InfoHub Logo

(مەكتەپ شاكىرتى ءۇشىن جازىلعان).

ءاربىر ادامنىڭ انا تىلىمەن قاتار تۋعان جەرى، تۋعان ۇياسى بولادى. تۋعان جەر ۇعىمىن ەكى تۇرعىدا الىپ قاراستىرۋعا بولار ەدى. ءبىرىنشىسى – ادامنىڭ ءوزىنىڭ كىندىك قانى تامعان جەرى، ەكىنشىسى – وتان دەگەن قاسيەتتى ءسوز ماعىناسىندا قاراستىرىلادى. ءبىراق ەكەۋى دە – بىر-بىرىنە جاقىن، ساباقتاس ۇعىمدار. انىعىندا، ادامنىڭ وتانعا دەگەن ماحابباتى ءوزىنىڭ كىشكەنتاي عانا شاعىن ەلدى مەكەنىنەن باستاۋ الىپ جاتۋى ابدەن مۇمكىن. ادام سول تۋعان جەرىن ءسۇيۋ ارقىلى وتانىن ءسۇيۋدى ۇيرەنەدى.

مەنىڭ وتانىم – قازاقستان. بىرنەشە مەملەكەتتەرمەن شەكتەسىپ جاتقان ۇلان-بايتاق تەرريتورياسىندا قازاق حالقىمەن بىرگە سانداعان ۇلتتىڭ وكىلدەرى ءتاتۋ-تاتتى تىرشىلىك ەتۋدە. قازاقستان بۇل كۇندە الەمگە تانىلعان مەملەكەت بولىپ سانالادى. الەمدىك وركەندى ەلدەردىڭ قاتارىنان ورىن الۋدى ماقسات تۇتقان تاۋەلسىز، جاس مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاسى جىل سايىن ورىستەۋدە جانە وسى ماقساتتا مەملەكەتتىڭ ءبىلىم سالاسىنا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.

مەنىڭ ەلىمنىڭ ورتالىعى – استانا قالاسى. استانا – تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان كەيىن بارىپ بوي تۇزەگەن جاڭا قالا، جاس قالا. استانا – تەك اكىمشىلىك باسقارۋ ورتالىعى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە سانداعان مادەنيەت ءتۇرىنىڭ دە توعىسقان جەرى.

مەنىڭ تۋعان ەلىم جەر استى جانە جەر ءۇستى تابيعات بايلىقتارىمەن ەرەكشەلەنەدى. جەر بايلىعىمىز – تابيعاتتا سيرەك كەزدەسەتىن مەتالعا باي. ال الەمدىك جوعارى تەحنولوگيالاردىڭ دامۋ جاعدايىندا سيرەك كەزدەسەتىن مەتالدىڭ الار باعاسى وتە زور.

حالىق پەن مەملەكەتتىڭ بايلىعى تەك تابيعات بايلىقتارىمەن عانا ولشەنبەيتىندىگى بەلگىلى. مەنىڭ ەلىم – سونىمەن قاتار تاريحي-مادەني مۇرا بايلىعىمىزدىڭ دا مول كورىنىس تاپقان جەرى. سونىمەن بىرگە تاۋەلسىزدىك العاننان بەرگى ۋاقىتتا قازاقستان الەمگە ونەرىمەن دە، سپورتىمەن دە تانىلىپ كەلە جاتىر. وسىنىڭ ءبارى بىزگە ماقتانىش تۋعىزادى.

مەنىڭ ەلىمدە الۋان ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى مەكەندەيدى. ولار ءبىر بىرىمەن ءتاتۋ-تاتتى تىرلىك كەشۋدە. ءاربىر ۇلت وكىلى ءوزىنىن ۇلتتىق قۇندىلىقتارىنا وراي سول حالىقتىڭ پەرزەنتى ەكەندىگىن ماقتانىش ەتەتىن بولسا، مەن دە ءوزىمنىڭ قازاق ەكەندىگىمە ماقتانامىن.

ءيا، مەنىڭ حالقىم – قازاق حالقى. جان-دۇنيەسى باي، جومارت، كەڭپەيىل، دارقان، قوناقجاي حالىق. قاجەت كەزىندە جاۋىنا قاتال، ال دوسىنا مەيىرىمدى حالىق.

ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ ارعى تەگى ساق، عۇن، تۇرىك سياقتى ەتنيكالىق بىرلەستىكتەردەن باستاۋ الادى. «كوپ تۇرىك ەنشى الىپ تاراسقاندا، قازاقتا قارا شاڭىراق قالعان جوق پا؟» دەپ، ماعجان اتامىز جىرلاعانداي، بابالاردان قالعان تۋعان دالانىڭ بۇگىنگى يەسى دە، كيەسى دە – وسى مەنىڭ حالقىم.

سونشاما كەڭ بايتاق جەردى تۇراق ەتكەن حالىق الەمدە جەر كولەمى جاعىنان، ياعني تەرريتوريا تۇرعىسىنان العاندا 9-ورىندى يەمدەنەدى. جەرىنە ساي پەيىلى دە كەڭ. ال رۋحاني بايلىعى – مۇراسى جاعىنان العاندا تالاي زەرتتەۋشىلەردى تاڭعالدىرعان. الەمنىڭ ەش عاشىقتىق جىرلارىنان كەم تۇسپەيتىن عاشىقتىق جىرلارىن تۋعىزعان حالىق. سونىڭ ءبىرى – مازمۇنعا باي جانە كوركەمدىك بوياۋى قانىق، ەستەتيكالىق قۇندىلىقتارعا تولى «قىز جىبەك» جىرى. مۇنداي جىردى تەك سۇيە بىلەتىن جانە ماحابباتتى ارداقتاي الاتىن حالىق قانا تۋدىرا الماق.

ءداستۇرلى مۇراسىن بىردەن-بىر ساقتاپ قالا العان حالىق. ول ءداستۇرلى ونەرى، ءداستۇرلى ان-كۇيى، ەپيكالىق شىعارمالارى، ياعني ورىنداۋشىسىنا كەڭ تىنىستى قاجەت ەتەتىن جىرلارى ساقتالعان.

ءبىلىم جايلى مول ناقىل سوزدەردى ۇرپاعىنا مۇرا ەتىپ قالدىردى. وسى سوزدەرى ارقىلى ءبىلىم-عىلىمدى اسا قۇرمەت تۇتقاندىعى بايقالادى. ەجەلگى قازاق دالاسىنان وزىپ عىلىم تۋدىرعان ءال-فارابي بابامىز، بەرىسى شوقان، ىبىراي، اباي سياقتى الىپتاردى تۋعىزدى. تاۋەلسىز، دەربەس ۇلتتىق-دەموكراتيالىق مەملەكەت قۇرامىز دەپ ءوز باستارىن بايگەگە تىككەن كەشەگى الاش ۇلدارىنىڭ ۇشان-تەڭىز، جان-جاقتى ءبىلىم يەسى بولعاندىعىن ەسكە الساق، ولار – بۇگىنگى جاس ۇرپاققا دا بىردەن-بىر ءبىلىم، مادەنيەت، ءوز ۇلتىن ءسۇيۋ تۇرعىسىنان العاندا ۇلگى بولا الاتىن زيالى قاۋىم وكىلدەرى.

نايزاعا ۇكى تاققان ەل ەلىنىڭ شەتىن جاۋ باسپاسىن دەپ، ات ۇستىندە كۇن كوردى. ءۇش جۇزگە ۇران سالدىرعان تالاي-تالاي باتىرلاردى، كەسىمدى ءسوز ايتا العان بيلەردى، داۋلەسكەر كۇيشىلەردى، ارقالى انشىلەردى، تابان استىندا سۋىرىپ سالار اقىنداردى تۋعىزعان حالىق ول – وسى مەنىڭ حالقىم. الەمنىڭ قانشاما ەلىن ارالاپ، جەر ءجۇزىنىڭ قانشاما الىپ بالۋاندارىنان كۇشى اسقان قاجىمۇقانداي كۇش يەسىن، «كەشەگى سەنتيابردىڭ بازارىندا، كوتەردىم ەلۋ ءبىر پۇت كىردىڭ تاسىن» دەپ جىرلاعان بالۋان شولاقتاي الىپتاردى، توڭى سىرەسكەن كەڭەستىك يمپەريانىڭ كەزىندە-اق ءالجانداي قازاقتان شىققان تۇڭعىش وليمپيادا چەمپيونى بولعان باسكەتبولشى ۇلدى، كسرو استاناسىندا وتكەن وليمپيادانىڭ وليمپيادا چەمپيوندارى جاقسىلىقتاي، شامىلدەي ماقتان ەتەرلىك بالۋان ۇلداردى تۋعىزعان ۇلت ول – وسى قازاق حالقى.

تاۋەلسىزدىك ءۇشىن ءۇش جۇزدەي كوتەرىلىس جاساپ، ازاتتىق ءۇشىن بۇلقىنىپ، حان كەنەدەي قايتالانباس ۇل تۋدىرعان ۇلت ول – قازاق ۇلتى.

كەڭەستىك يمپەريانىڭ تاعىن شايقالتتى. 1986 جىل، 16 – 18 جەلتوقساندا كۇللى الەمدى ءدۇر سىلكىندىرگەن ول قازاقتىڭ قايسار قىز-جىگىتتەرى ەدى.

ەگەمەندىك العاننان بەرگى ۋاقىتتا الەمگە تانىلىپ جاتىرمىز. جاڭا تولقىن، جاڭا سەرپىلىستەر پايدا بولا باستادى. ەندىگى جەردە بىلىمگە سۇيەنگەن قازاقتىڭ ۇل-قىزدارى اتا-بابا اڭساعان ارماندارعا قول جەتكىزە بەرمەك.

انا ءتىلىمنىڭ اسقاق ۇنىنەن قۋات الىپ، تۋعان جەرىمنىڭ تۇعىرىندا تىكتەلىپ، ءوز حالقىمنىڭ اسىل قاسيەتتەرىن ماقتانىش ەتۋمەن جاھاندىق زامانا كوشىنە ىلەسكىم كەلەدى.

---