سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
ناشاقورلىق -عاسىر دەرتى
اقتوبە وبلىسى،
اقتوبە قالاسى، «سىمبات» جەكە مەكتەبى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىم
ماكۋوۆا نۋرشات امانكوسوۆنا
تاقىرىبى: «ناشاقورلىق - عاسىر دەرتى »

ماقساتى:ناشاقورلىق - عاسىر دەرتى ەكەندىگىن، ناشالىق زاتتاردىڭ ادام ومىرىنە اسا قاۋىپتىلىگىن ۇعىندىرا وتىرىپ، الدىن الۋ، سانالى دا سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى:ءححى عاسىر - ەسىرتكىسىز عاسىر، «ەسىرتكىگە جول جوق!» جانە سۋرەتتەر.
ءى. كىرىسپە ءسوز
ءىى. ناشاقورلىق عاسىر دەرتى اتتى بايانداما
ءىىى. ساحنالىق قويىلىم «جان ازابى»
ءىV. سالاۋات ۇگىت-ناسيحات توبىنىڭ قويىلىمى
V. ناركولوگ كەڭەسى
Vءى. رەفلەكسيا

ءمۇعالىم ءسوزى:
ءى. كىرىسپە ءسوز.
ارمىسىزدار قۇرمەتتى قوناقتار جانە وقۋشىلار! بۇگىن سىزدەرگە مەكتەبىمىزدەگى 1ء-شى جەلتوقسان كۇنى وتكەن «ەسىرتكىگە جول جوق!» اتتى اكسيا اياسىندا جانە بۇگىن، ياعني 19 قاراشا بۇكىل دۇنيە جۇزىلىك شىلىم شەگۋشىلەرگە قارسى كۇرەس كۇنىنە بايلانىستى 2 ب –سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ «ناشاقورلىق عاسىر دەرتى» اتتى كىرىكتىرىلگەن ۇلگىدەگى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى ۇسىنىپ وتىرمىز. بۇگىنگى كەزدەسۋىمىزگە مەكتەبىمىزدىڭ پسيحولوگ مامانى، وقۋ ءىسى مەڭگەرۋشىسى جانە دارىگەر مامانى قاتىسىپ وتىر.

ەلباسىنىڭ «قازاقستان -2030» جولداۋىندا كورسەتىلگەن وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ، ونى ناسيحاتتاۋ ماسەلەسى. سالاۋاتتى ءومىر سالتى دەگەنىمىز نە؟ ول الەۋمەتتىك تۇرمىستاردى جاقسارتۋ، بوس ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋ، زياندى ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋ دەگەن ءسوز. قازىرگى كەزدە ەتەك العان
زامانىمىزدىڭ كەلەسى دەرتتەرى شىلىم شەگۋ، ناشاقورلىق. ءومىر - ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن بەرىلەدى. تاربيە ساعاتىمىزدىڭ ماقساتى - جات قىلىقتاردان اۋلاق بولۋعا تاربيەلەۋ جانە سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ. «دەنساۋلىق-زور بايلىق»

«اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرمايتىن جول ىزدە» دەيدى دانىشپان حالقىمىز. «ءومىرىمىزدى ۇزارتۋ دا قىسقارتۋ دا ءوز قولىمىزدا»
ومىرگە ادام ءبىر اق رەت كەلەدى،
جاستىق شاعىڭ ءومىرىڭنىڭ كەمەلى.
كۇتە بىلسەڭ ساۋلىعىڭدى ورەلى،
تابيعاتتىڭ بەرگەننەن كوپ بەرەرى.
1- جۇرگىزۋشى
«ناشاقورلىق - عاسىر دەرتى» اتتى بايانداما
ەسىرتكى گرەك تىلىندە ۇيقى ماعىناسىن بىلدىرەتىن «nerke» ءسوزى اعىلشىن تىلىندە «narkotik» دەگەن سوزگە اينالىپ، ۇيىقتاۋ، جانسىزداندىرۋ، سەزىمسىزدەندىرۋ دەگەن ماعىنانى بەرەدى. جالپى ايتقاندا، ەسىرتكى زاتتارى دەپ جانسىزداندىرۋ ەرەكشەلىگىنە يە بولاتىن زاتتاردى ايتامىز. ءبىراق دۇنيە جۇزىندە كۇندەلىكتى قولدانىستا ستيمۋلياتور دا ەسىرتكى رەتىندە قابىلدانۋدا. ويتكەنى بۇلاردىڭ قۇرامىندا، اشۋلاندىراتىن، تىنىشتاندىراتىن، سەرگىتەتىن زاتتار دا بار.

ناشاقورلىق - بۇكىل قوعامنىڭ قاسىرەتى، بولاشاعىمىزعا ءقاۋىپ ءتوندىرىپ تۇرعان ىندەت. ءدال قازىرگى تاڭدا ءاربىر جانۇيانىڭ ەسىگى مەن تەرەزەسىنە ءۇڭىلىپ، اينالاسىن تورىپ، عاسىر ىندەتى ءجۇر.
ەسىرتكى - حيميالىق تۇرعىدان العاندا ۋلى زاتتار مەن ولاردىڭ قوسىندىلارى بولىپ تابىلادى. ولار ءتۇرلى توپتارعا بولىنەدى:
- تازا تۇردە پايدالاناتىن وسىمدىكتەردەن الىناتىن ۋلى زاتتار ( ماريحۋانا، گاشيش، ساڭىراۋقۇلاقتار)
- حيميالىق وندىرۋدەن وتەتىن وسىمدىكتەردەن الىناتىن ۋلى زاتتار( گاشيش
مايى، اپيىن، مورفين، گەروين، كودەين، كوكاين، كرەك)؛
- سينتەتيكالىق جاساندى جولمەن الىناتىن ۋلى قوسىندىلار (ەكستازي، فەنسيكليدين، امفەتاميندەر، باربيتۋراتتار، ۆف جانە مومەنت جەلىمدەرى)؛

2-جۇرگىزۋشى:
ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز كەڭ دالادا ەركىن ءوستى. ولار ويىن دا، بويىن دا تازا ۇستادى. اقىل-ويدى ۋلاپ، ادامدى ەسىنەن تاندىرىپ، ماس قىلاتىن اراق-شاراپ دەگەننەن اۋلاق بولدى. اتا-بابامىزدىڭ ەڭ سۇيىكتى سۋسىنى - دەرتكە داۋا، جانعا شيپا قىمىز ەدى.
1- جۇرگىزۋشى:
ەسىرتكى، اناشا – عاسىر تاجالى. ونىمەن ءقازىر بۇكىل الەم بولىپ كۇرەسۋدە. ءبىراق ول - وڭاي الدىرار جاۋ ەمەس ەكەن. ەسىرتكى - ءبىر باسىن كەسسەڭ، ەكىنشى باسى شىعا كەلەتىن جەتى باستى جالماۋىز سياقتى.

2-جۇرگىزۋشى:
ەسىرتكى بار جەردە ەسىرتكىنى تاراتۋشىلار دا بار. ولار – كىسىنىڭ كوز جاسىنان ، قايعى – قاسىرەتىنەن التىن اقشا تاۋىپ وتىرعان قانىپەزەرلەر.
1- جۇرگىزۋشى:
سول قانىپەزەرلەردىڭ ەڭ الدىمەن اينالدىراتىنى - ءوسىپ كەلە جاتقان كوكورىم جاستار.
2- جۇرگىزۋشى:
كوكنار دەگەن ءشوپ بولادى. ەسىرتكىنىڭ ءبىرازىن وسىدان جاسايدى. «كوكناردىڭ كوز جاسىن ىشكەن ادامدار ءومىر بويى جىلاپ وتەدى» دەگەن ءسوز بار حالىقتا.

1-جۇرگىزۋشى:
ءيا، ەسىرتكىگە ءبىر بەرىلگەن ادام ءومىر بويى جىلاپ وتەدى. تەك ءوزى عانا ەمەس، اتا-اناسىن، باۋىرلارىن، جاناشىر جاقىندارىنىڭ ءبارىن دە قوسا جىلاتادى.
ءىىى. ساحنالىق قويىلىم. «جان ازابى»
قويىلىمدى تاماشالاۋ.

ءىV. سالاۋات ۇگىت ناسيحات توبىنىڭ قويىلىمى.
2-جۇرگىزۋشى:
اناشا شەگۋشىلەر بارا-بارا وزدەرىنىڭ ادامدىق قاسيەتىنەن ايىرىلادى. ولار تەك قانا ءوزىن ويلايدى. وقۋ، جۇمىس جايىنا قالادى.
1-جۇرگىزۋشى:
ولار وتىرىك ايتادى. ۇرلىق ىستەيدى. ادام تونايدى. ال كەيدە اناشا الۋ ءۇشىن كىسى ولتىرۋدەن دە شىمىرىكپەيدى.
2-جۇرگىزۋشى:
ەسىرتكىنى شپريس ارقىلى تامىرىنا جىبەرۋشىلەر باۋىر اۋرۋىنا جانە سپيد دەرتىنە شالدىعادى.
1- جۇرگىزۋشى:
اناشا شەگۋشىلەر - ءوزىن-وزى ولتىرۋشىلەر.
2-جۇرگىزۋشى:
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، اۋعانستان مەن تاجىكستاندا بىرنەشە مىڭداعان توننا اپيىن ساقتالىپ وتىر.
1-جۇرگىزۋشى:
سول اپيىن لەگى بىزگە كەلمەسىنە كىم كەپىلدىك بەرەدى.
2 - جۇرگىزۋشى:
ولاي بولسا، ساق بولايىق، اعايىن!
1-جۇرگىزۋشى:
اجال تاراتاتىن اناشادان اباي بولايىق!
2-جۇرگىزۋشى:
ەگەر ەل بولامىز دەسەك، ۇلت بولامىز دەسەك،
1-جۇرگىزۋشى:
اتا-انامىزعا قۋانىش اكەلگىمىز كەلسە،
2-جۇرگىزۋشى:
بولاشاعىمىز نۇرلى، ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى كوركەم بولسىن دەسەك،
ەكەۋى قوسىلىپ:
ەل بولىپ، حالىق بولىپ، اناشانى اۋىزدىقتايىق! عاسىر ىندەتىنە قارسى تىزە قوسىپ كۇرەسەيىك، باۋىرلار!

V. ناركولوگ كەڭەسى.
1 - جۇرگىزۋشى:
ءسوز كەزەگىن اۋىلىمىزدىڭ ناركولوگىنا بەرەمىز.
مامانعا سۇراقتار قويامىز:
1. ناشاقورعا زاڭ نەسىمەن ءقاۋىپتى؟
2. ادامنىڭ ناشاقور ەكەنىنە سىرتقى بەلگىسىنە قاراپ قالاي اجىراتۋعا بولادى؟
3. ناشاقورلىقتى باسقاشا قالاي اتاۋعا بولادى؟

Vءى. رەفلەكسيا ( بالاۋىز شامدى جاعىپ كورسەتۋ)
2-جۇرگىزۋشى:
قۇرمەتتى وقۋشىلار، مىنا جانىپ تۇرعان شىراق ءبىزدىڭ بولاشاق
ءومىرىمىز. وسى جانىپ تۇرعان ءومىرىمىزدى نەگە وشىرەمىز، ءوزىمىزدىڭ بولاشاق
ومىرىمىزگە نەگە بالتا شابامىز؟
حورمەن:
ءوز ءومىرىمىز ءۇشىن كۇرەسە بىلەيىك!
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قولدايمىز!

كەرى بايلانىس.
1. ناشاقورلىق ماسەلەسى بويىنشا ايتىلعان ويلار سىزدەردە قانداي
سەزىمدەر تۋدىردى؟
ءمۇعالىم ءسوزى:
ناشاقورلىق قوعام دەرتى. ناشاقورلىقپەن كۇرەسۋگە جالعىز ادامنىڭ شاماسى كەلمەيدى. بۇل جەردە زاڭ ساقشىلارى ناركولوگ ماماندار، اتا-انالار جانە سىزدەر مەن بىزدەر ءاربىر قازاقستان ازاماتى شەتتە قالماۋ كەرەك. عاسىر دەرتىمەن كۇرەسۋ كەرەك. دۇنيەدەگى ەڭ قىمبات نارسە ول سەنىڭ ءومىرىڭ. سەنىڭ ءومىرىڭ ول ءوز قولىڭدا.

سالاۋاتتى ءومىر سۇرەيىك، سپورتپەن اينالىسايىق، «سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانايىق»- دەپ بۇگىنگى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى قورىتىندىلايمىز.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما