InfoHub Logo

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى 
"فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ” فاكۋلتەتى
“ءدىنتانۋ جانە مادەنيەتتانۋ” كافەدراسى
ءدىنتانۋ ماماندىعى 4-كۋرس بايتۇرعان ءى.ا
جەتەكشى: قازۇۋ اعا وقىتۋشىسى تۋنگاتوۆا ۇ.ا.  

ەڭ ءبىرىنشى بۇل تاقىرىپ بايىپتى زەرتتەۋ مەن تالداۋدى تالاپ ەتەتىن تاقىرىپ بولىپ ەسەپتەلەدى. قازىرگى تاڭدا كوپ تىڭدالاتىن مۋزىكا ول ارينە، زاماناۋي باتىس مۋزىكاسى. بۇل مۋزىكا ءارتۇرلى مادەنيەتتەردە، سونىڭ ىشىندە قازاق جاستارىنىڭ اراسىندا كەڭ تارالعان جانە ىقپالدى مۋزىكا ءتۇرى. بۇل مۋزىكاداعى قۇندىلىقتار ءان ماتىندەرى، ارتىستەردىڭ كيەتىن كيىمدەرى، سونداي-اق سول ارتىستەردىڭ ۇستاناتىن ءومىر سالتى ارقىلى كورىنۋى مۇمكىن.

زاماناۋي باتىس مۋزىكاسىنىڭ اندەرى ءدىني قۇندىلىقتارعا سۇيەنبەيدى، بۇل مۋزىكاتىڭداۋشىلاردىڭ ءارتۇرلى ەموسيولارىن تۋدىرۋى مۇمكىن. مىسالى: مۋزىكانىڭ ماتىندەرىندەناسيحاتتايتىن قۇندىلىقتارى ماتەرياليزم، ەگويزمبولۋى مۇمكىن، ال بۇل ءدىني قۇندىلىقتارعا قاراما-قايشى ۇعىم.. بۇنىڭ ءوزى جاستاردىڭ ساناسىنىڭ وزگەرىۋىنە الىپ كەلە الادى. الايدا مۋزىكاونەرىنىڭ اسەرى جاستاردىڭ ءدىني ساناسىنا وزگەرىستەر الىپ كەلەتىندىگىن  اتاپ وتكەن ءجون. مۋزىكا ءبۇلوزىن-وزى كورسەتۋ، شابىت پەن رۋحاني دامۋ كوزدەرىن ىزدەۋ ءتاسىلى.. مۋزىكا ءدىني جانە رۋحاني يدەيالاردى تاراتۋ قۇرالى بولا الاتىندىعىن ۇمىتپاۋ كەرەك.بۇل تاقىرىپ زەرتتەۋشىلەر ءۇشىن دە، پەداگوگتار ءۇشىن دە ماڭىزعا الىنۋى ءتيىس، ويتكەنى مۋزىكا قازاق جاستارىنىڭ ءدىني ساناسىنىڭ قالىپتاسۋىنا اسەرىن ءتۇسىنۋ رۋحاني-ادامگەرشىلىك تاربيەنىڭ ءتيىمدى جولدارىن ازىرلەۋگە ىقپال ەتۋى مۇمكىن.

بۇل تاقىرىپتى تالقىلاۋ كەزىندە ەسكەرۋ قاجەت تاعى بىرنەشە اسپەكتىلەر بار. ولاردىڭ ءبىرى - مۋزىكالىق جانرلار مەن ستيلدەردىڭ تىڭداۋشىلاردىڭ ەموسيونالدى جاعدايى مەن ىشكى الەمىنە اسەرى. كەيبىر مۋزىكالىق جانرلار جاستاردىڭ دۇنيەتانىمى مەن قۇندىلىقتارىنىڭكوزقاراستارىنا، ياعني سونىڭ ىشىندە ولاردىڭ دىنگەدەگەن كوزقاراسىنا اسەر ەتەتىن بەلگىلى ءبىر ەموسيالاردى تۋدىرۋى مۇمكىن. سونداي - اق، زاماناۋي مۋزىكا تەك دىبىستار عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ورىنداۋمەن بىرگە جۇرەتىن ۆيزۋالدى بەينەلەر ەكەنىن ەسكەرۋ ماڭىزدى. مۋزىكالىق بەينەلەر، كونسەرتتەر، البومدار جانە ت.ب. بەينەلەر جاستاردىڭ قابىلداۋى مەن كوزقاراسىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. تاعى ءبىر ماڭىزدى فاكتور-مۋزىكانىڭكونتەكستى. ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك مەديانىڭ دامۋىن ەسكەرە وتىرىپ، مۋزىكا بارلىق جاستاعى ادامدارعا قول جەتىمدى ەكەنى بەلگىلى جانە جاستاردىڭ نەمەسە كىشكەنتاي بالانىڭ نە تىڭدايتىنى ءوز ەركىندە. زاماناۋي باتىس مۋزىكاسىنىڭ ءدىني سانانىڭ قالىپتاسۋىنا اسەرىن ءتۇسىنۋ مادەني، الەۋمەتتىك، ەموسيونالدى جانە پسيحولوگيالىق اسپەكتىلەردى قوسا العاندا جانەكوپتەگەن فاكتورلاردى ەسكەرە وتىرىپ قاراستىرىلۋى كەرەك.

مىسالى قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە Doja Cat جانە Cardi B سياقتى ارتىستەردىڭ اندەرى مەن شىعارماشىلىعى جاستار اراسىندا اتاققا يە. بۇل مۋزىكا كوبىنەسە پوپ-مادەنيەتىمەن بايلانىستى، ولار ءارتۇرلى مادەني كونتەكستتەردە، سونىڭ ىشىندە قازاق جاستارىندا ءدىني سانانى قالىپتاسۋىنا دا اسەر ەتۋى مۇمكىن. مۇنداي اندەردە دورەكى لەكسيكانلار، اشىق تاقىرىپتار جانە ارتىستەردىڭ كوپتەگەن بەينەلەرى قولدانىلادى. بۇلدىندەگى داستۇرگە بايلانىستى كونسەرۆاتيۆتى قۇندىلىقتار مەن نانىمدارعا قايشى كەلۋى مۇمكىن. مۇنداي ماتىندەر، اندەر جانە سول اندەردەگىكورسەتىلگەن قۇندىلىقتارمەن، كوزقاراستار ادامنىڭدۇنيەتانىمىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. الايدا، مۇنداي مۋزىكاعا رەاكسيالار ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن. كوپتەگەن جاعدايدا جاستار ءۇشىن مۋزىكا ول ءوزىن-وزى كورسەتۋدىڭ ءبىر ءتۇرى نەمەسە ويىن-ساۋىق رەتىندە قابىلدانادى جانە بۇنى قازىرگى مادەنيەتتىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە قابىلداۋدى ەسكەرۋ ماڭىزدى. كەيبىر جاستار بۇل مۋزىكاعا ءۇستىرت قاراۋى مۇمكىن، ال باسقالارى ماتىندەردى تەرەڭىرەك زەرتتەپ، تالداي الادى نەمەسە سىني كوزقاراستارىن قولدانا الادى.

قورىتىندىلاي كەلگەندە بۇل تاقىرىپ مادەنيەتارالىق ديالوگتارعا ۇلكەن مۇمكىندىكتەر اشادى، ويتكەنى ءارتۇرلى مۋزىكا جانرلارى مەن سول مۋزىكاداعى تەندەنسيالاردىڭ ءدىني ساناعا اسەرىن زەرتتەۋ، ءارتۇرلى مادەني توپتار اراسىنداعى تۇسىنىكتەردى تەرەڭىرەك زەرتتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

---