InfoHub Logo

وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋداعى ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ ءرولى.

ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى نىعايىپ، ەرتەڭىنە سەنىممەن قادام باسقان شاعىندا زامانىنا ساي ادامىن تاربيەلەۋ باستى مىندەت. وسى ورەلى جولدا ۇرپاق ونەگەسى، ولاردىڭ ادامدىق بولمى­سى جايلى وي تولعاپ، رۋحاني ادامگەرشىلىك ءبىلىم بەرۋدى باستى يدەيا ەتىپ ۇستاناتىن «بوبەك» قورىنىڭ پرەزيدەنتى س. نازاربايەۆانىڭ «ءوزىن - ءوزى تانۋ» اۆتورلىق باعدارلاماسىنىڭ العا قويعان ماقساتىنىڭ ءوزى ەرەكشە.«ءوزىن - ءوزى تانۋ» وقۋشىنى ءوزىنىڭ ءقادىرىن ءوزى بىلۋگە، ءوزىن سىيلاۋعا، ءوزىن - ءوزى جەتىلدىرۋگە، قوعامدا جانە قورشاعان ءومىر جاعدايلارىندا ءوزىنىڭ باعىت - باعدارىن انىقتاۋىنا، ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداي الۋىنا جانە ءوز ءسوزى مەن ارەكەتتەرى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەيدى. ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ «نۇرعا بولەنۋ» دەگەن ساتىندە بار جىلۋلىقتى كۇننىڭ جىلۋىن بەرۋ ارقىلى ءبىر - بىرىنە اق جۇرەكپەن ايتقان تىلەكتەرى، ارمان تىلەگىن ايتا وتىرىپ، وزىندىك «مەنىن» قالىپتاستىرۋ، بويىنداعى كۇش قۋاتىن جاقسىلىققا باعىتتاۋ، ءوزىن جەكە تۇلعا رەتىندە سەزىنۋى — «ءوزىن - ءوزى» تانۋداعى يگى ناتيجەلەر ەكەنى انىق.«ءوزىن - ءوزى تانۋ» ءپانى بولاشاق ۇرپاقتىڭ بويىندا رۋحاني - ادامگەرشىلىك قاينارىن ءسىڭىرىپ، مىنەز - قۇلقىن تاربيەلەۋگە، جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى، ادامگەرشىلىك پرينسيپتەرى مەن مۇراتتاردى ءومىر بويى باسشىلىققا الاتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋعا نەگىزدەلگەن. ءاربىر بالاعا جەكە تۇلعا رەتىندە قاراپ، ونىڭ وزىنە ءتان ساناسى، ەركى، وزىندىك ارەكەت جاساي الاتىن ورتاسى بار ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، وقۋشىنىڭ بىلىمگە، عىلىمعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ اقىل - وي قابىلەتىن، ديالەكتيكالىق دۇنيەتانىمىن، ومىرلىك ماقسات - مۇددەسىن ايقىنداۋعا، جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرىن دامىتىپ ونى قوعام تالابىنا ساي ىسكە اسىرۋعا كومەكتەسۋ مەكتەپ ومىرىندەگى ۇزدىكسىز وقۋ - تاربيە پروسەسىنىڭ عانا جەمىسى بولىپ تابىلادى. وسى ورايدا «ءوزىن - ءوزى تانۋ» ءپانىنىڭ باستى ەرەكشەلىگى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ تۇلعالىق پوتەنسيالىنىڭ دامۋىنا، وزىندىك قاسيەتىنىڭ اشىلۋىنا، شىعارماشىلىق جانە تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ىنتالاندىرۋعا، بالالارعا سۇيىسپەنشىلىك، مەيىرىمدىلىك، اقيقات، ادالدىق، شىنشىلدىق، سۇلۋلىق، راقىمدىلىق، مىنەز-قۇلىق دۇرىستىعى ارقىلى ۇيلەسىمدى جان - جاقتى دامىعان ادام قالىپتاستىرۋعا باعدارلانعان.«ءوزىن - ءوزى تانۋ» ءپانى باسقا پاندەردەن العان ءبىلىم مازمۇنىن تولىقتىرىپ، ادام بالاسىن ادامگەرشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، كىشىپەيىلدىلىككە باۋليتىن ءپان. بۇل ءپاننىڭ ءاربىر ساباعى بالالاردى دوستىققا، سىيلاستىققا، اسەمدىككە، ادەپتىلىككە شاقىرادى. سەبەبى: كۇندەلىكتى ساباقتا «نۇرعا بولەنۋ» ساتىنەن ءبىر - بىرىنە دەگەن سەزىمدەرىن ءبىلدىرىپ، قۋانىشپەن باستالسا، دايەكسوزدىڭ ءمانىن تۇسىندىرە وتىرىپ،

ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ، اڭگىمەلەسە وتىرىپ ءماتىندى ءتۇسىندىرۋ، وسى كەزدە ءمۇعالىم سىيىن ۇيىمداستىرۋعا بولادى. ءمۇعالىم سىيى سول كۇنگى تاقىرىپقا بايلانىستى تاقپاق، ولەڭ نەمەسە اڭىز اڭگىمە ايتىپ بەرۋگە بولادى. وسىنداي، ءادىس - ءتاسىل اراسىندا وقۋشىلارعا قانشاما جاقسى يگى تىلەكتەر مەن ءومىردىڭ اسەم دە كەرەمەت جانە ول قايتالانبايتىندىعىن ءمۇعالىم مەيىرىمدىلىكپەن جەتكىزەدى. ءاربىر ساباقتا ادام بالاسىنا قۋانىش سىيلاۋ، مەيىرىممەن قاراۋ، كىشىپەيىل بولۋ، ۇلكەندى قۇرمەتتەۋ تۋرالى بويىنا ءسىڭىرىپ وسكەن جاس ۇرپاق مىندەتتى تۇردە سولاي بولۋعا تىرىسادى. قورشاعان ورتانىڭ اسەمدىگىن كورىپ، ونىڭ سۇلۋلىعىن سەزە بىلگەن ادامزات بالاسى جاقسىلىققا ۇمتىلادى. اتام قازاق قاشاندا ار - ۇجداندى، نامىستى دۇنيە - مۇلىكتەن جوعارى قويعان. دوس ءۇشىن ءوزىنىڭ كۇش - جىگەرىن اياماعان، باۋىرىنا، دوسىنا، جاقىندارىنا كومەككە قاي كەزدە دە دايىن تۇرعان.«ءوزىن - ءوزى تانۋ» ءپانى ءبىزدىڭ بويىمىزعا وسىنداي قاسيەتتەردى ۇيالاتىپ، جان - جاعىنداعىلارعا تەك جاقسىلىق تىلەپ، جاناشىرلىق تانىتاتىن، كەز - كەلگەن ورتادا ءوزىن جاقسى ۇستاي الاتىن، ءومىر سۇرۋگە قۇشتار تۇلعا قالىپتاستىرادى. ءوزىن - ءوزى تانۋ ارقىلى جەكە تۇلعانىڭ بويىندا رۋحاني - ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ قالىپتاسىپ، دامۋىن قامتاماسىز ەتۋىمەن، ادامزاتتىڭ تابيعاتپەن ۇيلەسىمدىلىككە دامۋىن سەزىندىرۋمەن ايقىندالادى. ءوزىن - ءوزى تانۋ باستاۋىش بۋىندا وقيتىن جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني - ادامگەرشىلىگىن دامىتۋدا، ونىڭ بويىندا جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى قالىپتاستىرۋدا ەڭ ماڭىزدى ورىن الادى، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋدىڭ نەگىزى، قارىم - قاتىناس جاساۋ مەن دۇنيەتانۋدىڭ قۇرالى، بالانىڭ زەردەسى مەن شىعارماشىلىعىن دامىتۋدىڭ ارناسى. ول ارقىلى وقۋشى قورشاعان ورتانى تانيدى، ۇلتتىق مادەنيەتتى، دۇنيەتانىمدى سەزىنە باستايدى، وزىندىك پىكىرى قالىپتاسادى، ءوزىن - ءوزى تانۋدىڭ قاراپايىم قادامدارىن جاساي الادى.«ءوزىن - ءوزى تانۋ» ساباقتارىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن بايقاتاتىن «نۇرعا بولەنۋ»، «ءۇي تاپسىرماسى»، «دايەكسوز»، «اڭگىمەلەسەيىك»، «ماتىنمەن جۇمىس»، « ءمۇعالىم سىيى»،«ساحنالاۋ»، «شىعارماشىلىق جۇمىس»، «توپپەن ءان ايتۋ»، «ءۇي تاپسىرماسىن جازۋ»،«تىنىشتىق ساتىمەن» اياقتاۋ بالالاردىڭ دامىتۋشى ورتاسىن قۇرۋعا ىقپال ەتەدى. «مەن ءۇش قاسيەتىمدى ماقتان تۇتام»، — دەپتى اقان سەرى. ولار: جالعان ايتپادىم، جاقسىلىقتى ساتپادىم ءھام ەشكىمنەن ەشتەڭەنى قىزعانبادىم. جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋدا، ولاردىڭ جان دۇنيەسىنە سەزىممەن قاراپ، ءاربىر ءىس - ارەكەتىنە ماقسات قويۋعا، جوسپارلاۋعا، ونى ورىنداۋعا، وزىنە - ءوزى تالاپ قويا بىلۋگە تاربيەلەۋ — ادامگەرشىلىك تاربيەنىڭ باستى ماقساتى. ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن سان الۋان كەدەرگىلەر بولۋى مۇمكىن. ونداي قاسيەتتەردى بالا بويىنا جاس كەزىنەن باستاپ قالىپتاستىرۋ جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋدىڭ نەگىزىن قالايدى.

وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋداعى ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ ءرولى. جۇكتەۋ