وعىز-ناما جىرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وعىز - ناما» جىرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: «وعىز - ناما» جىرىنىڭ تابىلۋ تاريحىمەن، ونىڭ قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ باياندالۋ تاريحىنان ماعلۇماتتار بەرۋ. شىعارمانىڭ قۇندىلىق مازمۇندارىن ايقىنداۋ، يدەياسىن تابۋ.
دامىتۋشىلىق: جىردىڭ ءمان - ماڭىزىن، وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ. ماعىنا مەن يدەيانى اجىراتا الۋعا ۇيرەتۋ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىلىك: تاريحي سانانى قالىپتاستىرۋ، ۇلتتىق رۋحتى وقۋشى بويىنا ەگۋ. مەيرىمدىلىككە، يماندىلىققا، ەرلىككە، باتىرلىققا تاربيەلەۋ. تۋعان جەرىن، ەلىن سۇيۋگە، قورعاي بىلۋگە باۋلۋ. ءبىلىمدى، سانالى ازامات بولۋعا شاقىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كوركەم ادەبيەت، تىرەك كەستە، ەرلىك باتىرلىق تۋرالى ماقال - ماتەلدەر(سەمانتيكالىق كارتا)، ت. ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، گەوگرافيامەن بايلانىس.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن دايارلاۋ، سىنىپ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ، وقۋشىلاردىڭ كوڭىلىن ساباققا اۋدارۋ.
1. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
ا) سۇراق - جاۋاپ (5 مينۋت).
1. ەجەلگى ءداۋىر قاي كەزەڭدەردى قامتيدى؟
2. ورحون - ەنەسەي ەسكەرتكىشتەرىن اتا..
3. كۇلتەگىن جىرلارى قايدان تابىلعان؟
4. «قورقىت اتا كىتابى» تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
5. قورقىت اتا تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
6. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىن زەرتتەگەن قانداي عالىمدار؟
7. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىن قۇراتىن جەكە شىعارمالاردى اتا. ت. ب.
وسى سياقتى تاعى باسقا سۇراقتار قويۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتا وتىرىپ، ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىنەن وتكەندى ەسكە ءتۇسىرىپ الامىن دا، جاڭا ساباقتى تۇسىندىرۋگە كوشەمىن.
ءىى. جاڭا ساباق:
ساباق جوسپارى:
1). ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ (5مينۋت)
2). جاڭا ساباق. تىرەك كەستە (10مينۋت)
3). وقۋلىقپەن، كوركەم ادەبيەتپەن جۇمىس. (مانەرلەپ وقۋ) (5 مينۋت)
4) سەمانتيكالىق كارتامەن جۇمىس (5 مينۋت)
5) پىسىقتاۋ سۇراقتارى (5 مينۋت)
6). تەست جۇمىسى (5 مينۋت).
7). شىعارماشىلىق جۇمىس. قورىتۋ (5مينۋت)
8) ۇيگە تاپسىرما (3مينۋت)
9) باعالاۋ (2مينۋت).
ساباق جوسپارىمەن تانىستىرىپ بولعان سوڭ، كىرىسپە اڭگىمە ارقىلى كورنەكى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن (تىرەك كەستە) جاڭا ساباقتى تۇسىندىرەمىن. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى ۇلگىلەرى ىشىندە «وعىز - ناما» سياقتى قارا سوزبەن جازىلعان كوركەم شىعارمالاردىڭ دا بار ەكەنى قازاق جازبا پروزاسىنىڭ جەلىسى سوناۋ بۇرىنعى زامانداردان تارتىلاتىنىن كورسەتەدى.
«وعىز - ناما» اتتى مۇرا دا جەكە ءبىر شىعارمانىڭ عانا اتاۋى ەمەس، قىرىقتان استام حيكايالاردان تۇراتىن توپتاما جيناق ەكەنى ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىندە جەكە شىعارمالار ءوز الدىنا دەربەس تۋىندى تۇرىندە ەمەس، وزەكتەس باسقا شىعارما - لارمەن بىرگە توپتاستىرىلىپ قاراستىرىلادى. ول شىعارمالار ءوز اتتارىمەن ەمەس، توپتامانىڭ اتى ارقىلى اتالىنىپ بارىپ، سودان كەيىن عانا توپتامانىڭ قۇرام - ىنداعى ءبىر تۋىندى رەتىندە قاراستىرىلاتىندىعىن ايتۋ.
«وعىز نامانىڭ» ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىنىڭ سيپاتىن قۇراتىن تاعى ءبىر وزىندىك ەرەكشەلىگى - ونداعى ميفتىك كورىنىستەر.
ا) تىرەك كەستە (10 مينۋت).
«وعىز - ناما»- ءىح عاسىر شىعارماسى.
وعىز قاعاننىڭ اسكەري جورىقتارى ەرلىك ىستەرى
ۇيعىر ارپىمەن جازىلعان نۇسقاسى 40 - تان استام حيكايادان تۇرادى.
پاريجدە ساقتالعان.
ايقاعان – اناسى
وعىز ەرەكشە تۋىلعان بالا
6 بالاسى
كۇن
اي
جۇلدىز
كوك
تاۋ
تەڭىز
«وعىز - نامانىڭ» باستى يدەياسى - بۇكىل تۇركى ەلىن بىرلىككە شاقىرۋ، دوستىق پەن ادامگەرشىلىككە ۇندەۋ، سىرتقى جاۋعا قارسى كۇرەسۋ بولىپ تابىلادى.
«وعىز - ناما» ەپوستىق كوركەم تۋىندى بولۋمەن قاتار، قازىرگى تاريحي تاقىرىپتا جازىلىپ جۇرگەن شىعارمالاردىڭ باستاپقى ۇلگىلەرىنىڭ ءبىرى. وندا وعىز باتىرمەن ونىڭ ۇرپاقتارى جاساعان اسكەري جورىقتار، وعىز تايپالارىنىڭ كورشىلەس تايپالارمەن قارىم - قاتىناسى، جەر - سۋ اتتارى، ت. ب. كورسەتىلگەن.
وقۋلىقپەن، كوركەم ادەبيەتپەن جۇمىس: 108 - 110 بەتتەردى مانەرلەپ وقىپ، وقىعاندارى بويىنشا تۇسىنىك ايتقىزۋ. شىعارما ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىنە، وي مەن قيالدىڭ كەڭدىگىنە نازار اۋدارتۋ.
وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ ماقساتىندا جانە ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ ءۇشىن سەمانتيكالىق كارتامەن جۇمىس: بەرىلگەن ماقال - ماتەلدەردىڭ جالعاسىن تاۋىپ، ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ.
سەمانتيكالىق كارتا №1
ماقالدار
بي باسىنا داۋ كەلسە، بيلىگى كەتەر باسىنان
قۇس جاڭىلىپ تورعا تۇسەر.
ەر جارامسىز بولماس.
شەشەن تار جەردە ءسوز باستايدى.
ەل شاراسىز بولماس،
باتىر مىڭ قول باستايدى،
ەر باسىنا داۋ كەلسە، ەرلىگى كەتەر باسىنان.
ەر جاڭىلىپ قولعا تۇسەر،
سەمانتيكالىق كارتا №2
ماقالدار ب ا ق - ب ا ق ەتكەن تەكەنى قار جاۋعاندا كورەرمىز. ارىستان بولساڭ جاۋ ءۇشىن، تاۋەكەل ەت تە تاس جۇت، ارعىماق اتتىڭ قۇيرىعى، ءارى جىبەك، ءارى قىل،
تۇلكىدەي بولسىن ءادىسىڭ
ەر جىگىتتىڭ بەلگىسى، ءارى مىرزا، ءارى قۇل.
باتىرسىنعان جىگىتتى جاۋ كەلگەندە كورەرمىز.
اجال جەتپەي ولمەك جوق.
جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ ءۇشىن 110 بەتتەگى سۇراقتار مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
پىسىقتاۋ سۇراقتارى:
1. «قورقىت اتا كىتابىنىڭ» اۆتورى قورقىت تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
2. قازاق اڭىزدارىندا قورقىت اتانىڭ ماڭگىلىك ءومىردى قايدان تاپقاندىعىن ايتىڭدار؟
3. «وعىز - نامانىڭ» 40 - تان استام جىرلارىنىڭ ورتاق يدەياسى نەدە؟
4. «وعىز - ناماداعى» ءميفتىڭ سۋرەتتەردەگى كوكبورىنىڭ تۇركى حالىقتارى ۇعى - مىنداعى كوك بورىمەن جاقىندىعى بار ما؟
5. «وعىز - ناما»- العاشقى جازىلعان ەپوستىق تۋىندى دەگەن ۇعىمدى دايەك - تەڭدەر. ت. ب.
تەست جۇمىسى: 10 سۇراق. (5مينۋت). دۇرىس جاۋاپتارى تاقتاعا ءىلىنىپ، تەكسەرىلە - ءدى. باعالاۋ كورسەتكىشى ارقىلى تەكسەرىپ، باعالاۋ.
ءىىى. قورىتىندى (10 مينۋت).
ا) شىعارماشىلىق جۇمىس (5 مينۋت) ارنايى جاسالعان كەسپە قاعازداردى الىپ، ونداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى جاڭا ساباقتى قورىتىپ، بەكىتۋ، (سۇراق - جاۋاپ ءادىسى).
ءا) ۇيگە تاپسىرما (2مينۋت). «وعىز - ناما» جىرى بويىنشا سۋرەت سالىپ كەلۋ، جىردى وقىپ، مازمۇنىن ايتىپ بەرۋ.
ب) وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن باعالاۋ (2 مينۋت). ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردى ماداقتاۋ، باعالاۋ. باعالارىن ەستىرتۋ، جۋرنالعا، كۇندەلىكتەرىنە قويۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: «وعىز - ناما» جىرىنىڭ تابىلۋ تاريحىمەن، ونىڭ قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ باياندالۋ تاريحىنان ماعلۇماتتار بەرۋ. شىعارمانىڭ قۇندىلىق مازمۇندارىن ايقىنداۋ، يدەياسىن تابۋ.
دامىتۋشىلىق: جىردىڭ ءمان - ماڭىزىن، وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ. ماعىنا مەن يدەيانى اجىراتا الۋعا ۇيرەتۋ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىلىك: تاريحي سانانى قالىپتاستىرۋ، ۇلتتىق رۋحتى وقۋشى بويىنا ەگۋ. مەيرىمدىلىككە، يماندىلىققا، ەرلىككە، باتىرلىققا تاربيەلەۋ. تۋعان جەرىن، ەلىن سۇيۋگە، قورعاي بىلۋگە باۋلۋ. ءبىلىمدى، سانالى ازامات بولۋعا شاقىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كوركەم ادەبيەت، تىرەك كەستە، ەرلىك باتىرلىق تۋرالى ماقال - ماتەلدەر(سەمانتيكالىق كارتا)، ت. ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، گەوگرافيامەن بايلانىس.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن دايارلاۋ، سىنىپ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ، وقۋشىلاردىڭ كوڭىلىن ساباققا اۋدارۋ.
1. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
ا) سۇراق - جاۋاپ (5 مينۋت).
1. ەجەلگى ءداۋىر قاي كەزەڭدەردى قامتيدى؟
2. ورحون - ەنەسەي ەسكەرتكىشتەرىن اتا..
3. كۇلتەگىن جىرلارى قايدان تابىلعان؟
4. «قورقىت اتا كىتابى» تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
5. قورقىت اتا تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
6. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىن زەرتتەگەن قانداي عالىمدار؟
7. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىن قۇراتىن جەكە شىعارمالاردى اتا. ت. ب.
وسى سياقتى تاعى باسقا سۇراقتار قويۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتا وتىرىپ، ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىنەن وتكەندى ەسكە ءتۇسىرىپ الامىن دا، جاڭا ساباقتى تۇسىندىرۋگە كوشەمىن.
ءىى. جاڭا ساباق:
ساباق جوسپارى:
1). ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ (5مينۋت)
2). جاڭا ساباق. تىرەك كەستە (10مينۋت)
3). وقۋلىقپەن، كوركەم ادەبيەتپەن جۇمىس. (مانەرلەپ وقۋ) (5 مينۋت)
4) سەمانتيكالىق كارتامەن جۇمىس (5 مينۋت)
5) پىسىقتاۋ سۇراقتارى (5 مينۋت)
6). تەست جۇمىسى (5 مينۋت).
7). شىعارماشىلىق جۇمىس. قورىتۋ (5مينۋت)
8) ۇيگە تاپسىرما (3مينۋت)
9) باعالاۋ (2مينۋت).
ساباق جوسپارىمەن تانىستىرىپ بولعان سوڭ، كىرىسپە اڭگىمە ارقىلى كورنەكى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن (تىرەك كەستە) جاڭا ساباقتى تۇسىندىرەمىن. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى ۇلگىلەرى ىشىندە «وعىز - ناما» سياقتى قارا سوزبەن جازىلعان كوركەم شىعارمالاردىڭ دا بار ەكەنى قازاق جازبا پروزاسىنىڭ جەلىسى سوناۋ بۇرىنعى زامانداردان تارتىلاتىنىن كورسەتەدى.
«وعىز - ناما» اتتى مۇرا دا جەكە ءبىر شىعارمانىڭ عانا اتاۋى ەمەس، قىرىقتان استام حيكايالاردان تۇراتىن توپتاما جيناق ەكەنى ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىندە جەكە شىعارمالار ءوز الدىنا دەربەس تۋىندى تۇرىندە ەمەس، وزەكتەس باسقا شىعارما - لارمەن بىرگە توپتاستىرىلىپ قاراستىرىلادى. ول شىعارمالار ءوز اتتارىمەن ەمەس، توپتامانىڭ اتى ارقىلى اتالىنىپ بارىپ، سودان كەيىن عانا توپتامانىڭ قۇرام - ىنداعى ءبىر تۋىندى رەتىندە قاراستىرىلاتىندىعىن ايتۋ.
«وعىز نامانىڭ» ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتىنىڭ سيپاتىن قۇراتىن تاعى ءبىر وزىندىك ەرەكشەلىگى - ونداعى ميفتىك كورىنىستەر.
ا) تىرەك كەستە (10 مينۋت).
«وعىز - ناما»- ءىح عاسىر شىعارماسى.
وعىز قاعاننىڭ اسكەري جورىقتارى ەرلىك ىستەرى
ۇيعىر ارپىمەن جازىلعان نۇسقاسى 40 - تان استام حيكايادان تۇرادى.
پاريجدە ساقتالعان.
ايقاعان – اناسى
وعىز ەرەكشە تۋىلعان بالا
6 بالاسى
كۇن
اي
جۇلدىز
كوك
تاۋ
تەڭىز
«وعىز - نامانىڭ» باستى يدەياسى - بۇكىل تۇركى ەلىن بىرلىككە شاقىرۋ، دوستىق پەن ادامگەرشىلىككە ۇندەۋ، سىرتقى جاۋعا قارسى كۇرەسۋ بولىپ تابىلادى.
«وعىز - ناما» ەپوستىق كوركەم تۋىندى بولۋمەن قاتار، قازىرگى تاريحي تاقىرىپتا جازىلىپ جۇرگەن شىعارمالاردىڭ باستاپقى ۇلگىلەرىنىڭ ءبىرى. وندا وعىز باتىرمەن ونىڭ ۇرپاقتارى جاساعان اسكەري جورىقتار، وعىز تايپالارىنىڭ كورشىلەس تايپالارمەن قارىم - قاتىناسى، جەر - سۋ اتتارى، ت. ب. كورسەتىلگەن.
وقۋلىقپەن، كوركەم ادەبيەتپەن جۇمىس: 108 - 110 بەتتەردى مانەرلەپ وقىپ، وقىعاندارى بويىنشا تۇسىنىك ايتقىزۋ. شىعارما ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىنە، وي مەن قيالدىڭ كەڭدىگىنە نازار اۋدارتۋ.
وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ ماقساتىندا جانە ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ ءۇشىن سەمانتيكالىق كارتامەن جۇمىس: بەرىلگەن ماقال - ماتەلدەردىڭ جالعاسىن تاۋىپ، ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ.
سەمانتيكالىق كارتا №1
ماقالدار
بي باسىنا داۋ كەلسە، بيلىگى كەتەر باسىنان
قۇس جاڭىلىپ تورعا تۇسەر.
ەر جارامسىز بولماس.
شەشەن تار جەردە ءسوز باستايدى.
ەل شاراسىز بولماس،
باتىر مىڭ قول باستايدى،
ەر باسىنا داۋ كەلسە، ەرلىگى كەتەر باسىنان.
ەر جاڭىلىپ قولعا تۇسەر،
سەمانتيكالىق كارتا №2
ماقالدار ب ا ق - ب ا ق ەتكەن تەكەنى قار جاۋعاندا كورەرمىز. ارىستان بولساڭ جاۋ ءۇشىن، تاۋەكەل ەت تە تاس جۇت، ارعىماق اتتىڭ قۇيرىعى، ءارى جىبەك، ءارى قىل،
تۇلكىدەي بولسىن ءادىسىڭ
ەر جىگىتتىڭ بەلگىسى، ءارى مىرزا، ءارى قۇل.
باتىرسىنعان جىگىتتى جاۋ كەلگەندە كورەرمىز.
اجال جەتپەي ولمەك جوق.
جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ ءۇشىن 110 بەتتەگى سۇراقتار مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
پىسىقتاۋ سۇراقتارى:
1. «قورقىت اتا كىتابىنىڭ» اۆتورى قورقىت تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
2. قازاق اڭىزدارىندا قورقىت اتانىڭ ماڭگىلىك ءومىردى قايدان تاپقاندىعىن ايتىڭدار؟
3. «وعىز - نامانىڭ» 40 - تان استام جىرلارىنىڭ ورتاق يدەياسى نەدە؟
4. «وعىز - ناماداعى» ءميفتىڭ سۋرەتتەردەگى كوكبورىنىڭ تۇركى حالىقتارى ۇعى - مىنداعى كوك بورىمەن جاقىندىعى بار ما؟
5. «وعىز - ناما»- العاشقى جازىلعان ەپوستىق تۋىندى دەگەن ۇعىمدى دايەك - تەڭدەر. ت. ب.
تەست جۇمىسى: 10 سۇراق. (5مينۋت). دۇرىس جاۋاپتارى تاقتاعا ءىلىنىپ، تەكسەرىلە - ءدى. باعالاۋ كورسەتكىشى ارقىلى تەكسەرىپ، باعالاۋ.
ءىىى. قورىتىندى (10 مينۋت).
ا) شىعارماشىلىق جۇمىس (5 مينۋت) ارنايى جاسالعان كەسپە قاعازداردى الىپ، ونداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى جاڭا ساباقتى قورىتىپ، بەكىتۋ، (سۇراق - جاۋاپ ءادىسى).
ءا) ۇيگە تاپسىرما (2مينۋت). «وعىز - ناما» جىرى بويىنشا سۋرەت سالىپ كەلۋ، جىردى وقىپ، مازمۇنىن ايتىپ بەرۋ.
ب) وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن باعالاۋ (2 مينۋت). ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردى ماداقتاۋ، باعالاۋ. باعالارىن ەستىرتۋ، جۋرنالعا، كۇندەلىكتەرىنە قويۋ.
You Might Also Like
