ناشاقورلىققا قارسىمىز (سىنىپتان تىس شارا)
ناشاقورلىققا قارسىمىز
ا) وقۋشىلاردى زياندى ادەتتەرمەن تانىستىرا وتىرىپ، ونىڭ ادام اعزاسىنا زيانى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءا) بالالاردىڭ رۋحاني قابىلەتىن دامىتۋ.
ب) وقۋشىلارعا ەستەتيكالىق - ەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: ماقالدار، اراق، تەمەكى، ناشا، سۋرەتتەر.
بارىسى:
ءمۇعالىم: قازاقستان – دەموكراتيالى – قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت. ونىڭ قازىناسى – ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى.
«قازاقستان - 2030» ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا قازاقستان ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعى، ءبىلىمى مەن ءال - اۋقاتىن جاقسارتۋ ۇلكەن مىندەتتەردىڭ ءبىرى رەتىندە كورسەتىلگەن.
قازىرگى تاڭدا ەسىرتكىنى پايدالانۋ جانە تازالىقتىڭ ساقتالۋىنان عاسىر دەرتى بولىپ وتىرعان سپيد اۋرۋى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تاراپ،
سپيد ىندەتىن تۋدىرىپ وتىر.
ۆيچ ينفەكسياسى ادامدا جۇرە پايدا بولاتىن يممۋنوتاپشىلىق تۋدىراتىن سيندروم.
2002 جىلعى تەكسەرۋ بويىنشا سپيد ەپيدەمياسىنىڭ تارالعانى سونشالىق، جۇقتىرعاندار سانى 42 ملن. ونىڭ ىشىندە 3، 8 ملن. 15 جاسقا دەيىنگى ءجاسوسپىرىم بالالار بولىپ وتىر.
ەگەر ءجاسوسپىرىم 14 جاسىندا ۆيچ ينفەكسياسىمەن زاقىمدانسا
تەك 25 جاسىندا عانا بەلگىلەرى بايقالا باستايدى. ول 7 جىل ۆيچ ينفەكسياسىن جۇقتىرۋشى ادام بولىپ كەلەدى.
1 - وقۋشى:
جاڭا عاسىر، جاڭا زامان بۇگىن،
ءبىز تىلەيمىز ۇرپاقتىڭ اماندىعىن.
2 - وقۋشى:
ەي، بولاشاق!
ساۋلىعىڭ ءوز قولىڭدا،
جالاماسىن ءتانىڭدى ۋ، سانىڭدى مۇڭ.
3 - وقۋشى:
ناشاقورلىق - جايىلعان ىندەت، بىلەم،
جويماي ونى جاقسىلىق كۇن جوق، بىلەم.
ءبارى:
ۇلانىمىز تۋعان ەلىمىزدىڭ،
ناشاقورلىق جويىلسىن!- وكتەم ءۇنىم.
سالاۋاتتى ءومىردىڭ ءانىن تىڭداپ،
ارمانىمىز ۇشىپ ءجۇر كوكتە بۇگىن.
4 - وقۋشى:
جەردە جاتقان شىلىمدى،
شوشقا كەلىپ يىسكەدى،
يىسكەدى،
ءبىراق، تيىسپەدى.
5 - وقۋشى:
جەردە جاتقان شىلىمدى،
ەسەك كەلىپ يىسكەدى،
يىسكەدى،
ءبىراق، تيىسپەدى.
6 - وقۋشى:
جەردە جاتقان شىلىمدى،
يت تە كەلىپ يىسكەدى،
يىسكەدى،
ءبىراق، تيىسپەدى.
7 - وقۋشى:
سول شىلىمدى الايدا،
تاۋىپ الدى بالعابەك.
الاق - جۇلاق ەتەدى،
- سىرىڭكەڭىز بار ما؟- دەپ.
وقۋشى:
كىم مۇندايدى ەستىپتى،
ەسىرتكى جۇرتتى ەسىرتتى.
يىسكەگەن جاستاردىڭ،
جان - ءتانىن تۇگەل كەسىپتى.
ساق بولايىق، اعايىن،
قاتەرلى جاۋ – ەسىرتكى.
ءمۇعالىم: سپيد اۋرۋى جەر بەتىندەگى ادامداردىڭ باسىنا تۇسكەن ۇلكەن قاتەرلى كەسەل. قازىرگى تاڭدا سپيد – ءتىڭ الدىن الۋ جانە ونى بولدىرماۋدىڭ بىردەن - ءبىر شاراسى بۇل اۋرۋ تۋرالى ءاربىر ادام ماعلۇمات، ءبىلىم بولۋ كەرەك.
ەگەر ءبىلىم بولسا، ادام ءوزىن - ءوزى قورعانۋ، ساقتانۋ شارالارىن پايدالانىپ، بۇل ارۋعا قارسى كۇرەسۋ ءىس - شارالارىنا قاتىسادى.
(ساحناعا باسى سالبىراپ، مۇڭدى جاس جىگىت شىعادى)
جۇرگىزۋشى:
ەي، جاس جىگىت،
جان ەدىڭ سەن گۇل ءجۇزدى،
سولىپ قاپسىڭ،
تىنىشىڭدى كىم بۇزدى؟
جىگىت:
ءومىر قاتال،
كوڭىلىڭە قاراي ما؟
دۋشار بولدىم قايعىعا،
ەندى ارىلۋ وڭاي ما؟
جۇرگىزۋشى:
نە دەپ كەتتىڭ؟
قانداي قايعى ايتقانىڭ؟
قانە وتىر دا
ءتۇسىندىرىپ ءبارىن ايت.
جىگىت:
ىزگىلىكتى زۇلىمدىققا تالاتتىم،
دەنساۋلىقتىڭ بارلىق التىن - اسىلىن.
پەندەلىكتىڭ ورمانىندا توناتتىم،
جاستايىمنان ق ۇلى بولدىم، قايتەيىن،
ناشا مەنەن اراقتىڭ.
كوردەي قارا تۇمان جاپقان كوڭىلىن،
ناشا ءۇشىن قيعان جاستاي ءومىرىن.
ەڭ سورلى جان مەن بولامىن،
ەڭ سوڭعى جان مەن بولايىن، ءتاڭىرىم.
جۇرگىزۋشى:
جوق، سابىر ەت،
اتتەڭ ءوزىڭ جانباي جاتىپ،
جاقىن تۇرسىڭ سونۋگە،
پەندەلىكتى شالعايعا ايتىپ،
تاعدىرىڭمەن قول ۇستاسىپ كورۋگە،
جەتەر مە ەكەن باتىلىڭ؟
سەنى تەرەڭ ويعا تاراتار،
ءبىر اڭگىمە شەرتەيىن.
تىڭدا، قانە، جارقىنىم!
ساعان قيانات جاساعانداردىڭ اڭگىمەسىن تىڭدايىق.
بقو، شىڭعىرلاۋ اۋدانى
تاسمولا وجبببم
كيتاروۆا لايلا تولىبايەۆنا
ا) وقۋشىلاردى زياندى ادەتتەرمەن تانىستىرا وتىرىپ، ونىڭ ادام اعزاسىنا زيانى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءا) بالالاردىڭ رۋحاني قابىلەتىن دامىتۋ.
ب) وقۋشىلارعا ەستەتيكالىق - ەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: ماقالدار، اراق، تەمەكى، ناشا، سۋرەتتەر.
بارىسى:
ءمۇعالىم: قازاقستان – دەموكراتيالى – قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت. ونىڭ قازىناسى – ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى.
«قازاقستان - 2030» ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا قازاقستان ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعى، ءبىلىمى مەن ءال - اۋقاتىن جاقسارتۋ ۇلكەن مىندەتتەردىڭ ءبىرى رەتىندە كورسەتىلگەن.
قازىرگى تاڭدا ەسىرتكىنى پايدالانۋ جانە تازالىقتىڭ ساقتالۋىنان عاسىر دەرتى بولىپ وتىرعان سپيد اۋرۋى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تاراپ،
سپيد ىندەتىن تۋدىرىپ وتىر.
ۆيچ ينفەكسياسى ادامدا جۇرە پايدا بولاتىن يممۋنوتاپشىلىق تۋدىراتىن سيندروم.
2002 جىلعى تەكسەرۋ بويىنشا سپيد ەپيدەمياسىنىڭ تارالعانى سونشالىق، جۇقتىرعاندار سانى 42 ملن. ونىڭ ىشىندە 3، 8 ملن. 15 جاسقا دەيىنگى ءجاسوسپىرىم بالالار بولىپ وتىر.
ەگەر ءجاسوسپىرىم 14 جاسىندا ۆيچ ينفەكسياسىمەن زاقىمدانسا
تەك 25 جاسىندا عانا بەلگىلەرى بايقالا باستايدى. ول 7 جىل ۆيچ ينفەكسياسىن جۇقتىرۋشى ادام بولىپ كەلەدى.
1 - وقۋشى:
جاڭا عاسىر، جاڭا زامان بۇگىن،
ءبىز تىلەيمىز ۇرپاقتىڭ اماندىعىن.
2 - وقۋشى:
ەي، بولاشاق!
ساۋلىعىڭ ءوز قولىڭدا،
جالاماسىن ءتانىڭدى ۋ، سانىڭدى مۇڭ.
3 - وقۋشى:
ناشاقورلىق - جايىلعان ىندەت، بىلەم،
جويماي ونى جاقسىلىق كۇن جوق، بىلەم.
ءبارى:
ۇلانىمىز تۋعان ەلىمىزدىڭ،
ناشاقورلىق جويىلسىن!- وكتەم ءۇنىم.
سالاۋاتتى ءومىردىڭ ءانىن تىڭداپ،
ارمانىمىز ۇشىپ ءجۇر كوكتە بۇگىن.
4 - وقۋشى:
جەردە جاتقان شىلىمدى،
شوشقا كەلىپ يىسكەدى،
يىسكەدى،
ءبىراق، تيىسپەدى.
5 - وقۋشى:
جەردە جاتقان شىلىمدى،
ەسەك كەلىپ يىسكەدى،
يىسكەدى،
ءبىراق، تيىسپەدى.
6 - وقۋشى:
جەردە جاتقان شىلىمدى،
يت تە كەلىپ يىسكەدى،
يىسكەدى،
ءبىراق، تيىسپەدى.
7 - وقۋشى:
سول شىلىمدى الايدا،
تاۋىپ الدى بالعابەك.
الاق - جۇلاق ەتەدى،
- سىرىڭكەڭىز بار ما؟- دەپ.
وقۋشى:
كىم مۇندايدى ەستىپتى،
ەسىرتكى جۇرتتى ەسىرتتى.
يىسكەگەن جاستاردىڭ،
جان - ءتانىن تۇگەل كەسىپتى.
ساق بولايىق، اعايىن،
قاتەرلى جاۋ – ەسىرتكى.
ءمۇعالىم: سپيد اۋرۋى جەر بەتىندەگى ادامداردىڭ باسىنا تۇسكەن ۇلكەن قاتەرلى كەسەل. قازىرگى تاڭدا سپيد – ءتىڭ الدىن الۋ جانە ونى بولدىرماۋدىڭ بىردەن - ءبىر شاراسى بۇل اۋرۋ تۋرالى ءاربىر ادام ماعلۇمات، ءبىلىم بولۋ كەرەك.
ەگەر ءبىلىم بولسا، ادام ءوزىن - ءوزى قورعانۋ، ساقتانۋ شارالارىن پايدالانىپ، بۇل ارۋعا قارسى كۇرەسۋ ءىس - شارالارىنا قاتىسادى.
(ساحناعا باسى سالبىراپ، مۇڭدى جاس جىگىت شىعادى)
جۇرگىزۋشى:
ەي، جاس جىگىت،
جان ەدىڭ سەن گۇل ءجۇزدى،
سولىپ قاپسىڭ،
تىنىشىڭدى كىم بۇزدى؟
جىگىت:
ءومىر قاتال،
كوڭىلىڭە قاراي ما؟
دۋشار بولدىم قايعىعا،
ەندى ارىلۋ وڭاي ما؟
جۇرگىزۋشى:
نە دەپ كەتتىڭ؟
قانداي قايعى ايتقانىڭ؟
قانە وتىر دا
ءتۇسىندىرىپ ءبارىن ايت.
جىگىت:
ىزگىلىكتى زۇلىمدىققا تالاتتىم،
دەنساۋلىقتىڭ بارلىق التىن - اسىلىن.
پەندەلىكتىڭ ورمانىندا توناتتىم،
جاستايىمنان ق ۇلى بولدىم، قايتەيىن،
ناشا مەنەن اراقتىڭ.
كوردەي قارا تۇمان جاپقان كوڭىلىن،
ناشا ءۇشىن قيعان جاستاي ءومىرىن.
ەڭ سورلى جان مەن بولامىن،
ەڭ سوڭعى جان مەن بولايىن، ءتاڭىرىم.
جۇرگىزۋشى:
جوق، سابىر ەت،
اتتەڭ ءوزىڭ جانباي جاتىپ،
جاقىن تۇرسىڭ سونۋگە،
پەندەلىكتى شالعايعا ايتىپ،
تاعدىرىڭمەن قول ۇستاسىپ كورۋگە،
جەتەر مە ەكەن باتىلىڭ؟
سەنى تەرەڭ ويعا تاراتار،
ءبىر اڭگىمە شەرتەيىن.
تىڭدا، قانە، جارقىنىم!
ساعان قيانات جاساعانداردىڭ اڭگىمەسىن تىڭدايىق.
بقو، شىڭعىرلاۋ اۋدانى
تاسمولا وجبببم
كيتاروۆا لايلا تولىبايەۆنا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
