتەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كارتىشكەلەر، جەتوندار، ءتۇرلى ءتۇستى جاپىراقتار
ساباقتىڭ ەپيگرافى: «ءتىل جوق جەردە، ۇلت جوق!»
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى، سالەمدەسۋ، پسيحولوگيالىق كوڭىل - كۇي
ءىى. كىرىسپە ءسوز.
ماعجان جۇمابايەۆ - «ءتىل - ادام جانىنىڭ ءتىلماشى، ءتىلى كەم بولسا، ادامنىڭ قور بولعانى» دەگەن ەكەن. ءتىل – تاريح تەرەڭىنە بويلاتىپ، ونەر بۇلاعىنا سۋسىنداتاتىن رۋحاني الەمىمىزدىڭ سارقىلماس بۇلاعى. ءتىل – ءاربىر ەلدىڭ، ۇلتتىڭ ماقتانىشى. ءتىل - تاۋەلسىزدىك تىرەگى. قازاق ءتىلى ءۇشىن كۇرەس سوناۋ 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنان باستاۋ الادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقتارىنىڭ تىلدەر كۇنى تۋرالى قىسقاشا مالىمەت.
- ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 1998 جىلدىڭ 20 قاڭتارىنداعى جارلىعىنا سايكەس 22 قىركۇيەك «قازاقستان حالىقتارىنىڭ تىلدەرى» كۇنى رەتىندە اتالىپ كەلەدى. ءتىل حالىقپەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ داميدى، سەبەبى ءار ۇلتتىڭ ءتىلى - ونىڭ باقىتى، تىرەگى. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى «قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل» دەپ بەكىتىلدى، «ءتىل تۋرالى زاڭ» قابىلداندى. اتا - بابامىز ەجەلدەن ءۇش نارسەنى بويتۇمارداي قاسيەت تۇتىپ، قادىرلەپ وتكەن. ول - ەل، جەر جانە ءتىل. انا ءتىلى – ءار حالىقتىڭ ءتول بەلگىسى. سوندىقتان دا انا ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەي بىلەيىك!
ءىىى. 1). «دۇرىس پا، بۇرىس پا؟» ويىنى. شارتى: مەن ءوز ويىمدى وقيمىن، دۇرىس بولسا قول شاپالاقتاۋ، بۇرىس بولسا ۇندەمەۋ.
1. بايگە - قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى.
2. بەسبارماق – فرانسۋزداردىڭ ۇلتتىق تاعامى.
3. ناۋرىز – شىعىس حالىقتارىنىڭ مەيرامى.
4. يليا مۋرومەس – قازاقتىڭ باتىرى.
5. شۇبات – تۇيەنىڭ سۇتىنەن جاسالادى.
6. ناۋرىز كۇز ايىندا باستالادى.
7. قازاقستان - ءبىزدىڭ وتانىمىز.
8. اباي – قازاقتىڭ ۇلى اقىنى.
9. قىمىزدى سيىر سۇتىنەن جاسايدى.
10. ماسلەنيسا مەيرامىندا ورىستار باۋىرساق پىسىرەدى.
2). «دومينو» ويىنى. شارتى: ءبىر كارتىشكەدە سويلەمنىڭ باسى بولادى، ەكىنشى كارتىشكەدە سويلەمنىڭ اياعى بولادى. سويلەمدى جيناپ، ءماتىن جاسايمىز.
1. كۇز مەزگىلى // كەلدى. 2. كۇز ايلارى // قىركۇيەك، قازان، قاراشا. 3. كۇزدە كۇن // سالقىندايدى. 4. ءجيى جاڭبىر // جاۋادى. 5. اعاش جاپىراقتارى: // سارى، قىزىل، جاسىل بولادى. 6. قۇستار جىلى جاققا // ۇشىپ كەتەدى. 7. ماعان كۇز مەزگىلى // وتە ۇنايدى.
سىزدەرگە كۇز مەزگىلى ۇناسا، ماعان دا وسى مەزگىل ۇنايدى. كۇزدە اۋا رايى قانداي؟ تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟ ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز سول ءتۇرلى ءتۇستى جاپىراقتاردى جينايمىز. ءبىراق ول جاپىراقتار ەرەكشە، ءار قايسىسىنىڭ تاپسىرماسى بار، سول تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداعان تىڭداۋشىعا جەتون بەرىلەدى، كىم كوپ جەتون جيناسا سول جەڭىمپاز اتانادى.
3). ويىنىمىزدى باستايىق، ءبىر - بىردەن كەلىپ ءبىر جاپىراقتان الىڭىز
سارى جاپىراقتار:
1. «قازاقستان» سوزىندەگى ارىپتەردەن جاڭا سوزدەر قۇرۋ.
2. ماقالدى اياقتاڭىز: وتان وتتان دا –...........
وتانسىز ادام – ورمانسىز.......
3. قازاق ءتىلى – قانداي ءتىل؟ 4. ءبىر جىلدا نەشە اي بار؟
جاسىل جاپىراقتار:
1. قازاق تىلىندە نەشە ءارىپ بار؟
2. جۇمباق: قابات – قابات قاتتاما، اقىلىڭ بولسا اتتاما (كىتاپ)
3. اپتا كۇندەرىن اتاڭىز.
4. ناۋرىز مەرەكەسىن قاشان تويلايمىز؟
قىزىل جاپىراقتار:
1. ەلىمىزدىڭ استاناسى قانداي قالا؟ 2. اپتانىڭ ءتورتىنشى كۇنى؟
3. قىسقى كيىمدەردى اتاڭىز. 4. ءۇي جانۋارلارىن اتاڭىز.
4). جالپى ويىن «ءارىپ جۇمباقتار»
قۇدىق سوزىندە بار، سۋ سوزىندە جوق.
قارىنداش سوزىندە بار، البوم سوزىندە جوق (د)
ەسىك سوزىندە بار، ءۇي سوزىندە جوق.
كاسپيي سوزىندە بار، تەڭىز سوزىندە جوق. (ك)
استانا سوزىندە بار، قالا سوزىندە جوق.
ساعات سوزىندە بار، قاربىز سوزىندە جوق. ( ت)
پياز سوزىندە بار، قيار سوزىندە جوق،.
سىپىرعىش سوزىندە بار، اۋا سوزىندە جوق (پ)
ۇكى سوزىندە بار، سۋ سوزىندە جوق.
ىرىمشىك سوزىندە بار، تۇز سوزىندە جوق. (ءى)
ءىV. ساباقتى قورىتۋ: جەتوندارىن ساناپ ويىن جەڭىمپازىن انىقتاۋ، قوشەمەتتەۋ.
بۋراباي اۋدانىنىڭ تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعىنىڭ وقىتۋشىسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «مەنىڭ سوزدىك قورجىنىم»
ساباقتىڭ ماقساتى: تىڭداۋشىلاردى ءتىل ونەرىن، ءتىل قۇدىرەتىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ. سويلەۋ تىلدەرىن جەتىلدىرۋ. پاتريوتتىق سەزىمدەرىن وياتىپ، انا تىلدەرىن سۇيۋگە، ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ويىن ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، توپتىق جۇمىس، ءارتۇرلى ويىن ەلەمەنتتەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كارتىشكەلەر، جەتوندار، ءتۇرلى ءتۇستى جاپىراقتار
ساباقتىڭ ەپيگرافى: «ءتىل جوق جەردە، ۇلت جوق!»
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى، سالەمدەسۋ، پسيحولوگيالىق كوڭىل - كۇي
ءىى. كىرىسپە ءسوز.
ماعجان جۇمابايەۆ - «ءتىل - ادام جانىنىڭ ءتىلماشى، ءتىلى كەم بولسا، ادامنىڭ قور بولعانى» دەگەن ەكەن. ءتىل – تاريح تەرەڭىنە بويلاتىپ، ونەر بۇلاعىنا سۋسىنداتاتىن رۋحاني الەمىمىزدىڭ سارقىلماس بۇلاعى. ءتىل – ءاربىر ەلدىڭ، ۇلتتىڭ ماقتانىشى. ءتىل - تاۋەلسىزدىك تىرەگى. قازاق ءتىلى ءۇشىن كۇرەس سوناۋ 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنان باستاۋ الادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقتارىنىڭ تىلدەر كۇنى تۋرالى قىسقاشا مالىمەت.
- ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 1998 جىلدىڭ 20 قاڭتارىنداعى جارلىعىنا سايكەس 22 قىركۇيەك «قازاقستان حالىقتارىنىڭ تىلدەرى» كۇنى رەتىندە اتالىپ كەلەدى. ءتىل حالىقپەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ داميدى، سەبەبى ءار ۇلتتىڭ ءتىلى - ونىڭ باقىتى، تىرەگى. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى «قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل» دەپ بەكىتىلدى، «ءتىل تۋرالى زاڭ» قابىلداندى. اتا - بابامىز ەجەلدەن ءۇش نارسەنى بويتۇمارداي قاسيەت تۇتىپ، قادىرلەپ وتكەن. ول - ەل، جەر جانە ءتىل. انا ءتىلى – ءار حالىقتىڭ ءتول بەلگىسى. سوندىقتان دا انا ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەي بىلەيىك!
ءىىى. 1). «دۇرىس پا، بۇرىس پا؟» ويىنى. شارتى: مەن ءوز ويىمدى وقيمىن، دۇرىس بولسا قول شاپالاقتاۋ، بۇرىس بولسا ۇندەمەۋ.
1. بايگە - قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى.
2. بەسبارماق – فرانسۋزداردىڭ ۇلتتىق تاعامى.
3. ناۋرىز – شىعىس حالىقتارىنىڭ مەيرامى.
4. يليا مۋرومەس – قازاقتىڭ باتىرى.
5. شۇبات – تۇيەنىڭ سۇتىنەن جاسالادى.
6. ناۋرىز كۇز ايىندا باستالادى.
7. قازاقستان - ءبىزدىڭ وتانىمىز.
8. اباي – قازاقتىڭ ۇلى اقىنى.
9. قىمىزدى سيىر سۇتىنەن جاسايدى.
10. ماسلەنيسا مەيرامىندا ورىستار باۋىرساق پىسىرەدى.
2). «دومينو» ويىنى. شارتى: ءبىر كارتىشكەدە سويلەمنىڭ باسى بولادى، ەكىنشى كارتىشكەدە سويلەمنىڭ اياعى بولادى. سويلەمدى جيناپ، ءماتىن جاسايمىز.
1. كۇز مەزگىلى // كەلدى. 2. كۇز ايلارى // قىركۇيەك، قازان، قاراشا. 3. كۇزدە كۇن // سالقىندايدى. 4. ءجيى جاڭبىر // جاۋادى. 5. اعاش جاپىراقتارى: // سارى، قىزىل، جاسىل بولادى. 6. قۇستار جىلى جاققا // ۇشىپ كەتەدى. 7. ماعان كۇز مەزگىلى // وتە ۇنايدى.
سىزدەرگە كۇز مەزگىلى ۇناسا، ماعان دا وسى مەزگىل ۇنايدى. كۇزدە اۋا رايى قانداي؟ تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟ ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز سول ءتۇرلى ءتۇستى جاپىراقتاردى جينايمىز. ءبىراق ول جاپىراقتار ەرەكشە، ءار قايسىسىنىڭ تاپسىرماسى بار، سول تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداعان تىڭداۋشىعا جەتون بەرىلەدى، كىم كوپ جەتون جيناسا سول جەڭىمپاز اتانادى.
3). ويىنىمىزدى باستايىق، ءبىر - بىردەن كەلىپ ءبىر جاپىراقتان الىڭىز
سارى جاپىراقتار:
1. «قازاقستان» سوزىندەگى ارىپتەردەن جاڭا سوزدەر قۇرۋ.
2. ماقالدى اياقتاڭىز: وتان وتتان دا –...........
وتانسىز ادام – ورمانسىز.......
3. قازاق ءتىلى – قانداي ءتىل؟ 4. ءبىر جىلدا نەشە اي بار؟
جاسىل جاپىراقتار:
1. قازاق تىلىندە نەشە ءارىپ بار؟
2. جۇمباق: قابات – قابات قاتتاما، اقىلىڭ بولسا اتتاما (كىتاپ)
3. اپتا كۇندەرىن اتاڭىز.
4. ناۋرىز مەرەكەسىن قاشان تويلايمىز؟
قىزىل جاپىراقتار:
1. ەلىمىزدىڭ استاناسى قانداي قالا؟ 2. اپتانىڭ ءتورتىنشى كۇنى؟
3. قىسقى كيىمدەردى اتاڭىز. 4. ءۇي جانۋارلارىن اتاڭىز.
4). جالپى ويىن «ءارىپ جۇمباقتار»
قۇدىق سوزىندە بار، سۋ سوزىندە جوق.
قارىنداش سوزىندە بار، البوم سوزىندە جوق (د)
ەسىك سوزىندە بار، ءۇي سوزىندە جوق.
كاسپيي سوزىندە بار، تەڭىز سوزىندە جوق. (ك)
استانا سوزىندە بار، قالا سوزىندە جوق.
ساعات سوزىندە بار، قاربىز سوزىندە جوق. ( ت)
پياز سوزىندە بار، قيار سوزىندە جوق،.
سىپىرعىش سوزىندە بار، اۋا سوزىندە جوق (پ)
ۇكى سوزىندە بار، سۋ سوزىندە جوق.
ىرىمشىك سوزىندە بار، تۇز سوزىندە جوق. (ءى)
ءىV. ساباقتى قورىتۋ: جەتوندارىن ساناپ ويىن جەڭىمپازىن انىقتاۋ، قوشەمەتتەۋ.
You Might Also Like
