پەسا تاعدىر ويىنى
تاعدىر ويىنى
(ءافسانا)
©️ نارشا بۋلگاكبايەۆ
جاس باتىر – قۇلدىقتان بوساپ شىعىپ، سۇلەيمەندى جاۋىزداردان قورعاپ قالعان باتىر
سۇلەيمەن – اسىراندى بالا، 18 جاستا، بولاشاق پاتشا
اكەسى – سۇلەيمەننىڭ قامقورشىسى
اناسى – سۇلەيمەننىڭ قامقورشىسى
جاۋىز پاتشا – باستى جاۋىز كەيىپكەر
ءۋازىرى – حابار تاسىمالداۋشىسى
اۋليە – پاتشا سارايىنىڭ كورىپكەلى
قۇل دوسى – بولاشاق جاس باتىردىڭ قۇلدىقتا جۇرگەن كەزدەگى سەرىگى
قۇل يەسى – قۇل يەلەنۋشى
ەكى جالدامالى جانالعىشتار – جاۋىز پاتشانىڭ سۇلەيمەندى ولتىرۋگە جىبەرگەن جەندەنتتەرى
نۇرلى جارىق – كورىنبەيتىن داۋىس
نارەستە – 6 ايلىق نارەستە، وزدەرىنىڭ بالاسى
1 قۇلدىقتا
(ەكەۋى ديىرمەن تارتىپ وتىرادى، اياق قولدارى كىسەندەۋلى)
جاس باتىر: انا اسپانداعى جارقىراپ تۇرعان جۇلدىزعا قاراشى.
قۇل دوسى: قايدا قارا دەيدى؟
جاس باتىر: سول جۇلدىز ماعان ءبىر نارسە ايتقىسى كەلەتىن سياقتى.
قۇل دوسى: ساعان نانسىز قالماي، قوجايىننان تاياق جەمە دەپ ايتقىسى كەلەدى، باسقا نە ايتادى دەيسىڭ؟
جاس باتىر: ءومىر باقي قۇل بولىپ ءومىر سۇرە بەرەمىز بە؟ مەن بۇل جەردە ماڭگىلىك قالمايمىن.
قۇل دوسى: ارمانىڭ كۇشتى ەكەن، ءبىراق ول ەشقاشان ورىندالمايدى. جاس باتىر: ءبىزدىڭ قوجايىن بار عوي، ناعىز تيران، ءبىز ءبىر ءۇزىم نان ءۇشىن كۇنى ءتۇنى جۇمىس ىستەيمىز، ال ول بولسا ويىنا كەلگەنىن ىستەيدى. ءبىزدى پايدالانىپ، ءوزى تۇك بىتىرمەيدى.
قۇل دوسى: ەرتەڭ ءبىر ءۇزىم نانعا ءزارۋ بولىپ قالىپ ءجۇر مە، قوجايىن ەڭبەگىمىزگە ساي تاماعىمىزدى بەرىپ وتىر، ودان ارتىق نە كەرەك؟
جاس باتىر: بىلمەيمىن، ماعان بوستاندىق كەرەك، مەن شارشادىم. قۇل دوسى: ارينە شارشايسىڭ جۇمىستىڭ ءبارىن مەن ىستەسەم.
جاس باتىر: ءبىز جابىق شەڭبەردى اينالىپ جۇرىك، ال ۋاقىت بولسا ءوتىپ جاتىر.
قۇل دوسى: بىلمەيمىن، ماعان ۋاقىتتىڭ ءوتىپ جاتقانى بىلىنبەيدى. ءوز تاعدىرىما ريزامىن.
جاس باتىر: تشش… قوجايىن كەلە جاتقان سياقتى.
قۇل دوسى: قانە؟
جاس باتىر: ويناپ ايتام، بىردەن قورقا كەتتىڭ عوي. سۋ اكەپ بەتىڭدى جۋايىن با؟
قۇل دوسى: سەن مەنىمەن ويناما، ودانشا جۇمىسىڭدى ادال اتقار.
جاس باتىر: قۇلدىقتا بولۋ بۇل جۇمىس ەمەس. مىنا شىنجىرلارىمىز قاشان شەشىلەدى ەكەن.
قۇل دوسى: قوجايىننىڭ كوڭىل-كۇيى قاشان جاقسى بولادى، سول كەزدە…
جاس باتىر: ونىڭ كوڭىل-كۇيى قاشان جاقسى بولىپ ەدى.
قۇل دوسى: مالعا قارايتىن كەزدە قاشۋعا تالپىنىپ جۇرمە، ايتپەسە، الدىنداعىداي ساباپ تاستايدى، تاعى دا اش قالاسىڭ.
جاس باتىر: ءوتتى كەتتى، قاي قايداعىنى ەسكە ءتۇسىرىپ. (قوجايىندارى كەلەدى)
قوجايىن: مالعا قارايتىن ۋاقىت، كىسەندەرىڭدى بوساتايىن. (قوجايىنى كەلىپ، قاشۋعا ۇمتىلعان جاس باتىردى قۋالايدى، اقىرى ۇستاپ العان سوڭ، ۇزىن قامشىمەن سابايدى)
قوجايىن: بۇگىن ەندى، تاعى دا اش قالاسىڭ، سورلى بايعۇس! ەندى تاعى دا قاشۋعا ۇمتىلاتىن بولساڭ، وندا بۇل ومىرمەن قوشتاساسىڭ، ءتۇسىندىڭ بە؟
باتىر: ا-ارينە…
2 قۋانىشتى حابار
بالا: مەن سىزگە ءبىر نارسە ايتۋىم كەرەك؟
اكەسى: ايتا عوي ۇلىم.
بالا: ماعان نۇرلى جارىق حابار بەردى، پاتشا بولاسىڭ دەدى.
اكەسى: بۇل تاماشا جاڭالىق قوي. ءبىراق قالاي، سەن ءالى… جاسسىڭ عوي…
بالا: نۇرلى جارىق سەنىڭ قولىڭنان كەلەدى دەدى.
اكەسى: قولىڭنان كەلسە… ءبىراق ءقازىر مەن ەشنارسەگە تاڭعالمايتىن بولدىم… اناڭا بۇل تۋرالى ءبىر نارسە ايتقان جوقسىڭ با؟
بالا: جوق، ءبىراق بىزگە ساپارعا اتتانۋ كەرەك دەدى، بولاشاق پاتشا بولىپ سول جەردە اتاناسىڭ دەدى.
اكەسى: اسپاندا نۇرلى جۇلدىز قايدان پايدا بولدى دەسەم، سودان ەكەن عوي. مىنانى قارا، سەنى شىنىمەنەن بولاشاق پاتشا بولاسىڭ دەدى ما؟
بالا: ءيا پاتشا بولاسىڭ دەدى.
اكەسى: نۇرلى جارىق مەن تۋرالى ەش نارسە ايتقان جوق پا؟
بالا: بىزگە دەرەۋ ساپارعا دايىندالۋ كەرەك، اكە!
اكەسى: ساپاردى قويا تۇر. مەن ءبىرىنشى بۇل ءسۇيىنشى حاباردى كەمپىرىمە جەتكىزەيىن.
(ساحنا سىرتىنان)
اناسى: اكەسى! اكەسى، قايدا جوعالىپ كەتتىڭ.
اكەسى: مىنە، ءوزى دە كەلىپ قالدى.
(اناسى كىرىپ كەلەدى)
اكەسى: كەمپىر، مەنى ءۇش بولمەلى پاتەردىڭ ىشىنەن قالاي جوعالتىپ ءجۇرسىڭ؟
اناسى: ءۇيىمىز ۇلكەن، ونىڭ ۇستىنە كەمپىرىڭدى ساعىنباي كەتتىڭ. ۇلىم، جانىم، قالىڭ قالاي؟
بالا: قۇداي دەپ. سىزگە جەتكىزگىمىز كەلىپ تۇرعان ءبىر جاقسى جاڭالىعىمىز بار.
اناسى: ايتىڭدار وندا، نە جاڭالىق؟
بالا: ماعان نۇرلى جارىق حابار بەردى، پاتشا بولاسىڭ دەدى جانە قازىرگى جاۋىز پاتشانى تاقتان تايدىرىپ ءوزىڭ وتىراسىڭ دەدى.
اناسى: پاتشا؟ سوندا بۇل قالاي بولعانى؟ بۇل راسىمەنەن، حالىقتىڭ بارلىعى ايتىپ جۇرگەن، اسپانداعى جارىق جۇلدىزدىڭ بەلگىسى مە؟ سەن بۇنى قالاي قابىلدادىڭ، اكەسى؟
اكەسى: مەن قولداعىم كەلگەن. ءبىراق سەنى… جالعىز ءوزىڭدى، بۇنداي ۇزاق ساپارعا قالاي جىبەرەمىز؟ مەن سەنى ەشقايدا دا جىبەرمەيمىن ۇلىم، سەن ماعان رەنجىمە.
بالا: بۇل نۇرلى جارىقتىڭ بۇيرىعى بولسا دا ما؟
اناسى: ءاي اكەسى، بىزگە قۇداي ۇل بەردى. ەندى ونى پاتشا قىلماقشى. كەمپىرىڭنىڭ ايتقانىن تىڭدا.
اكەسى: ونىڭ جالعىز ءوزىن ۇزاق ساپارعا قالاي جىبەرەمىز سوندا؟
سۇلەيمەن: جالعىز ەمەسپىن، ءاردايىم قۇدايىمىز قاسىمىزدا ەمەس پە دەپ وزدەرىڭىز ۇيرەتكەن جوقسىزدار ما؟
اكەسى: ءبىز الدا نە بولارىن بىلمەيمىز سۇلەيمەن، ساقتىق وزىمىزدەن، ساقتىق وزىمىزدەن.
3 جاۋىز پاتشا
پاتشا: انا اسپانداعى جۇلدىز، نە جۇلدىز؟! نە ءۇشىن جارقىراپ تۇر؟ قاراسام كوزىم شىدامايدى. حالىقتىڭ بارلىعى مەن تۋرالى بىردەڭە دەۋدى قويدى. بارلىعىنىڭ اڭگىمەلەيتىنى وسى جۇلدىز. باسقا ءادىل پاتشاعا ءۇمىت ەتەمىز دەيدى، سوندا بۇل قالاي… حالىقتىڭ بارلىق جاعدايىن جاساپ وتىرعان مەنەن نە، ءۇمىت جوق پا نە؟ الدە مەنىڭ جاساعان بارلىق جاقسىلىعىمدى حالىق ۇمىتتى ما؟
ءۋازىرى: اۋليەنىڭ ايتۋى بويىنشا، ءسىزدىڭ ورنىڭىزدى باساتىن بولاشاق پاتشاعا ون سەگىز جاسقا تولعان كەزدە، اسپاندا نۇرلى جۇلدىز پايدا بولادى جانە ول، ون سەگىز جاسار بالا پاتشا بولعانشا دەيىن بۇكىل الەمگە جارقىراپ تۇرادى. ونىڭ ايتۋى بويىنشا وسى جولى بۇل ەرەكشە جاراتىلىس بولادى، ادىلدىك ورناتاتىن پاتشا، ءارى دانا، ءارى عالىم، بۇكىل الەمگە جاقسىلىق پەن جاڭالىق اكەلەتىن بولادى.
پاتشا: مەن! بۇكىل الەمدەردىڭ پاتشاسى، مەن! بار بىلەتىنىڭ سول عانا ما؟ ءبىلىپ قوي، كۇللى الەمنىڭ پاتشاسى مەنىڭ اكەم بولعان، ول پاتشالىقتى ماعان تاپسىردى، مەنەن كەيىن بۇل تاققا مەنىڭ ۇرپاعىم وتىرادى. باسقا ەشكىم ەمەس، ءتۇسىندىڭ بە؟ باسقا ەشكىم ەمەس! حالىقتى تەك مەن، جانە مەنىڭ تۇقىمىم عانا باسقاراتىن بولادى. ال مىنا سەنىڭ نۇرلى جۇلدىزىڭ، ءبىزدىڭ اسىل تۇقىمىمىزعا كەدەرگى بولا المايدى.
ءۋازىرى: دۇرىس ايتاسىز.
پاتشا: سەن بىلاي ىستە، كۇللى الەمدە حالىق ساناعىن جاريالا، بارلىعىن ءبىر جەرگە جيناپ، بىرتىندەپ تىركەۋدەن وتەتىن بولسىن. مەن بۇگىن ءتۇس كوردىم، تۇسىمدە اكەم وسىنداي تاپسىرما بەردى. سوسىن اۋليەنى شاقىرشى ماعان.
ءۋازىرى: وكىنىشكە وراي ول كەلە المايدى، مەن ايتىپ كورىپ ەدىم، ول كۇلدى دە قويدى.
پاتشا: قالاي سوندا كەلە المايدى، پاتشانىڭ الدىنا، ونىڭ مەنى كەلەمەج ەتكەنى ءۇشىن جازاعا تارتامىن.
ءۋازىرى: پاتشام! ونى بىلەسىز عوي، اۋليە ەمەس پە، ونىمەن اباي بولۋ كەرەك، ەرتەڭ بىزگە بالەسى ءتيىپ جۇرسە.
پاتشا: ەندەشە ول ماعان كەلە الماسا، مەن وعان ءوزىم بارامىن. اۋليە مەنى الدادى. مەنىڭ بولاشاعىم قالايشا وزگەرمەگەن. مەن بارلىعىن جاسادىم عوي.
ءۋازىرى: بالكىم تاعدىر جازىپ قويعان ءومىر وزگەرمەيتىن شىعار.
پاتشا: وزگەرەدى، ءالى-اق كورەسىڭ، وزگەرەدى.
4 قۇلدىقتان قاشۋ
باتىر: مەن قايدامىن؟ نەگە ءبارى قاراڭعى، ەي!
نۇرلى جارىق: سەن تۇستەر الەمىندەسىڭ، سابر ەت.
باتىر: قىزىق ەكەن. ال سەن كىمسىڭ؟
نۇرلى جارىق: سەن ۇيقىدان تۇراسىڭ، سوسىن بولاشاق پاتشانىڭ ءومىرىن امان ساقتاپ قالاسىڭ. سەن بولاشاق باتىرسىڭ. تاعدىر سەنى تاڭدادى.
نۇرلى جارىق: پاتشا؟ باتىر؟ سەن مەنىڭ قۇل ەكەنىمدى بىلەسىڭ بە؟ بۇنىڭ ءبارى انشەيىن كەزدەيسوق شىعار.
نۇرلى جارىق: بۇل ومىردە كەزدەيسوقتىق جوق. سۇلەيمەن دۇنيەگە كەلگەننەن باستاپ اسپاندا جارىق جۇلدىز پايدا بولدى، جانە دە ونى بارشا حالىق كورە الاتىنداي جارقىراپ تۇرادى.
باتىر: سۇلەيمەن؟ توقتا، توقتا، توقتا… (ويانادى) بۇل جاي ءتۇس ەكەن عوي. ال نە وزگەردى، سول باياعى قۇلدىق؟
(قۇل دوسىنىڭ قاسىنا بارىپ)
جاس باتىر: بىلەسىڭ بە؟ مەن بۇگىن ءبىر ءتۇس كوردىم.
قۇل دوسى: بىلمەيمىن، ايتپاساڭ قايدان بىلەمىن... ايتساڭشى ەندى، ادامدى قىزىقتىرماي!
جاس باتىر: تۇسىمدە ماعان ءبىر نۇرلى جارىق، مەنىڭ ارتىمنان ەر دەدى، سەنىڭ ءومىرىڭنىڭ ءمانى سول دەدى.
قۇل دوسى: تاعى دا سول باياعى وتىرىك تۇستەرىڭنىڭ ءبىرى ەمەس پا؟
جاس باتىر: جوق، وسى جولى شىن ءتۇس، ماعان قالايدا مىنا جەردەن قۇتىلىپ شىعۋ كەرەك. قاشانعى بىرەۋدىڭ مالىن باعىپ، استىق تارتىپ جۇرە بەرەمىز.
قۇل دوسى: دۇرىس ايتاسىڭ، كىسەن شەشىلدى مە؟
جاس باتىر: قانداي كىسەن؟
قۇل دوسى: شىنجىرلارىڭنىڭ شەشىلگەنىن ءالى بايقاعان جوقسىڭ با؟ سەن بۇگىن قۇلدىقتىڭ بۇعاۋىن ءۇزدىڭ، نەگە قۋانبايسىڭ؟
جاس باتىر: تەمىر شىنجىردى، قالاي؟
قۇل دوسى: تاپتىق قوي جولىن. قاش، مىنە ەندى سەنىڭ اڭساعان مۇمكىندىگىڭ، مەنى ۋايىمداما، قاش، قوجايىن كەلمەي تۇرىپ، قاش!
جاس باتىر: راحمەت ساعان، سەنىڭ جاقسىلىعىڭدى ەشقاشان ۇمىتپايمىن.
قۇل دوسى: ۇمىتپاساڭ بولدى. ساتتىلىك تىلەيمىن ساعان، جولىڭ بولسىن.
جاس باتىر: ال سەن شە؟ سەنىڭ جاعدايىڭ نە بولادى؟
قۇل دوسى: ايتتىم عوي مەن ساعان، مەنى ۋايىمداما دەپ، قاش، قوجايىن كەلە جاتىر، قاش!
قۇل يەسى: ەي، بەدىرەك قۇلدار!
جاس باتىر: ەندەشە مەن كەتتىم، بوستاندىققا. ءبىز قوشتاسپايمىز، ساۋ بول، امان بول!
(قوجايىن جۇگىرىپ كەلەدى، ءبىراق وسى جولى ءارى اينالىپ، بەرى اينالىپ، ۇستاپ الۋعا تىرىسادى، ءبىراق باتىر جىگىت قاشىپ ۇلگەرەدى)
5 ۇيدەگىلەرمەن تانىسۋ
(جاس باتىر نۇرلى جارىققا تايانادى)
جاس باتىر: سەن كىمسىڭ، قايدان كەلدىڭ؟
نۇرلى جارىق: قورىقپا، مەن ساعان ارتىمنان ەر دەدىم. جانە وسىندا ايداپ الىپ كەلدىم.
جاس باتىر: مەن قورقىپ تۇرعان جوقپىن. سوندا بۇل جەر كىمنىڭ ءۇيى؟ نەگە ءدال وسى جەرگە؟
نۇرلى جارىق: بولاشاق پاتشانىڭ شاڭىراعىمەن تانىسقان سوڭ ءبارىن تۇسىنەسىڭ.
اكەسى: سەن كىمسىڭ؟ قالاي كىردىڭ ءبىزدىڭ ۇيگە؟ سەنىڭ كەتكەنىڭ دۇرىس بولار، بەيتانىس جىگىت.
باتىر: ەسىك اشىق تۇر ەكەن، سوسىن كىرە الدىم. مەن قالاي كەتەمىن.
نۇرلى جارىق مەنى وسىندا ايداپ اكەلسە؟
اكەسى: وسى سەندەردىڭ نۇرلى جارىقتارىڭ بالە بولدى
جاس باتىر: جارايدى، باسقاشا تۇسىندىرەيىن، مەنى تاعدىر ايداپ الىپ كەلدى، اسپانداعى جۇلدىز شىراق.
اكەسى: ياعني، تاعدىرعا سەنەمىن دە؟ تاعدىرعا سەنسەڭ، قۇدايعا سەنەسىڭ با؟
جاس باتىر: ارينە، ول مەنى قۇلدىقتان بوساتتى، ارمانىڭدى وسى جەردەن تاباسىڭ دەدى.
اكەسى: ساعان اقشا كەرەك بولسا، بىردەن ايتىپ قويايىن، ءبىز باي ەمەسپىز، ءبىز قاراپايىم گوس. سلۋجاششيلارمىز.
جاس باتىر: ماعان سىزدەردەن اقشا قاجەت ەمەس. سىزدەردىڭ كىم ەكەندەرىڭىزدى سۇرايىن دەپ كەلدىم.
اكەسى: ونى نە قىلاسىڭ؟ اقىلمەنەن بۇل جەردەن كەتكەنىڭ دۇرىس بولادى، ايتپەسە… سەن ءوزى جىندى ەمەسسىڭ با؟
(سۇلەيمەن كىرىپ كەلەدى)
سۇلەيمەن: نە بولدى؟
جاس باتىر: سۇلەيمەن دەگەن كىم، ماعان سول كىسى كەرەك ەدى؟
اكەسى: ونى نە قىلاسىڭ؟
جاس باتىر: مەن دۇرىستاپ تۇسىندىرەيىن، مەن ءبىر ءتۇس كوردىم، ول ماعان ءدال وسى جەرگە كەل دە، بولاشاق پاتشانىڭ قورعاۋشىسى بول دەدى.
اكەسى: ەي جىگىت، ودانشا قايدان كەلدىڭ، سوندا قايت. قورعاۋشى (كۇلەدى) سەنىڭ وزىڭە قورعاۋشى كەرەك سياقتى.
سۇلەيمەن: مۇمكىن ول شىن ايتىپ تۇرعان شىعار.
جاس باتىر: ارينە. مەن ارەڭ دەگەندە قۇلدىقتان بوساپ، ءوز ءۇيىمدى تاپتىم، ءۇيىم بولعاندا، ءومىرىمنىڭ ءمانىن. كەشىرىڭىز، بولاشاق پاتشا ءسىز بولاسىز با؟
سۇلەيمەن: ءيا، مەن بولامىن، تانىسقانىما قۋانىشتىمىن.
جاس باتىر: مەن دە، راحمەت. مەنىڭ نەگىزى ەسىمىم جوق، مەنى جاي عانا جاس باتىر دەپ اتاساڭىزدار بولادى. ەندى سۇلەيمەندى جاۋاپتى ميسسيا كۇتىپ تۇر الدا. جاۋىز پاتشانى تاقتان تايدىرىپ ءوزىڭ وتىراسىڭ.
اكەسى: ونىڭ باسى ىستەمەيتىن سياقتى (ۇلىنىڭ قۇلاعىنا سىبىرلايدى).
جاس باتىر: مەن ءبارىن ەستىپ تۇرمىن.
اكەسى: اقىلمەن كەتكەنىڭ دۇرىس بولادى، شىراعىم!
جاس باتىر: تۇسىمدەگى بەرىلگەن تاپسىرما سىزدەردى قورعاۋ بولاتىن.
اكەسى: نەمەنە دەيدى؟ كىمنەن؟ ءبىزدى تەك ءبىر جاراتۋشى عانا قورعايدى. سەن ءبىرىنشى ءوزىڭدى قورعاپ ۇيرەنىپ ال. ونىڭ ۇستىنە سەن ءالى ءبىلىمسىزسىڭ، ءارى ومىرلىك تاجىريبەڭ جوق. ءبىز ءوزىمىزدى ءوزىمىز قورعاي الامىز، قۇدايىمىز بارىندا.
جاس باتىر: ال مەنىڭ تۇسىمدە سىزدەر قورعاي المادىڭىزدار، جالماۋىز پاتشانىڭ ەڭ مىقتى دەيتىن جەندەتتەرىنەن قازا تاپتىڭىزدار.
اكەسى: سەن وتىرىكتى جاقسى ۇيقاستىرادى ەكەنسىڭ. مەن سەنەن راسىندا قورقايىن دەدىم، الدە ءبارىن الدىن-الا بىلەتىن كورىپكەلدىگىڭ بار ما؟
جاس باتىر: نەگىزىندە مەن سىزدەرگە كەرەكپىن، قولىمنان كەلمەيتىنىم جوق، تاماقتى ونشا كوپ جەمەيمىن، ءبىراق جاۋىنگەرلىكتىڭ حاس شەبەرىمىن! بالا كەزىمدە اكەم تاربيەلەگەن، اكەمنەن ايىرىلىپ قالعان سوڭ، امال جوق… تەگىننەن-تەگىن قۇلدىققا ءتۇسىپ قالدىم. تاعى دا قايتالاپ ايتايىن، تۇسىمدە ءدال سىزدەردى كوردىم. نۇرلى جۇلدىز مەنى وسى جەرگە الىپ كەلگەن.
اكەسى: سەن ءوزىڭنىڭ جىندى ەمەس ەكەنىڭە ناقتى سەنىمدىسىڭ بە؟ قايدا ەندى ال، نۇرلى جۇلدىزىڭ؟
سەنىمدى بولماساڭ ۇيىڭە قايتقانىڭ دۇرىس.
جاس باتىر: مەنىڭ ءۇيىم وسى جەر، بۇل جەرگە مەن ءوز ەركىممەن ەمەس، نۇرلى جارىقتىڭ ايداۋىمەن كەلدىم.
سۇلەيمەن: اكە! مەنى تىڭداساڭىز، بىزبەن بىرگە بولسىن، سەرىك بولادى، ءارى ساپارعا شىعاتىن بولساق جول دا ءقاۋىپتى، قورعانىمىز بولادى، راسىمەن قۇدايدىڭ بىزگە ايداپ الىپ كەلگەنى شىعار.
اكەسى: قايدان بىلەسىڭ، ونى دا ساعان نۇرلى جۇلدىز ايتتى ما؟
سۇلەيمەن: بۇل ومىردە ەشنارسە كەزدەيسوق بولمايدى، بۇنى ءوزىڭىز ەمەس پە ماعان ۇيرەتكەن.
باتىر: حالىقتىڭ ءبارى جۇلدىزدعا قاراپ، بولاشاق پاتشانىڭ ءتۇرىن كورگىسى كەلەدى. نۇرلى جارىق حان تاڭىرىنە ساپارعا شىعاسىڭ دەپ ايتتى، سىزدەر دە سول جاققا بارايىن دەپ دايىندالىپ جاتقان شىعارسىزدار.
اكەسى: امال جوق، بالامىز ءۇشىن كونەمىز. سۇلەيمەن ءۇشىن عانا، بولاشاق ۇلىمنىڭ پاتشا بولۋى ءۇشىن عانا.
جاس باتىر: پاتشا، دەمەكشى… نەگىزىنەن بارلىق كەدەرگىلەر مەن توسقاۋىلداردىڭ باستى سەبەپكەرى سول!
6 جاۋىز پاتشا
پاتشا: كورىپكەل قايدا، كوندىرە الدىڭ با؟ بولاشاقتى تاعى دا ءبىر كورگىم كەلەدى.
ءۋازىرى: ءيا پاتشام، ءدال ءسىز ايتقانداي ەرتىپ اكەلدىم، ءقازىر كەلەدى.
(اۋليە كىرىپ كەلەدى)
پاتشا: اناسى، كىم ەكەن، سونى بىلەسىز بە؟
اۋلتە: مەن بىلمەيمىن. پاتشا، مىنا جىننىڭ ارتىنان ەرسەڭ بولاشاق پاتشانىڭ جانۇياسىنا باراسىڭ.
پاتشا: ياعني… بولاشاق، كۇللى الەمنىڭ پاتشاسى ءارى داناسىنىڭ، قالاي اكە-شەشەسى بار؟ سەن الدىندا دا، وسى كەزدە دە جەتىم دەپ ايتقانسىڭ. سوندا سەن ءبارىن الدىن الا بىلگەن ەكەنسىڭ عوي؟
اۋليە: ءدال سولاي! مەن نە كوردىم، سونى ايتتىم.
پاتشا: ەندەشە ونىڭ اسىراندى اناسى مەن اكەسى، سەن ايتقان وتباسىندا تۇرادى دە. مەنىڭ اكەمنىڭ تۇسىمە كىرگەن سەبەبى سول ەكەن عوي. سول ۇيگە جەندەتتەر جىبەر دەگەن.
اۋليە: اسىقپا، ولار حان تاڭىرىنە ساپارعا شىعادى. ولاردى ءبارىبىر قۋىپ جەتە المايسىڭ.
پاتشا: ال، بالانى قالاي كوزىن قۇرتۋعا بولاتىنى تۋرالى ويىڭ بار ما؟... نەگە ۇندەمەيسىڭ؟ ول بالا مەنىڭ تاعىما جولاماۋى ءتيىس، قانداي جاعداي بولماسىن… سەن بىلاي ىستە، ماعان ەڭ مىقتى دەيتىن جانالعىشتاردى تاپ.
ءۋازىرى: سوسىن…
پاتشا: ەگەر دە مەنىڭ تاپسىرمامدى مۇلتىكسىز ورىندايتىن بولساڭ، ولاردى مول بايلىققا كەنەلتەتىنىم جايلى ايت.
ءۋازىرى: ول سوندا نە تاپسىرما؟
پاتشا: كوپ سۇراق قويما، تاپ دەدىم با، تاپ!
ءۋازىرى: تابىلادى، پاتشا، تابىلادى.
پاتشا: ولارعا ايت، مىنا جىننىڭ ارتىنان ەرسىن دە. سوندا ءبىز بالانىڭ قاي ۇيدە تىعىلىپ جاتقانىن بىلە الامىز.
ءۋازىرى: قۇپ بولادى پاتشام، قۇپ بولادى، سوندا ءسىز …
پاتشا: ءيا، سوڭعى نۇكتەنى قويسىن، اناسىن ونىڭ جوق قىلسىن، بالاسىن ونىڭ مەرت قىلسىن.
ءۋازىرى: ءسىزدىڭ باسىڭىز باس قوي، تابامىن مەن، تابامىن.
پاتشا: دەرەۋ تاپ! بىزگە كەشىگۋگە بولمايدى.
ءۋازىرى: مەن سىزگە كىم كەرەك ەكەنىن بىلەمىن، ونىمەن شارتتى تۇردە كەلىسىم جاسايمىن، جانە ول بارلىعىن ءدال ءسىز ايتقانداي جاسايدى.
پاتشا: جارايسىڭ!
ءۋازىرى: العىس، پاتشام، العىس.
پاتشا: مىنا جۇلدىزعا قايتا قايتا قاراپ، وز-وزىمە مازا بەرمەيتىن بولدىم، وسى جۇلدىز سونبەيىنشە، ماعان تىنىشتىق جوق!
7 ساپارعا دايىندىق
اكەسى: مەن ءوز جۇمىسىمدى تاستاپ ەشقايدا دا بارعىم كەلمەيدى. نە سەبەپتى سۇلەيمەن تاۋدىڭ شىڭىنا شىعۋى ءتيىس؟ نە ءۇشىن ەكەنىن ايتپايسىڭدار ما؟
جاس باتىر: سەبەبى ول جۇلدىز حان تاڭىرىنەڭ جارىق بولىپ كورىنەدى ەكەن، ونىڭ ۇستىنە بۇل نۇرلى جارىقتىڭ باعىتتاۋى.
اكەسى: وسى سەندەردىڭ نۇرلى جارىقتارىڭ بالە بولدى.
سۇلەيمەن: ونىڭ ۇستىنە بولاشاق پاتشا رەتىندە قۇدايدىڭ باتاسىن الۋىم كەرەك.
اكەسى: مەن قارتايعان شاعىمدا جولعا جارامايمىن، ونىڭ ۇستىنە جاياۋ قانشاما كيلومەتر بيىكتىككە. سەندەر مەنى ولتىرەيىن دەدىڭدەر مە؟
سۇلەيمەن: جاقسى ۇشاقپەن بارامىز.
اكەسى: ۋرا، دۇرىس شەشىم، مولودەس!
سۇلەيمەن: ويناپ ايتام اكە، نۇرلى جارىق بىزگە جاياۋ بارۋ كەرەك دەگەن
اكەسى: ءاي، وڭباعان سەندەردىڭ نۇرلى جارىقتارىڭ. مەن ءوز جۇمىسىمدى تاستاپ ەشقايدا دا بارمايمىن. ۇلىمىز اياق استىنان نە عىپ پاتشا بولا قالدى.
باتىر: ودانشا قۋانبايسىزبا، ۇلىڭىز بۇكىل الەمدى بيلەيتىن پاتشا بولادى.
اناسى: قۇداي قولدايدى، سوندىقتان تاۋەكەل ەتىپ جولعا شىعامىز، باتىر جىگىت دۇرىس ايتادى. ءبىزدىڭ قاھارمان قورعانىمىز. مىنەزى دە كوركەم، سابىرلى، سالماقتى، ناعىز باستىق بولاتىن جىگىت.
سۇلەيمەن: قاياقتىڭ باستىعى اناشىم؟! باتىر دەڭىز. ونىڭ ءبىزدى حان ءتاڭىرىنىڭ شىڭىنا دەيىن جەتكىزەتىنىنە سەنىمدىمىن.
اكەسى: مەن ول جىندىعا سەنبەيمىن، ول جىندى ءبىزدى ورتا جولدا ولتىرەدى.
اناسى: اكەسى قوي بولدى، ءوزىڭنىڭ دە اقىل يەسى ەكەنىڭدى ۇمىتتىڭ با؟
اكەسى: قايدان بىلەيىن، ونىڭ ۇستىنە جاڭا دۇنيەگە كەلگەن ءوز سابيىمىزگە نە بولادى. ونى دا تاۋدىڭ باسىنا شىعارامىز با؟ قۇداي سۇيىنشىلەگەن بالانى ورتا جولدا ارام ءولتىرىپ الامىز.
اناسى: سەن دە ءبىر قاي-قايداعىنى شىعارىپ؟
اكەسى: وندا سول نۇرلى جارىق نەگە ماعان حابار بەرمەدى ەكەن، ا؟
اناسى: قۇداي بىزگە بەرەتىننىڭ ءبارىن بەردى، اكەسى، بەردى!
اكەسى: قايدان بىلەيىن، كىشكەنە تاجىريبەسى مول، جولدى بىلەتىن جەتەكتەۋشى بولسا. ايتپەسە… سەنىپ وتىرعان باتىرلارىڭ، قۇلدىقتان ەندى بوساپ شىققان جاپ-جاس جىگىت قوي.
جاس باتىر: مەن جاس بولسامدا، كۇش بولا الامىن، جارايدى ميىم جوق شىعار.
اناسى: ءقازىر ەلدىڭ بارلىعى، سول جۇلدىزعا قاراپ تۇر، حان تاڭىرىنە بارۋ كەرەك بولسا، جولدى نۇرلى جارىقتىڭ ءوزى كورسەتىپ تۇرسا، قۇدايىمىزدىڭ ءوزى قولداپ تۇرسا، نەسىنە الاڭدايمىز، ءيا، باتىر جىگىت!
جاس باتىر: ارينە، ساپار اۋىر بولمايدى. باستىسى، مەنىڭ تۇسىمدە ماعان جۇكتەلگەن تاپسىرما، بولاشاق پاتشانى، ءارى دانىشپاندى، قورعاپ قالۋ.
اناسى: اكەسى، بارعىم كەلمەيدى دەگەن اڭگىمەنى قوي.
(اناسىنىڭ قولىندا التى ايلىق ءسابي بولادى)
اناسى: قاراڭدارشى سونداي سۇيكىمدى. ەرتەڭ سەنىڭ اعاڭ پاتشا اتانادى. ەكەۋىڭ بىرگە ادامزاتتىڭ بارلىعىن اقيقاتقا شاقىراتىن بولاسىڭدار. ادالدىق، ادىلدىك، تەڭدىك جولىندا كۇرەسەتىن بولاسىڭدار. (قولىنداعى سابيمەن سويلەسەدى)
اناسى: سوندىقتان اكەسى، ءبىز جولعا شىعامىز، كەمپىرىڭنىڭ ايتقانىن تىڭدا!
اكەسى: كەيدە بار عوي، مەن جۇمىستان مۇلدەم شىققىم كەلمەيدى، كەمپىرىمدى كورگىم كەلمەيدى.
8 ساپار
اكەسى: ساپارىمىز شىنىمەن اۋىرلاپ بارادى…
(بوران سوعادى)
نۇرلى جارىق: باتىر جىگىت، جەمىس اعاشتارى، الدەنىپ الىڭدار، بۇلاقتىڭ تازا سۋى، شولدەرىڭدى قاندىرىڭدار.
جاس باتىر: انا جەردە جيدەك اعاشى مەن بۇلاقتى كوردىڭىزدەر مە؟
اكەسى: قانە، قاقاعان قىستا قاياقتىڭ جەمىسى؟
اناسى: سۇلەيمەن سەن السىرەپ كەلە جاتقان سياقتىسىڭ، بىزگە اسىعۋ كەرەك.
سۇلەيمەن: جوق، ءبارى جاقسى اناشىم، جاي، ازداپ شارشاعانىم عوي.
اناسى: باستىسى ۋايىمداما، ءبارى جاقسى بولادى.
(بارلىعى جەمىستەر جەپ الدەنىپ الادى، بۇلاقتىڭ سۋىن ءىشىپ شولدەرىن قاندىرادى)
اكەسى: ساپاردا قىرىق كۇن ءجۇرىپ كەلەمىز، شارشايتىن تۇرلەرىڭ بار ما، جوق پا؟ مەن شارشادىم. ءاي، مىنالار كىمدەر؟
(ەكى جاۋىز جەندەتپەن كەزدەسەدى، بىرەۋىندە قىلىش، بىرەۋىندە نايزا)
سۇلەيمەن: قالاي؟ بولاشاق پاتشانىڭ باتىرى بولعان وڭاي ما ەكەن؟
جاس باتىر: وڭاي، باتىر بولۋ مەنىڭ قادىر-قاسيەتىم، بارلىقتارىڭىز العا باسىپ جۇرە بەرىڭىزدەر… مەن ولاردى… ءوزىم جايراتا سالامىن.
اكەسى: سەندەر شايقاسا بەرىڭدەر، مەن قولىمنان كەلگەنشە دۇعا ەتەيىن.
جاس باتىر: دۇرىس اتا، دۇعاڭىز ارتىق بولمايدى. مەن ولاردى تىزە بۇكتىرگەنشە، بۇلاق پەن اعاش جاققا قاراي بارا بەرىڭىزدەر.
(بارلىعى جەمىستەر جەپ الدەنىپ الادى، بۇلاقتىڭ سۋىن ءىشىپ شولدەرىن قاندىرادى)
(باتىر جىگىتتىڭ قولىندا قىلىش قانا، شايقاس باستالادى)
جاس باتىر: بولاشاق پاتشانىڭ اماندىعى، مەنىڭ اماناتىم.
(شايقاستان پاتشانىڭ جەندەتتەرى جەڭىلەدى)
— ءبىز ەندى زالىمدارمىز، ەشقاشان تۇزەلمەيمىز، ولتىرە سال ودانشا.
(قىلىشتى كەزەپ تۇرىپ)
— قانشا جەردەن يت بولساڭدار دا، قۇداي كەشىرىمدى، ەشقاشان دا كەش ەمەس. سوندىقتان جاقسى ادام بولۋعا بولادى. ەڭ باستىسى قۇدايدان باسقا ەشكىمگە تاۋەلدى بولماڭدار، سوندا ەركىندىككە شىعاسىڭدار. قۇلدىقتان وزدەرىڭدى بوساتىڭدار، جاۋىز پاتشانىڭ سەندەرگە بەرگەن اقشاسىندا بەرەكە جوق، تاڭداۋ سەندەردەن.
(قىلىش، نايزاسىن تاستايدى)
ءبىرىنشىسى: جاۋىز پاتشانىڭ داۋلەتى وزىنە، بىزگە بوستاندىق كەرەك، بىزگە جاقسى ادام بولۋ كەرەك، بىزگە قۇدايدىڭ اق جولى كەرەك.
ەكىنشىسى: مەن دە ادىلدىكتى تاڭدايمىن. زۇلىمدىققا قۇل بولۋدان جالىقتىم. ماعان وزگەرىس كەرەك. ماعان دا قۇدايدىڭ اق جولى كەرەك.
جاس باتىر: تاماشا، دۇرىس تاڭداۋ جاسادىڭدار. ەندەشە بىزبەن بىرگە جۇرىڭدەر، بولاشاق پاتشانىڭ قالاي حان تاڭىرىنە شىققانىن كورەسىڭدەر. كەتتىك بىرگە، قۋىپ جەتەيىك بولاشاق پاتشانى.
9 جاۋىز پاتشا
پاتشا: ماعان مەنىڭ بولاشاعىمدى كورسەت.
اۋليە: كورۋدەن جالىقپايسىز با، پاتشام.
پاتشا: كورسەت دەدىم با، كورسەت!
ءۋازىرى: ون سەگىزگە تولعان، جەتىمدەر ۇيىنەن شىققان جاس جىگىت سەنىڭ اسكەرلەرىڭدى تالقانداپ، سەنىڭ تاعىڭدى تارتىپ الادى.
پاتشا: مەن تاعدىردى وزگەرتۋ ءۇشىن بارلىعىن جاسادىم. نەگە وزگەرمەيدى ەندى، نەگە وزگەرمەيدى؟!
اۋليە: تاعدىردى وزگەرتۋ وڭاي شارۋا ەمەس.
پاتشا: ەندەشە بىلاي ىستەڭدەر، جەندەتتەرمەن بولسا دا ويىمىز ىسكە اسپادى، ودان دا قاتاڭ شارالارعا كوشۋ كەرەك، ون سەگىز جاسقا تولماعان بالالاردىڭ بارلىعىنىڭ جانىن… بىلدىرتپەي الاسىڭدار. ەشكىم بۇل تۋرالى بىلمەۋى ءتيىس، تاريحتا جاۋىز پاتشا بولىپ قالعىم كەلمەيدى.
ءۋازىرى: بۇل ناعىز جاۋىزدىق ەمەس پە، پاتشام؟
پاتشا: بىلدىرتپەي قىرىڭدار دەدىم با، قىرىڭدار… تەك حالىق كوتەرىلىپ كەتپەسىن. بۇل تەك ەكەۋمىزدىڭ ارامىزداعى عانا ۇلكەن قۇپيا، ءتۇسىندىڭ بە؟!
اۋليە: بۇل قاسكۇنەمدىك قوي. بالالاردى اياساڭشى. قۇدايدىڭ قاھارىنا ۇشىرايسىڭ عوي. قاتىگەزدىگىڭ قاشان توقتايدى؟
پاتشا: جاپ اۋزىڭدى، سەنى سارايدان قۋاتىن ۋاقىت كەلدى. ءبىر جاتتاندى تاعدىردى ماعان كورسەتە بەرەسىڭ. سەنىڭ ەندى ماعان كەرەگىڭ جوق.
اۋليە: جارايدى، ءوزىمنىڭ دە بۇل سارايىڭدا قالعىم كەلىپ تۇرعانى شامالى.
پاتشا: ەندەشە كەت، ءقازىر كەت. كوزىمە ەندى كورىنبەي. مەن ءالى بۇل ەلدى تالاي جىلدار باسقارامىن. ونىڭ ۇستىنە مەندە… ودان باسقا امال جوق. سالىقتى كوبەيت. ادام قۇقىقتارىن شەكتە. اۋىر قىلمىس جاساعانداردى قۋعىن-سۇرگىنگە جىبەر. سىبايلاس جەمقورلىقتى كۇشەيت. ول جۇمىسسىزدىققا الىپ كەلەدى. جۇمىسسىزدىق كەدەيلەردىڭ كوبەيۋىنە الىپ كەلەدى. اۆتوريتارلىق، توتاليتارلىق رەجيمدەر ەنگىز. اۆتوكراتيالار، ديكتاتۋرالار، سەنزۋرا، ينفلياسيا، كلەپتوكراتيا، وليگارحيا، بۇلاردى حالىقتىڭ اراسىنان ەشكىم تۇسىنبەيدى. سوندىقتان مافيالىق مەملەكەت ەكەنىمىزدى حالىق بىلمەۋى ءتيىس. مەنەن ەشكىم تاعىمدى تارتىپ الا المايدى. مەن، بۇكىل الەمنىڭ پاتشاسىمىن، مەن، باسقا ەشكىم ەمەس... مەن!
(پاتشا اشۋلانىپ كەتىپ قالادى)
ءۋازىرى: راسىمەن… پاتشامىزدىڭ ەسى اۋىسىپ بارا جاتقان سياقتى. اۋليە: ونى پاتشالىق جىندى قىلىپ جىبەردى. كورمەيسىڭ بە، مەن جورىعان بولاشاقتى ءوزى تىلەپ الدى. تاعدىرىمدى وزگەرتەمىن دەپ، سول قالاماعان تاعدىرىن شىنايى ومىرگە اينالدىردى، الايدا كۇناسى وزىنە، ءوز كۇناسى وزىنە.
10 ساپار
جاس باتىر: شىڭعا جەتىپ قالدىق، سۇلەيمەن، قوبالجىپ تۇرعان شىعارسىڭ؟
سۇلەيمەن: جوق، ءبارى نورم.
اكەسى: مەن ولەيىن دەپ بارا جاتقان سياقتىمىن.
اناسى: ءسابي ءماز بولىپ، كۇلىمدەپ جاتىر. ال سەن بولساڭ ءسابي قۇرلى جوقسىڭ.
اكەسى: شىڭدارىڭ قايدا، شىڭدارىڭ؟
جاس باتىر: از قالدى، ءسال شىداڭىز. باتىر اتانۋ وڭاي بولىپتى، ءوزىم دە شارشاپ كەلەمىن.
اناسى: ۇلىمنىڭ بولاشاق پاتشا بولۋىن تاعاتسىزدانا كۇتۋدەمىن.
اكەسى: تاۋدىڭ باسىنا حالىقتان بۇرىن ءبىز جەتتىك، بىزدە ارمان جوق.
سۇلەيمەن: مەن شىڭعا شىققاندا نە ىستەيمىن، نۇرلى جارىق؟
نۇرلى جارىق: قولىڭدى اسپانعا سوز سۇلەيمەن، قولىڭدى اسپانعا سوز.
قۇداي: جاۋىز پاتشا، مەن جاراتقان، ادامداردىڭ مەكەنى قىلعان جەردە بۇلىك ورناتىپ، حالىقتىڭ بارلىعىنا وبالدىق جاسادى. ءوزىن قۇداي ساناپ كەتتى. ەندى ونى ءوزىنىڭ لايىقتى ورنىنا قوياتىن كەز كەلدى. مەن ساعان كوپ اسكەر مەن ساقينا بەرەمىن.
(سۇلەيمەن جوعارعى شىڭنان تومەن قاراي جەرگە تۇسەدى)
سۇلەيمەن: قۇدايدىڭ اق باتاسىن الدىم، ول ماعان كوپ اسكەر بەرەتىنىن ايتتى، ەندى تومەن قاراي ءتۇسىپ، جاۋىز پاتشانى تاقتان تايدىرۋىمىز كەرەك.
11 ءادىل پاتشا
ءۋازىرى: پاتشام! حان يەم!
جاۋىز پاتشا: جاقسى جاڭالىق ايتاتىن بول!
ءۋازىرى: ءبىزدىڭ اسكەر جەڭىلىسكە ۇشىرادى، ءبىزدىڭ اسكەر جەڭىلدى پاتشام.
(جاس باتىر مەن قالعاندارى جۇگىرىپ كەلەدى)
جاس باتىر: بوسات ورنىڭدى، ايتپەسە باسىڭدى شاۋىپ الامىن.
ءۋازىرى: ءسىزدىڭ تۇرعانىڭىز دۇرىس بولار، ايتپەسە
جاۋىز پاتشا: ايتپەسە نە؟ تۇرمايمىن مەن ءوز تاعىمنان.
سۇلەيمەن: جاقسى، ەندەشە سىزبەن باسقاشا سويلەسەيىك. ساقينا كوزىن سوقىر قىل.
(پاتشا ورنىن بوساتادى، بارلىعىنىڭ قۋانعان ءساتى، سۇلەيمەن تاققا وتىرادى)
ءۋازىرى: ونىڭ ەسىمى كىم؟
اكەسى: ونىڭ ەسىمى… قۇداي قالاۋىمەن سۇلەيمەن.
اناسى: بارشا ادامزاتقا جىبەرىلگەن، قۇدايدىڭ اق باتاسىن العان، ءادىل پاتشا سۇلەيمەن.
جاس باتىر: و قاسيەتتى كۇن! سۇلەيمەننىڭ كۇنى.
اناسى: بۇل ءساتتى ەل-جۇرت بىرنەشە عاسىرلار بويى ەسكە الاتىن بولادى، سەبەبى بۇل ءبىزدىڭ ۇلىمىزدىڭ تاققا وتىراتىن كۇنى.
اكەسى: ءادىل پاتشانىڭ، ۇلىمنىڭ تاققا وتىرۋىنىڭ قۇرمەتىنە وراي بۇل كۇندى مەرەكە دەپ جاريالاۋ كەرەك دەپ ويلايمىن.
باتىر: سورلى قۇل، پاتشانىڭ قۇتقارۋشىسى بولادى دەپ كىم ويلاعان؟ باتىر اتانارىمدى كىم بىلگەن؟
سۇلەيمەن: ءوزىڭدى ولاي ايتۋشى بولما. ناعىز گەروي سەنسىڭ.
جاس باتىر: ال، ەندى سىزگە حالىقتىڭ الدىندا سويلەيتىن ءسات تۋدى. حالىق سىزدەن تەڭدىك پەن ادىلدىكتى كۇتەدى.
ءادىل پاتشا: مەنىڭ العاشقى جارلىعىم… حالىق ءبىزدىڭ مافيالىق ەمەس دەموكراتيالىق مەملەكەت ەكەنىمىزدى ءبىلۋى ءتيىس. ساياسي بيلىكتىڭ اۆتوريتارلىق، توتاليتارلىق نەمەسە وليگارحيالىق رەجيمدە ەمەس، دەموكراتيالىق رەجيمدە ەكەنىن حالىق ءتۇسىنۋى كەرەك. مەن ديكتاتور ەمەسپىن. جۇمىسسىزدىق پەن كەدەيلىكتى، سونداي-اق جەمقورلىقتى پەن كلەپتوكراتيانى تولىق جويۋ شارالارى جۇزەگە اسىرىلادى. ادام قۇقىقتارى قورعالاتىن بولادى. ساياسي رەپرەسسيالارعا جول جوق. قوعامنىڭ وي-پىكىرى مەن ساناسىنا مانيپۋلياسيا جاسالمايدى. جازالاۋ سەنزۋراسى قولدانىلمايدى. ينفلياسيا — تاۋارلاردىڭ باعاسى قاتاڭ باقىلاناتىن بولادى.
جاس باتىر: اۋليە كەلدى، اۋليە كەلدى!
سۇلەيمەن: اۋليە، ءسىز بۇل جەردە قايدان ءجۇرسىز، كەتىڭىز. اۋليەنىڭ كەلگەنىنە نەگە سونشا قۋانىپ جاتسىڭ، بۇل كەمپىر جاۋىز پاتشانىڭ سيقىرشىسى ەمەس پە؟
جاس باتىر: ول جامان ادام ەمەس سياقتى. قايتا سەنىڭ بولاشاعىڭدى بولجاپ بەرەدى.
سۇلەيمەن: ەسىڭدە بولسىن، بۇل ەڭ جامان امال، بۇل — ادامدى اداستىرادى.
اۋليە: مەنىڭ سۇلەيمەنگە ايتار ءسوزىم بار، بارشا ادامزاتتى باسقارماس بۇرىن ول ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن ءبىلۋى ءتيىس، اششى دا بولسا شىندىقتى ءبىلۋى كەرەك.
سۇلەيمەن: سوندا مەن كىم ەكەنمىن، ول نە شىندىق سونشالىقتى؟
اۋليە: ءوزىڭنىڭ جۇرەگىڭدى تىڭدا، سوندا بارلىعىن تۇسىنەسىڭ
(تاياعىن سۇلەيمەنگە باعىتتايدى، سۇلەيمەن قاتتى داۋىسپەن ايعاي سالادى، تىزەرلەپ وتىرادى)
اۋليە: بارلىعىن كوردىڭ بە؟ بارلىعىن سەزىندىڭ بە؟
سۇلەيمەن: مەنى جەتىم قىلعان، تۋعان اكە شەشەمنىڭ جانىن العان، جاۋىز پاتشا ەكەن عوي… (جىلايدى)
اۋليە: جاۋىز پاتشا جەتىمدەر ءۇيىن ورتەگەن كەزدە، سەن جالعىز امان قالعان ءسابي بولاتىنسىڭ، مەن سەنى تاۋىپ الىپ، سەنى اسىراندى اكە-شەشەڭە تابىستادىم. سەن قايعىرما، جىلاما، سەنى ۇلى بولاشاق كۇتىپ تۇر. ەندى ءوزىڭنىڭ كىم ەكەنىڭدى تانىدىڭ با، ءبىلدىڭ بە؟
سۇلەيمەن: مەن جاۋىز پاتشانىڭ قۇربانىمىن، مەنى جەتىم قىلعان.
اۋليە: ءبىراق ءقازىر سەن ەندى جەتىم ەمەسسىڭ عوي. ءوزىڭدى نەگە جەتىم سانايسىڭ؟ قۇدايعا شۇكىر اكە شەشەڭ بار.
سۇلەيمەن: اتا-اناما وكپەلىمىن. مەنىڭ جەتىم ەكەنىمدى ايتپاعان.
اكەسى: ءبىز، اناڭ ەكەۋمىز، سەنى زاڭدى تۇردە اسىراپ العانبىز.
اۋليە: ءوزىڭدى جەتىم ساناما.
سۇلەيمەن: ەندى سوندا مەن كىممىن؟
اۋليە: ادىلدىك ورناتاتىن پاتشاسىڭ. سەنى حالىق عاسىرلار بويى اڭسادى.
سۇلەيمەن: جاۋىز پاتشانىڭ جانىن الامىن.
اۋليە: ودان نە وزگەرەدى؟
سۇلەيمەن: ... بىلمەيمىن، ءبىراق
اۋليە: ۋاقىتى كەلگەندە ول دا بۇل ومىرمەن قوشتاسادى. سەن اسىقپا، تاعدىرعا قالدىر. سەن اسىقپا…
پاتشا: كورىپكەل وڭباعان سەن نە بىلەسىڭ؟! مەن ول جەتىمدەر ءۇيىن ورتەپ جىبەرگەنمىن. بىردە ءبىر بالا ءتىرى قالماعان. اتا-اناسىنىڭ كوزىن قۇرتتىم. نەگە ەندەشە تاعدىر وزگەرمەدى؟
اۋليە: مەن نەنى كوردىم، سونى ايتتىم. وسى تاعدىردى وزىڭە ءوزىڭ تىلەپ الدىڭ. سەن مەن جورىعان بولاشاقتى وزىڭە ءوزىڭ تىلەپ الدىڭ.
(جاۋىز پاتشا باسى اينالىپ قۇلايدى)
ءۋازىرى: پاتشام سىزگە نە بولدى، ءبارى دۇرىس پا؟
پاتشا: جۇرەگىم قىسىپ بارادى، جۇرەگىم.
ءۋازىرى: مۇمكىن دارىگەرلەردى شاقىرايىن.
پاتشا: جوق، كەرەك ەمەس… دارىگەر كەرەك ەمەس… ماعان تاعىما قايتىپ وتىرۋ كەرەك!
ءۋازىرى: ءقازىر، مەن دەرەۋ دارىگەرلەردى شاقىرامىن. (كەتىپ قالادى)
(پاتشا جورعالاپ، تاعىنا قاراي جىلجىپ بارا جاتادى)
پاتشا: تاعىم، مەنىڭ تاعىم… مەن ءالى ولگەن جوقپىن… ولگەن جوقپىن…
(شىمىلدىق جابىلادى).
You Might Also Like
-
عىلىمي جەتەكشى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كونديدانتى، پروفەسسور تۋلەكوۆا گ. ح. دۇيسەنبايەۆا ج. س. “تۇران” ۋنيۆەرسيتەتى الماتى ق. قازاقستان رەسپۋبليكاسى 6ۆ0320-جۋرناليستيكا جانە اۋدارما ءىسى...
-
الەمدەگى سانالى جاراتىلىس – ادام ەكەنىن ەسكەرسەك، ادام بالاسى تۋىلعاننان باستاپ، دۇنيەنى تانۋمەن ءومىر تىزبەگىن قۇرايدى. سانا-قۇلىق قالىپتاسۋى ادامنىڭ قابىلەتىمەن قوسا، ورتاسىنا، اينالاسىنداعى...
