ءوزىن-وزى تانۋ ادامگەرشىلىك-رۋحاني دامۋ ءپانى رەتىندە
كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ ءبىلىم ءبولىمى
«ءوزىن – ءوزى تانۋ» مۇعالىمدەرىنىڭ قالالىق سەمينارى
«ءوزىن - ءوزى تانۋ ادامگەرشىلىك - رۋحاني دامۋ ءپانى رەتىندە»
تاقىرىبى:
«كۇن شۋاعىم - وتباسىم»
9 سىنىپ
ءپان ءمۇعالىمى: سامبايەۆا الماگۇل قادىرباي قىزى
كوكشەتاۋ - 2013
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇن شۋاعىم - وتباسىم.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وتباسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى: - وتباسىنىڭ ادام ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن جان - جاقتى اشۋ؛
- وتباسىنداعى جاراستىقتى، سىيلاستىقتى قارىم – قاتىناسىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋ؛
- وتباسىنداعى سىيلاستىققا، سۇيىسپەنشىلىككە تاربيەلەۋ.
شاتتىق شەڭبەرى. 3 - سلايد (باياۋ مۋزىكا ويناپ تۇرادى)
سۇيىسپەنشىلىك ۇعىمىنىڭ وتباسىنان باستالاتىنىن، وتباسى دەگەن - دە ويىمىزعا كەلەتىن ءبىرىنشى ءسوز ايتۋ ارقىلى شاتتىق شەڭبەرىن قۇرۋ.
ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك. 4 - سلايد بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا اڭگىمەلەسۋ.
1.“وتباسى جاراستىعى”، “وتباسى باقىتى”، “وتباسى قۋانىشى” دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. “ماعان مەيىرىم شاپاعاتىن اياماعان ادامدار ءۇشىن مەن نە ىستەدىم”- دەگەن سۇراق قويىپ كوردىڭ بە؟
3. “ايالاۋ”، “قادىرلەۋ”، “ءقادىرىن ءبىلۋ”- دەگەن سوزدەردى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
4. اتا - اناڭا سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىڭدى قالاي بىلدىرەسىڭدەر؟
5. انا، اكە دەگەن سوزدەر قانداي سەزىم تۋدىرادى؟
ماتىنمەن جۇمىس. 5 - سلايد. وقۋلىقتا بەرىلگەن «مەن ونى ءپىر تۇتامىن» ماتىنىمەن جۇمىس جۇرگىزۋ. تالداۋ، تاقتاداعى ۇزىندىلەرگە كوڭىل اۋدارۋ. سۇراقتار توڭىرەگىندە ويلارىن ورتاعا سالۋ:
1. مۇراتتىڭ وتباسىنا تۇسكەن قيىندىقتى جەڭۋىنە نە سەبەپ بولدى؟
2. جاقسى وتباسى، ادال جار بولۋى ءۇشىن ادامعا نە قاجەت دەپ ويلايسىڭ؟
تىنىشتىق ءساتى. 6 - سلايد (انا مەن ءسابي – ءانى ءجۇرىپ تۇرادى)
ال ءقازىر كوزىمىزدى جۇمامىز دا، كوز الدىمىزعا تازا ءارى جايلى اۋلانى ەلەستەتەمىز.
ادەمى ەتىپ سالىنعان جول ءبىزدى ءبىر ۇلكەن ۇيگە اپارادى. ءبىز باياۋ ءجۇرىپ وتىرىپ ءۇي يەسىنىڭ بار ىقىلاسپەن وتىرعىزىلعان گۇلدەرىنە كوز تاستايمىز. مىنە ۇيگە دە كەلىپ قالدىق، باسپالداقپەن ۇيگە ەنەمىز. ءۇي ىشىنەن جاڭا پىسكەن ناننىڭ ءيىسى مەن حوش ءيىستى شايدىڭ ءيىسى كەلىپ تۇر. كوزىمىزدى اشامىز.
- سەندەرگە بۇل ءۇي ۇنادى ما؟
- ۇناسا وندا وسى ۇيدەگى جىلىلىقتى مولايتۋ ءۇشىن وتىن سالا وتىرىپ وتتى مازداتا جاندىرا تۇسەيىك. ول ءۇشىن وتىنداردىڭ ارتىنداعى سۇراققا جاۋاپ بەرە وتىرىپ وتقا سالۋ كەرەك.
1. وتباسىندا سەن قانداي شارۋالاردى اتقاراسىڭ؟
2. ۇيدە دۇكەنگە كىم بارۋ كەرەك دەپ ويلايسىڭ؟
3. وتباسىندا اس ءپىسىرۋ، كىر جۋۋ تەك ايەل ادامنىڭ شارۋاسى دەگەنمەن سەن كەلىسەسىڭ بە؟
وتباسى دەگەن اتاۋدا جالىنداعان وتتىڭ دا ۇلكەن ماڭىزى بار ەكەنىن سەزەمىز. سوندىقتان وتتىڭ باسى وشاقتىڭ ءتۇتىنى ءتۇزۋ بولسىن.(جالىنداردى ءىلۋ)
شاڭىراقتىڭ ۇستىندە كەيدە بۇلت تونەتىن ساتتەر بولاتىنىمەن كەلىسەمىز. وعان سەندەردىڭ قانداي ءىس - ارەكەتتەرىڭ سەبەپ بولىپ تۇرادى دەپ ويلايسىڭدار؟ ال قانە بۇلتتى قۋىپ جىبەرەيىك (بۇلتتى الىپ وتىرىپ ارتىنداعى جازۋدى وقيدى: جالقاۋلىق، قاتالدىق، وتىرىك ايتۋ ت. ب.)
شاڭىراعىمىزدىڭ ۇستىندە كۇن ودان بەتەر جارقىراي ءتۇسۋ ءۇشىن كۇن شۋاقتارىن تاعۋىمىز كەرەك.
شۋاقتاردىڭ ارتىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىمىز كەرەك:
1. وتباسى تاربيەسىنە اتا - اناڭنىڭ قايسىسى كوپ كوڭىل بولەدى؟
2. قيىن جاعدايدا قايسىسىنان ءبىرىنشى كومەك سۇرايسىڭ؟
3. وزىڭنەن قاتەلىك كەتكەن جاعدايدا ءوزىڭدى قالاي سەزىنەسىڭ؟
4. اتا - اناڭنىڭ قايسىسىنا ۇقسايمىن دەپ ويلايسىڭ؟
5. وتباسىندا قانداي اعا، ءىنى، قارىنداس، اپكەسىڭ؟
6. اتا - اناڭ سەنى قالاي جانە قانداي سوزدەر ارقىلى ەركەلەتەدى؟
7. اناڭ نەمەن اينالىسقاندى جاقسى كورەدى؟ اكەڭ شە؟
8. قۇربىلارىڭ اتا - اناسىن رەنجىتىپ الدى دەلىك، سەن قانداي اقىل بەرەر ەدىڭ؟
دايەكسوز 7 - سلايد وتباسى ونەگەسى - وتان ونەگەسى.
قاناتتى سوزدەرگە كوز جۇگىرتەيىك. (يسپاندياردىڭ داۋىسى تىڭدالادى)
جاعداياتتى تالداۋ. 8 - سلايد. وكىنىشكە وراي ادام ماڭگىلىك ءومىر سۇرمەيدى. جاس بالا
عانا جەتىم بولمايدى ەكەن، قارتتار دا جەتىمدىكتى كورەدى ەكەن. «قارتتار ءۇيى»، «جەتىمدەر» فيلمدەرىن كورۋ.
سۇراقتار. 9 - سلايد 1. بۇل فيلمدەر سەندەردە قانداي سەزىم تۋدىردى؟
2. بۇل فيلمدەردە ۇقساستىق پەن ايىرماشىلىق بار ما؟
شىعاتىن ءتۇيىن: ادامعا ەڭ قىمبات - وتباسى. وتباسىندا سۇيىسپەنشىلىك، سىيلاستىق، تاتۋلىق، باۋىرمالدىق بولعاندا عانا بىرلىك بولادى. بىرلىك بار جەردە بەرىك وتباسى بولادى. بالا اتا-اناعا قانداي ىستىق بولسا، اتا-انا دا بالاعا سونداي ىستىق ءارى قىمبات ەكەنىن ەستەن شىعارماۋ كەرەك.
الدىمەن ءسۇي ارداقتى اتا-اناڭدى. 10 - سلايد. اتا-انالاردىڭ اق تىلەكتەرىن تىڭداۋ.
(يسپاديار مەن نازەركەنىڭ اتا-انالارىنىڭ ءسوزى)
ءبىزدىڭ سىنىبىمىز دا ءبىر وتباسى(سلايد)
وتباسىنىڭ باقىتى دەگەنىمىز... 11 - سلايد (باياۋ مۋزىكا ويناپ تۇرادى)
ءمۇعالىم: بۇگىن مەنىڭ كوزىم جەتتى، سەندەر وتە تاتۋ وتباسىنان شىققان بالالار ەكەندەرىڭە. وعان سەندەردىڭ بۇگىنگى ءىس - ارەكەتتەرىڭ كۋا. بۇگىنگى ساباق ءۇشىن سىزدەرگە راحمەت ايتامىن. ساباعىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە: وتباسى ول شاعىن مەملەكەت. وسى مەملەكەتتىڭ ءوز قۋانىشى، ءوز باقىتى بار. مەنىڭ قولىمداعى ساندىقشادا وسى قۋانىش پەن باقىت سالىنعان. سونى سىزدەرگە ۇسىنعىم كەلىپ وتىر.
(ساندىقشا ىشىندەگى ايناعا قاراپ ءوزىنىڭ وتباسى باقىتى ەكەنىن ءتۇسىنۋ.
جۇرەكتەن جۇرەككە. 12 - سلايد. وقۋشىلار تىلەك ايتادى.
«ءوزىن – ءوزى تانۋ» مۇعالىمدەرىنىڭ قالالىق سەمينارى
«ءوزىن - ءوزى تانۋ ادامگەرشىلىك - رۋحاني دامۋ ءپانى رەتىندە»
تاقىرىبى:
«كۇن شۋاعىم - وتباسىم»
9 سىنىپ
ءپان ءمۇعالىمى: سامبايەۆا الماگۇل قادىرباي قىزى
كوكشەتاۋ - 2013
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇن شۋاعىم - وتباسىم.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وتباسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى: - وتباسىنىڭ ادام ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن جان - جاقتى اشۋ؛
- وتباسىنداعى جاراستىقتى، سىيلاستىقتى قارىم – قاتىناسىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋ؛
- وتباسىنداعى سىيلاستىققا، سۇيىسپەنشىلىككە تاربيەلەۋ.
شاتتىق شەڭبەرى. 3 - سلايد (باياۋ مۋزىكا ويناپ تۇرادى)
سۇيىسپەنشىلىك ۇعىمىنىڭ وتباسىنان باستالاتىنىن، وتباسى دەگەن - دە ويىمىزعا كەلەتىن ءبىرىنشى ءسوز ايتۋ ارقىلى شاتتىق شەڭبەرىن قۇرۋ.
ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك. 4 - سلايد بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا اڭگىمەلەسۋ.
1.“وتباسى جاراستىعى”، “وتباسى باقىتى”، “وتباسى قۋانىشى” دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. “ماعان مەيىرىم شاپاعاتىن اياماعان ادامدار ءۇشىن مەن نە ىستەدىم”- دەگەن سۇراق قويىپ كوردىڭ بە؟
3. “ايالاۋ”، “قادىرلەۋ”، “ءقادىرىن ءبىلۋ”- دەگەن سوزدەردى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
4. اتا - اناڭا سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىڭدى قالاي بىلدىرەسىڭدەر؟
5. انا، اكە دەگەن سوزدەر قانداي سەزىم تۋدىرادى؟
ماتىنمەن جۇمىس. 5 - سلايد. وقۋلىقتا بەرىلگەن «مەن ونى ءپىر تۇتامىن» ماتىنىمەن جۇمىس جۇرگىزۋ. تالداۋ، تاقتاداعى ۇزىندىلەرگە كوڭىل اۋدارۋ. سۇراقتار توڭىرەگىندە ويلارىن ورتاعا سالۋ:
1. مۇراتتىڭ وتباسىنا تۇسكەن قيىندىقتى جەڭۋىنە نە سەبەپ بولدى؟
2. جاقسى وتباسى، ادال جار بولۋى ءۇشىن ادامعا نە قاجەت دەپ ويلايسىڭ؟
تىنىشتىق ءساتى. 6 - سلايد (انا مەن ءسابي – ءانى ءجۇرىپ تۇرادى)
ال ءقازىر كوزىمىزدى جۇمامىز دا، كوز الدىمىزعا تازا ءارى جايلى اۋلانى ەلەستەتەمىز.
ادەمى ەتىپ سالىنعان جول ءبىزدى ءبىر ۇلكەن ۇيگە اپارادى. ءبىز باياۋ ءجۇرىپ وتىرىپ ءۇي يەسىنىڭ بار ىقىلاسپەن وتىرعىزىلعان گۇلدەرىنە كوز تاستايمىز. مىنە ۇيگە دە كەلىپ قالدىق، باسپالداقپەن ۇيگە ەنەمىز. ءۇي ىشىنەن جاڭا پىسكەن ناننىڭ ءيىسى مەن حوش ءيىستى شايدىڭ ءيىسى كەلىپ تۇر. كوزىمىزدى اشامىز.
- سەندەرگە بۇل ءۇي ۇنادى ما؟
- ۇناسا وندا وسى ۇيدەگى جىلىلىقتى مولايتۋ ءۇشىن وتىن سالا وتىرىپ وتتى مازداتا جاندىرا تۇسەيىك. ول ءۇشىن وتىنداردىڭ ارتىنداعى سۇراققا جاۋاپ بەرە وتىرىپ وتقا سالۋ كەرەك.
1. وتباسىندا سەن قانداي شارۋالاردى اتقاراسىڭ؟
2. ۇيدە دۇكەنگە كىم بارۋ كەرەك دەپ ويلايسىڭ؟
3. وتباسىندا اس ءپىسىرۋ، كىر جۋۋ تەك ايەل ادامنىڭ شارۋاسى دەگەنمەن سەن كەلىسەسىڭ بە؟
وتباسى دەگەن اتاۋدا جالىنداعان وتتىڭ دا ۇلكەن ماڭىزى بار ەكەنىن سەزەمىز. سوندىقتان وتتىڭ باسى وشاقتىڭ ءتۇتىنى ءتۇزۋ بولسىن.(جالىنداردى ءىلۋ)
شاڭىراقتىڭ ۇستىندە كەيدە بۇلت تونەتىن ساتتەر بولاتىنىمەن كەلىسەمىز. وعان سەندەردىڭ قانداي ءىس - ارەكەتتەرىڭ سەبەپ بولىپ تۇرادى دەپ ويلايسىڭدار؟ ال قانە بۇلتتى قۋىپ جىبەرەيىك (بۇلتتى الىپ وتىرىپ ارتىنداعى جازۋدى وقيدى: جالقاۋلىق، قاتالدىق، وتىرىك ايتۋ ت. ب.)
شاڭىراعىمىزدىڭ ۇستىندە كۇن ودان بەتەر جارقىراي ءتۇسۋ ءۇشىن كۇن شۋاقتارىن تاعۋىمىز كەرەك.
شۋاقتاردىڭ ارتىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىمىز كەرەك:
1. وتباسى تاربيەسىنە اتا - اناڭنىڭ قايسىسى كوپ كوڭىل بولەدى؟
2. قيىن جاعدايدا قايسىسىنان ءبىرىنشى كومەك سۇرايسىڭ؟
3. وزىڭنەن قاتەلىك كەتكەن جاعدايدا ءوزىڭدى قالاي سەزىنەسىڭ؟
4. اتا - اناڭنىڭ قايسىسىنا ۇقسايمىن دەپ ويلايسىڭ؟
5. وتباسىندا قانداي اعا، ءىنى، قارىنداس، اپكەسىڭ؟
6. اتا - اناڭ سەنى قالاي جانە قانداي سوزدەر ارقىلى ەركەلەتەدى؟
7. اناڭ نەمەن اينالىسقاندى جاقسى كورەدى؟ اكەڭ شە؟
8. قۇربىلارىڭ اتا - اناسىن رەنجىتىپ الدى دەلىك، سەن قانداي اقىل بەرەر ەدىڭ؟
دايەكسوز 7 - سلايد وتباسى ونەگەسى - وتان ونەگەسى.
قاناتتى سوزدەرگە كوز جۇگىرتەيىك. (يسپاندياردىڭ داۋىسى تىڭدالادى)
جاعداياتتى تالداۋ. 8 - سلايد. وكىنىشكە وراي ادام ماڭگىلىك ءومىر سۇرمەيدى. جاس بالا
عانا جەتىم بولمايدى ەكەن، قارتتار دا جەتىمدىكتى كورەدى ەكەن. «قارتتار ءۇيى»، «جەتىمدەر» فيلمدەرىن كورۋ.
سۇراقتار. 9 - سلايد 1. بۇل فيلمدەر سەندەردە قانداي سەزىم تۋدىردى؟
2. بۇل فيلمدەردە ۇقساستىق پەن ايىرماشىلىق بار ما؟
شىعاتىن ءتۇيىن: ادامعا ەڭ قىمبات - وتباسى. وتباسىندا سۇيىسپەنشىلىك، سىيلاستىق، تاتۋلىق، باۋىرمالدىق بولعاندا عانا بىرلىك بولادى. بىرلىك بار جەردە بەرىك وتباسى بولادى. بالا اتا-اناعا قانداي ىستىق بولسا، اتا-انا دا بالاعا سونداي ىستىق ءارى قىمبات ەكەنىن ەستەن شىعارماۋ كەرەك.
الدىمەن ءسۇي ارداقتى اتا-اناڭدى. 10 - سلايد. اتا-انالاردىڭ اق تىلەكتەرىن تىڭداۋ.
(يسپاديار مەن نازەركەنىڭ اتا-انالارىنىڭ ءسوزى)
ءبىزدىڭ سىنىبىمىز دا ءبىر وتباسى(سلايد)
وتباسىنىڭ باقىتى دەگەنىمىز... 11 - سلايد (باياۋ مۋزىكا ويناپ تۇرادى)
ءمۇعالىم: بۇگىن مەنىڭ كوزىم جەتتى، سەندەر وتە تاتۋ وتباسىنان شىققان بالالار ەكەندەرىڭە. وعان سەندەردىڭ بۇگىنگى ءىس - ارەكەتتەرىڭ كۋا. بۇگىنگى ساباق ءۇشىن سىزدەرگە راحمەت ايتامىن. ساباعىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە: وتباسى ول شاعىن مەملەكەت. وسى مەملەكەتتىڭ ءوز قۋانىشى، ءوز باقىتى بار. مەنىڭ قولىمداعى ساندىقشادا وسى قۋانىش پەن باقىت سالىنعان. سونى سىزدەرگە ۇسىنعىم كەلىپ وتىر.
(ساندىقشا ىشىندەگى ايناعا قاراپ ءوزىنىڭ وتباسى باقىتى ەكەنىن ءتۇسىنۋ.
جۇرەكتەن جۇرەككە. 12 - سلايد. وقۋشىلار تىلەك ايتادى.
You Might Also Like
