InfoHub Logo

بار الەمگە بەلگىلى پيزا مۇناراسى ەلدىڭ ورتالىعىندا ورنالاسقان پيزا شاعىن قالاسىنداعى سانتا-ماريا اسسۋنتا سوبورىنىڭ ءبىر بولىگى. وسى ءبىر اسەم عيماراتتار ءانسامبلىنىڭ قۇرىلىسى 1063 جىلى باستالعان. سوبور ءوزىنىڭ قايتالانبايتىندىعىمەن جانە ساۋلەتىمەن ەرەكشەلەنەدى. وعان قوڭىراۋحانا رەتىندە سالىنعان پيزا مۇناراسىمەن قاتار كىشكەنتاي شىركەۋلەر، شوقىنۋ ورنى (باپتيستەريا) جانە كەشەننىڭ نەگىزگى قۇرىلىمى كىرەدى. 

پيزا مۇناراسىنىڭ تاريحى سوبوردىڭ ءوزىن تۇرعىزعاننان كەيىن ءجۇز ون جىل وتكەن سوڭ باستاۋىن الدى، سەبەبى ونىڭ قۇرىلىسى 1173 جىلى عانا باستالعان ەدى. مۇنارانىڭ بيىكتىگى 55 مەترگە جەتەدى، ال تۇبىندەگى ەنى 15،5 مەترگە سوزىلعان. فورماسى بويىنشا عيمارات سيليندرگە كەلەدى جانە سەگىز قاباتى بار. قۇرىلىمنىڭ ورتالىق قاباتتارى ۆيزانتيالىق ساۋلەت ستيلىندە سالىنعان، الايدا بەزەندىرۋدە اراب بەلگىلەرى دە بار. قورىتىندىسىندا سوبوردىڭ قۇىلىمى قايتالانباس اتاۋعا يە بولدى – رومان-پيزان ءستيلى.

بارلىق قاباتتىڭ بەتكى بولىكتەرى كولوننالارعا سۇيەلگەن اركالار ءتارىزدى سالىنعان. مۇنارانىڭ ىشكى گالەرەياسى دا ءبىر-بىرىنىڭ ۇستىنە سالىنعان اركالارعا سۇيەنىپ، كوپتەگەن فرونتون قۇرايدى.

پيزا مۇناراسىن بوننانو پيزانو جوبالاعان، دەگەنمەن، ونىڭ قۇرىلىسى ەكى ءجۇز جىلعا سوزىلعاندىقتان، ول ءوزى ويلاعان عيماراتتى كورە الماي كەتتى. مۇناراعا زاماناۋي كورىنىس سىيلاعان ديامەترى ءسال كىشى قوڭىراۋ ىلەتىن كۇمبەزدى مۇنارا بولدى. ەگەر انىقتاپ قاراپ كورسەك، جوعارعى جاعىنداعى قوڭىراۋ ىلەتىن كۇمبەزدىڭ مۇنارانىڭ جالپى كولبەۋ بۇرىشىنان وزگەشە ەكەنىن بايقاۋعا بولادى. وسىلايشا، قۇرىلىسشىلار مۇنارانىڭ قۇلاپ كەتۋىنىڭ الدىن العان. 

رەسمي نۇسقا مالىمەتىنە سەنسەك، مۇنارانىڭ قيسايۋى جوبالاۋ قاتەلىگىنەن بولعان. ىرگەتاسى وتە كىشى بولعان، ونىڭ توپىراعىنىڭ جۇمساق بولۋىنان قۇرىلىمنىڭ وڭ جاعى وتىرىپ قالعان. مۇنىڭ قاتە ەكەنى انىقتالىپ، مۇنارا قيسايا باستاعاندا، ونىڭ قۇرىلىسى ءجۇز جىلعا توقتاتىلادى. دەگەنمەن وسى ۋاقىت وتكەننەن كەيىن قۇرىلىس قايتا باستالادى.

عيماراتتىڭ قۇلاپ كەتپەۋىنە تۇراقتى باقىلاۋ قويىلادى، الايدا تەك حح عاسىردىڭ باسىندا ونىڭ كولبەۋ بۇرىشىنىڭ 1 ميلليمەترگە ارتاتىنى انىقتالعان. سالىنعالى بەرى پيزا مۇناراسى باستاپقى بۇرىشىنان بەس مەترگە دەيىن قيسايعان! ونى قايتا قالپىنا كەلتىرۋ نەمەسە ەڭ بولماعاندا ونىڭ «قۇلاۋىنىڭ» جىلدامدىعىن ازايتۋ تۋراسىنداعى ارەكەتتەر عاسىرلار بويى جالعاسىپ كەلەدى. بۇل ماقساتتا ءتۇرلى ادىستەر قولدانىلدى: ىرگەتاسى بەرىك بولا ءتۇستى، سولتۇستىك جاعىنا تەڭ سالماق قويىلدى، الايدا ايتارلىقتاي ناتيجەگە قول جەتكىزۋ قيىن بولدى. تەك حح عاسىردىڭ سوڭى مەن ءححى عاسىردىڭ باسىندا عالىمدار مەن قۇرىلىسشىار عيماراتتىڭ قوزعالىسىن تۇراقتى ەتىپ، ءتىپتى تىكتەندىرە الدى.

قازىرگى ۋاقىتتا ادامدار پيزا مۇناراسىنا تولقىپ قارايدى، ال وعان قارسى جۇرە بەرگەندە قورقىنىشى ۇدەمەي تۇرا المايدى. بۇل مۇناراعا شىعىپ العىسى كەلەتىن باتىل جۇرەكتىلەر دە تابىلادى. ءبىراق ءومىر بويىنا ەستەلىك العىسى كەلسە مۇنداي كوزسىز باتىرلىققا اركىم دە باراتىنداي.

---