InfoHub Logo

موڭكەنىڭ بالا جىگىت كەزىندە اكەسى بەكارىس جيدەلى-بايسىن جەرىندەگى اياز اتتى دانا قارتتان باتا الىپ كەلۋگە جۇمسايدى. موڭكە قاسىنا التى-جەتى جولسەرىك ەرتىپ، كوپ كۇن ءجۇرىپ، سۇراستىرا-سۇراستىرا اياز قارتتىڭ اۋلىنا كەلىپ، شەتتەگى جۇپىنىلاۋ قاراشا ۇيدەن شىعىپ تۇرعان اقساقالعا سالەم بەرىپ، ىزدەگەن ءۇيىن سۇرايدى.

— ايازدى قايتەسىڭ؟ — دەيدى اقساقال.

— سالەم بەرەيىن دەپ ەدىم، — دەيدى موڭكە.

— ايازعا سالەم بەرەم دەپ كەلەتىندەي سەن كىمنىڭ بالاسى ەدىڭ؟ — دەيدى ول تاعى دا. موڭكە ءاتى-جونىن ايتادى. سوندا قارت بالانى سىناماق بولىپ:

— سەن بەكارىستىڭ بالاسى بولساڭ، «ءبىر بالا بار اكەگە جەتە تۋادى، ءبىر بالا بار كەرى كەتە تۋادى» دەگەن بار ەدى. سەن سونىڭ قايسىسى بولاسىڭ؟ — دەپتى.

موڭكە كىدىرمەستەن:

— اتاعا جەتە تۋسام دەپ ءجۇرمىن، اتا جولىن قۋسام دەپ ءجۇرمىن، — دەپتى.

جاس جىگىتتىڭ جاۋابىنا ريزا بولعان اياز قارت موڭكەنى قۇرمەت تۇتىپ، جولداستارىمەن ۇيگە ءتۇسىرىپتى. بار اقۋالىنشا سىيلاپتى. ءار الۋان اقىل-كەڭەس الىپ وتىرىپ، ءسوز اراسىندا موڭكە ايازعا:

— الىستاعى ارۋىڭىزبەن قاندايسىز؟ جانىڭا جاقىن قارۋىڭىزبەن قاندايسىز؟ الىپ كەلىپ بەرگەندى الۋمەن قاندايسىز؟ — دەپتى. بۇعان اياز:

— الىستاعى ارۋىممەن ارازداستىم. جاقىنداعى قارۋىممەن قاستاستىم. الىپ كەلىپ بەرگەندى الماي، كەرەك ەمەسىنە جارماستىم، — دەپ جاۋاپ بەرىپتى.

— ەكى ەسكەگىڭىزدىڭ ەكپىنى قانداي؟

— جاسىڭىزدا بەرگەن نەسيەڭىزدىڭ قولعا ءتيۋى قانداي؟ — دەگەن موڭكەنىڭ سۇراعىنا:

— ەكى ەسكەگىمە ءبىر كەسپەك قوستىم. جاسىمدا بەرگەن نەسيەم بۇگىنگى نەسىبەمە اينالدى، — دەپ جاۋاپ بەرىپتى.

«اقىل جاستان، اسىل تاستان، اۋرۋ استان، داۋ قارىنداستان شىعادى. جۇيرىك توپقا تۇسكەن اتتان، وسيەت ونەگە كوپتى كورگەن قارتتان شىعادى» دەگەن دانالىق وي تۇيىندەرى دە وسىندا ايتىلعان ەكەن.

اياز قارت موڭكەگە باتاسىن بەرىپ، كەتەرىندە:

— بالام، اكەڭە دەگەن اماناتىم بار ەدى، اپارىپ تاپسىرا الاسىڭ با؟ — دەپتى.

— اماناتىڭىز اۋىر بولماسا، الا كەتەيىن، — دەيدى موڭكە.

— بىلگەن كىسىگە جەڭىل دە ەمەس، بىلمەگەنگە ەشتەڭەگە تۇرمايدى، — دەيدى قارت.

— ايتىڭىز، الا كەتەيىن، — دەگەن موڭكەگە اياز دانا:

— قاراتاۋدىڭ باسىنان قار جاۋدى. قارا بۇلاقتان سۋ اقتى. كورىنگەنمەن كەرىسەتىن بولدىم. كەرمە يىقپەن تەبىسەتىن بولدىم. وسىنى اكەڭە جەتكىز، — دەپ قوشتاسىپ قالا بەرگەن ەكەن.

بىلاي شىققان سوڭ موڭكەنىڭ جولداستارى ونىمەن اياز قارتتىڭ اراسىنداعى جۇمباق ايتىستارىنا تۇسىنبەگەندىكتەرىن ايتىپ، ءمانىن سۇرايدى. سوندا موڭكە بىلاي دەگەن ەكەن:

— مەن ءسوز اراسىندا ءوزىنىڭ قال-جاعدايىن سۇرادىم. ول «الىستاعى ارۋمەن ارازبىن» دەپ كوزىن كىرەۋكە شالعاندىعىن، «جانىما جاقىن قارۋىممەن قاستاستىم» دەپ تىستەن قالعاندىعىن، «الىپ كەلگەندى الماي، كەرەك ەمەسىنە جارماستىم» دەپ كۇشتى تاماقتان قالىپ، اتالانى اس ەتكەندىگىن ايتىپ شاعىندى. «ەكى ەسكەگىنە ءبىر كەسپەك قوستىم» دەپ جۇرۋدەن قالىپ، قولىنا تاياق الماسا بولمايتىندىعىن، ال «جاسىمداعى نەسيەم بۇگىنگى نەسىبەمە اينالدى» دەپ، ايالاپ باعىپ كۇتىپ وتىرعان بالالارىنا ءدان ريزا ەكەندىگىن ءبىلدىردى.

«بىلگەن كىسىگە جەڭىل دە ەمەس، بىلمەگەنگە ەشتەڭەگە تۇرمايدى» دەپ سەندەردىڭ ءسوز مانىسىنە تۇسىنبەگەندەرىڭدى، الدە دە تۇسىنۋلەرىڭنىڭ قيىن ەكەندىكتەرىن شەنەپ ءوتتى. «قاراتاۋدىڭ باسىنا قار جاۋدى» دەپ ابدەن قارتايىپ، شاشى اعارعاندىعىن، «قارا بۇلاقتان سۋ اعاتىن بولدى» دەپ ەكى كوزىنەن سۋ اعاتىن بولعاندىعىن، «كورىنگەنمەن كەرىسەتىن بولدىم» دەپ ۇيقىدان قالعاندىعىن اكەمە ايتىپ شاعىنىپ، «مەن كەلگەن جاسقا سەن دە كەل، سول جاستى امانات قىلىپ جىبەردىم» دەگەن ءسوزى ەدى، — دەپتى.

---