InfoHub Logo

بەس كورىنىستى قويىلىم

سۇلتان – اتا، 65 جاستا
تۇمار – اپا، 64 جاستا
ازامات – قالادان كەلگەن نەمەرە، 14 جاستا
ايجان – نەمەرە، 14 جاستا
اقجول – نەمەرە، 13 جاستا

ءبىرىنشى كورiنiس

سۇلتاننىڭ ءۇيi. توردە بiر ديۆان، سول جاقتا بiر ديۆان، ەكi كرەسلو جانە ورتادا ۇستەل، اينالاسىندا 6-7 ورىندىق تۇر. سۇلتان ورىندىقتا وتىرىپ، ەكiنشi ورىندىقتىڭ ارقالىعىنا بiر ۇشىن بايلاپ، قامشى ورۋگە دايىنداپ قويعان قايىس تاسپالاردى باكiسiمەن سىدىرىپ وتىر. سىرتتان اقجول مەن ازامات جارىسا كiرەدi. ەكەۋi دە كوڭiلدi.

اقجول (سۇلتانعا جاقىنداپ كەلiپ). اتا، مەن ازاماتتى اۋىل شەتiندەگi دۇيسەننiڭ شارۋاشىلىعىنا ەرتiپ باردىم. ول ونداعى كوك دونەن، قاسقا تايىنشالاردى، قوزى-لاقتار مەن شۋدالى تۇيە-لەردi قىزىقتادى.

سۇلتان. اينالايىن، اقجولجان، دۇرىس iستەگەنسiڭ، ازاماتتىڭ ءبارiن دە كورiپ، بiلiپ، ۇيرەنە بەرگەنi جاقسى.

ازامات. اتا، اتا، اقجول تۇيەنi بىلاي ۆەريەۆكاسىنان ۇستاپ الىپ (ءبارiن دە iس-قيمىلمەن كورسەتەدi)، الدىمەن نا كولەنە، سونان سوڭ پريامو وتىرعىزدى.

اقجول (كۇلە سويلەپ). ۆەريەۆكا ەمەس، ول تۇيەنiڭ بۇيداسى. مەن تۇيەنi وتىرعىزعام جوق، شوگەردiم. (ازاماتتىڭ ءسوزiن تۇزەتە قايتالايدى.)

ازامات. مەن بۇيدانى قاتتى تارتىپ ەدiم، ول ماعان «ۆااف» دەپ تراۆا پليۋنۋل.

اقجول. جو-جوق، اتا، بۇل بۇيدانى قاتتى تارتقاندا مۇرنى اۋىرىپ، «ا-اپ» دەگەندە اۋزىنداعى كۇيسەپ جاتقان ءشوبi شاشىراپ كەتتi.

سۇلتان (iستەپ وتىرعان جۇمىسىن توقتاتىپ قويىپ، كۇلiمسiرەي ەكەۋiن كەزەك-كەزەك قىزىقتاي تىڭدايدى). وي اينالايىندارىم-اي، قىزىق بولعان ەكەن عوي. (ولاردى قوستاپ قويادى.)

ازامات. اقجول تۇيەنiڭ ەكi «گوركاسىنىڭ» اراسىنا كورپە سالدى دا، ونىڭ ارقاسىنا ۆوت تاك (بۇتىن تالتايتىپ كورسەتiپ) وتىرىپ الدى.

اقجول. «گوركا» ەمەس، ەكi وركەش قوي، مەن وعان مiنiپ الدىم دا: «ءشۇۋ، ءشۇۋ» دەپ سانىنا سيپاي قامشىلاپ ەدiم، ول ۇشىپ تۇردى.

ازامات. سەن قۇلاي جازدادىڭ عوي.

اقجول (نامىستانا قىزبالانىپ). ءيا، ساعان... مەن ونىڭ تiزگiن عىپ جاساعان بۇيداسى مەن الدىڭعى وركەشiنەن مىقتاپ ۇستاپ العام.

ازامات (اتاسىنا قاراتىپ). اتا، اتا، تۇيە بىسترەي-بىسترەي جۇگiرەدi ەكەن. ۆەلوسيپەد مiنگەن بالاعا دا جەتكiزبەي كەتتi.

سۇلتان. ازاماتجان-اۋ، اقجولعا سەن دە نەگە مiنگەسiپ المادىڭ؟

ازامات.. مiنگەسكەن دەگەن نە، اتا؟

سۇلتان. مiنگەسكەن دەپ ەكi ادام بiرلەسiپ بiر تۇيەگە بiرiنiڭ ارتىنا بiرi مiنگەندi ايتادى.

ازامات. اتا، مەن العاشقىدا قورىقتىم. كەيiن ۇيرەنەمiن عوي.

سۇلتان (ورىندىعىنان تۇرىپ كەلiپ، ازاماتتى ارقاعا قاعىپ). جارايدى، جارايدى، بiرتiندەپ-بiرتiندەپ ءبارiنە دە ۇيرەنەسiڭ. اقجولدان قالماساڭ بولدى، ول ساعان ءبارiن دە ۇيرەتەدi.

اقجول. اتا، ازامات قالالىقتاردىڭ iشiندەگi قازاقجاندىسى ەكەن. مەن بiراز جەرگە جەلiپ بارىپ كەلگەن سوڭ ول تۇيەنi شۋداسىنان سيپادى، وركەشتەرiن ۇستاپ كوردi.

ازامات. ونداعى بiر اپا باسقا تۇيەدەن ءسۇت الدى. سونان سوڭ بايلاۋلى تۇرعان بالاسىن شەشiپ جiبەرiپ ەدi، ول ماماسىنىڭ پريامو ستويا ءسۇتiن iشتi.

سۇلتان (ءۇي iشiندە ازاماتقا كۇلە قاراپ، ارلى-بەرلi ءجۇرiپ). ءسۇت الدى دەمەيدi، تۇيەنi ساۋدى دەيدi. ونىڭ بالاسىن – بوتا دەيدi. ءاي، وسى سەن قالادا شۇبات iشiپ كوردiڭ بە؟

ازامات. ءيا، اتا، تويلاردا iشتiم، كيسلىي...

سۇلتان (سۇق ساۋساعىن شوشايتا دالەلدەپ). سول شۇبات سەن ءوزiڭ كورگەن تۇيەنiڭ ءسۇتiنەن جاسالادى.

اقجول. اتا، مىنا گورودسكويىڭ شۇبات iشتiم دەپ ماقتانادى. ال مال اتاۋلىنىڭ اتى-جوندەرiن دە بiلمەيتiن بۋم-بۋم عوي.

ازامات (اقجولعا). ەي، سەن مازاقتاي بەرمەي، قويشى. اتا (ءجۇزi-نەن قۋانىش ەسiپ)، مەن جىلقىنىڭ دا بالاسىن، سيىردىڭ دا بالاسىن، قويدىڭ دا بالاسىن، ەشكiنiڭ دە بالاسىن كوردiم. ءبارi دە ادەمi بولادى ەكەن.

سۇلتان (ازاماتتى كۇلە ارقاعا قاعىپ). مالدىڭ بالاسى دە-مەيدi، ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ اتاۋلارى بار. جىلقىنىڭ بالاسىن – قۇلىن، سيىردىكiن – بۇزاۋ، قويدىكiن – قوزى، ەشكiنiكiن لاق دەيدi. ولاردى شاتاستىرۋعا بولمايدى.

اقجول (قىزبالانا). اتا، ازامات قىزىعىپ كەتتi عوي دەيمiن، قوزى مەن لاقتى ەكi قولىمەن قاپسىرا قۇشاقتاي كوتەرiپ الىپتى. جەلiدەگi قۇلىنداردىڭ باستارىنان قۇشاقتاپ، ماڭدايلارىنان ءسۇيiپ ءجۇر.

ازامات. جەلi دەگەن نە، ا؟ نە ۆەتەر؟

اقجول. جەل ۇستالمايدى عوي، حا-حا-حا (تاعى دا مازاقتاي كۇلەدi).

سۇلتان (قولىمەن كورسەتە). جو-جوق، ازامات، ۆەتەر ەمەس، قۇلىنداردى بايلاۋعا ارناپ، ەكi جاق شەتiنەن ەكi مىقتى قازىق قاعىپ، سول ەكi قازىققا قاتتى تارتىپ بايلاعان جiپتi – جەلi دەيدi.

ازامات (تاڭدانا). ال قازىق دەگەن نە؟

اقجول كۇلiپ قويىپ ديۆان، كرەسلولاردىڭ ءۇستiن رەتتەپ، ورىندىقتاردى ورىن-ورىندارىنا دۇرىستاپ قويىپ، ستولدىڭ ءۇستiندەگi گازەت-جۋرنالداردى جيناقتاپ ءجۇر.

سۇلتان. قازىق دەگەن بiر جاعى ۇشكiرلەنiپ، جەرگە قاعۋعا لايىق-تالىپ جاسالعان ۇزىنشا تەمiر نەمەسە اعاش. ورىسشاسى – كول.

ازامات (كۇلiمدەپ). دا، ءتۇسiندiم، اتا، مەن بار عوي قۇلىننىڭ جىپ-جىلتىر، ادەمi جۇندەرiنەن سيپادىم.

سۇلتان (كۇلiپ). ءيا، قۇلىننىڭ كەكiلi، جالى، قۇيرىعى بولادى. ولاردى ماپ-مايدا قىل دەپ اتايدى.

ازامات. اتا، پوتوم يا قۇلىنعا مiنگiم كەلدi. ول چۋداك ەكەن، تۇرا قاشتى. مەن چۋت-چۋت بىلاي (قيمىلمەن كورسەتiپ) جىعىلا جازدادىم.

اقجول. ازامات، ول بايلاۋدان بوساعان سوڭ اسىر سالدى عوي، ءا؟

ازامات. ماماسىنىڭ قاسىندا قۇيرىعىن بۇلعاڭداتىپ قويىپ سەكiرiپ ءجۇر. قوزى-لاقتار دا قاتتى ويناقتايدى ەكەن.

اقجول. اتا، ازامات ءبارiنە دە قىزىعىپ قاراپ ءجۇر.

ازامات. قوزىلار دا، لاقتار دا شەتتەرiنەن گيمناستار عوي، اتا. بيiك جينالعان شوپتەرگە دە، جارتاستارعا دا سەكiرiپ شىعىپ، سەكiرiپ ءتۇسiپ، ويناق سالادى ەكەن. ناۆەرنو شەتتەرiنەن جەڭiل اتلەتيكادان ماستەر سپورتا (ءبارi جارىسا كۇلەدi).

اقجول. ازامات، سەن كوپ مالدى بiرiنشi رەت كوردiڭ عوي، ءا؟

ازامات. ءيا، اقجول. اتا، بiزدiڭ زووپاركتەگi قوزىلار مەن لاقتار نەگە كوڭiلسiز، ا؟

اقجول(كۇلە جاۋاپ قاتىپ). سەنi قورشاۋعا قاماپ قويسا، كورەر ەدiم؟

سۇلتان. ازاماتجان-اۋ، قوزى-لاقتار دا سەن سەكiلدi كەڭ دالادا سايران سالعاندى ۇناتادى عوي.

ساحنا قاراڭعىلانادى.

ەكىنشى كورiنiس

سۇلتاننىڭ ءۇيi. زال. سۇلتان ديۆاندا تۇركەشتiڭ «كوڭiلاشار» كۇيiن شەرتiپ وتىر. ازامات اقجولدىڭ بولمەسiنەن شىعىپ، اقىرىن كەلiپ اتاسى وتىرعان ديۆاننىڭ جانىنداعى ورىندىققا جايعاسادى. سۇلتاننىڭ دومبىرا پەرنەلەرiندە ءورلi-قۇرلى جۇگiرگەن ساۋساقتارىنا كوز الماي قاراپ، كۇيدi بار پەيiلiمەن تىڭداپ وتىر.

ازامات (كۇي اياقتالعان ساتتە).اتا، دومبىرا ويناعاندى جاقسى كورەمiن. ۇيرەتەسiز بە، ا؟

سۇلتان (مەيiرلەنە). وي، اينالايىن، قاسيەتتi قوڭىر دومبىراعا اۋەستiگiڭ بولسا، وندا سەن قازاقتىعىڭدى جوعالتپاعان ەكەنسiڭ. بويىڭدا قانىڭ بۇلقىنىپ تۇر-اۋ، بالاپانىم. (ءوزi ديۆانعا تۇزەلiپ وتىرىپ) كەل، بەرىرەك، جاقىنداۋ وتىر. وندا الدىمەن ەڭ جەڭiل ۇيرەنەتiن، بiراق ماعىناسى جاعىنان اۋىر اننەن باستاۋىمىز كەرەك. «ەلiم-اي» دەگەن ءاندi ەستۋiڭ بار ما؟ مiنە، بىلاي (دومبىراعا قوسىلىپ ايتادى).

قارا تاۋدىڭ باسىنان كوش كەلەدi-اي،

كوشكەن سايىن بiر تايلاق بوس كەلەدi-اي،

ەلiم-اي، ەلiم-اي!..

ازامات. ءيا، اتا، ەستiگەنمiن.

سۇلتان. ەندەشە وسى ءاننiڭ اۋەنiن دومبىرادا ۇيرەنۋ وڭايىراق. ازاماتجان، سەن ءاندi ءوزiڭ بiلگەنiڭشە ىڭىلداپ ايتشى.

ازامات ىڭىلداپ ايتادى.

سۇلتان (قۋانا). و-و، بالاپانىم، وتە جاقسى. ءان ايتۋعا بەيiمiڭ دە، دىبىس قابىلداۋ قابiلەتiڭ دە ماعان ۇنادى. ەندi دومبىرانىڭ پەرنەلەرiنە قارا. العاشقىدا بiر iشەكپەن، بiر-بiر قاعىسپەن عانا ۇيرەنەمiز. مiنە، بىلاي: ءۇستiڭگi iشەككە اشىق بiر قاعىس، سول ءۇستiڭگi iشەكتەگi 2-پەرنەنi ساۋساعىڭمەن باسىپ تۇرىپ بiر قاعىس، 3-پەرنەگە بiر، 5-پەرنەگە بiر، تاعى دا 3-پەرنەگە بiر، 2-پەرنەگە بiر، اشىق iشەككە بiر قاعىس جاساپ، سونى بiر-ەكi دەپ ساناعانشا ءۇزiلiسسiز سوزىلاتىن تەربەلمەلi قاعىسقا (ترەمولا) ۇلاستىراسىڭ؛ ەندi تاعى اشىق iشەككە بiر، ەكiنشi پەرنەنi باسىپ تۇرىپ بiر، ءۇشiنشi پەرنەگە بiر، بەسiنشi پەرنەگە بiر، استىڭعى iشەكتiڭ 2-پەرنەسiنە بiر، ەكi ساناعانشا تەربەلمەلi قاعىس جاسايسىڭ. سوندا «قاراتاۋدىڭ باسىنان كوش كەلەدi-اي» دەپ ايتىلاتىن ءاننiڭ بiرiنشi جولى شىعادى. ەندi سول استىڭعى iشەككە اشىق بiر، 2-پەرنەگە بiر، 3-پەرنەگە بiر، 2-پەرنەگە بiر، اشىق iشەككە بiر؛ ءۇستiڭگi iشەكتiڭ 3-پەرنەسi مەن استىڭعى iشەكتiڭ ەكiنشi پەرنەسiنە جىلدام-جىلدام بiر-بiر، استىڭعى اشىق iشەككە تەربەلمەلi قاعىس بەرەسiڭ. تاعى دا ءۇستiڭگi iشەككە اشىق بiر، 2-پەرنەگە بiر، 3-پەرنەگە بiر، 5-پەرنەگە بiر، استىڭعى 2-پەرنەگە تەربەلمەلi قاعىس كەرەك. بۇل – ءاننiڭ «كوشكەن سايىن بiر تايلاق بوس كەلەدi-اي!» دەگەن ەكiنشi جولى. ال استىڭعى 2-پەرنەگە بiر، اشىق iشەككە بiر، ءۇستiڭگi 3-پەرنەگە تەربەلمەلi؛ تاعى دا ءۇستiڭگi 3-پەرنەگە بiر، ەكiنشi پەرنەگە بiر، اشىق iشەككە تەربەلمەلi قاعىس بەر. سوندا «ەلiم-اي، ەلiم-اي!..» دەگەن قايىرماسى ايتىلادى.

ازامات. اتا، اسىقپاي، قايتالاپ شەرتiڭiزشi...

سۇلتان. جارايدى، اينالايىن. تەك مىنانى دۇرىستاپ ءتۇسiنiپ ال. باعانادان ۇيرەنگەندەرiمiزدi قايتالاپ وينار بولساڭ، ءان شۋماعىنىڭ «ەل-جۇرتىنان ايرىلعان قيىن ەكەن-اي، قارا كوزدەن ءمولتiلدەپ جاس كەلەدi-اي! ەلiم-اي، ەلiم-اي!» دەگەن جالعاس ەكi جولى قايىرماسىمەن بiرگە قايتالاناتىن بولادى. ءتۇسiنiكتi مە؟

ازامات (باسىن شۇلعىپ). ءتۇسiندiم، اتا.

سۇلتان. ەندەشە دۇرىستاپ زەر سالىپ قاراپ وتىر.

سۇلتان ءسوزiن ايتا وتىرىپ ءاندi ءۇش-تورت رەت قايتالاپ شەرتەدi. سودان سوڭ ازاماتقا دومبىرانى ۇستاتىپ، ايتىپ وتىرىپ، قولىمەن كورسەتiپ ۇيرەتەدi. ءسال ءۇزiلiس جاسايدى.

ازامات. اتا، سiز قازاق تiلi مەن ادەبيەتi ءپانiنiڭ مۇعالiمiسiز. قامشى ءورۋ، ەر-توقىم جاساۋ، اعاشتان ءارتۇرلi ورنەكتi زاتتار

جاساۋ، دومبىرادا ويناۋ، ءان ايتۋ ونەرلەرiن سiز كiمنەن ۇيرەن-دiڭiز؟

سۇلتان. بالام، ول – ارعى اتالاردان جالعاسىپ كەلە جاتقان ميراس. قازاق قازاققا ءتاننiڭ ءبارiن دە بiلۋi كەرەك.

ازامات. اتا، مەنiڭ دە ناعىز قازاق بولعىم كەلەدi. بiلەتiندەرi-ڭiزدi ۇيرەتiڭiزشi ماعان.

سۇلتان (ريزا كەيiپپەن). جارايدى، بوتاقانىم. تالابىڭا نۇر جاۋسىن. قولىمنان كەلگەننiڭ ءبارiن ۇيرەتەمiن. قازiر جاڭاعى ۇيرەنگەندەرiڭنiڭ ءبارiن قايتالاپ بiر شەرتە عوي.

ازامات ساناپ وتىرىپ، قايتالايدى. كەي جەرلەردە باسقا پەرنەلەردi باسىپ، ارتىق قاعىس جاساپ،  باسقا دىبىستار شىعارىپ قويىپ، وعان ەكەۋi ءماز بولا كۇلiسەدi.

سۇلتان. مiنە، ۇيرەنە-ۇيرەنە كەلە كۇي دە تارتاتىن بولاسىڭ. بۇل قازاقتىعىڭا سىن، بالاپانىم!

وسى كەزدە سىرتتان قولدارىندا زات سالىنعان قولدوربالارى بار تۇمار اپا مەن اقجول كiرەدi.

تۇمار (مەيiرلەنە). و-ھو، وتىرىستارىڭ جاراسىپتى عوي!..

سۇلتان (قۋانىشتى). ازاماتجان دومبىرا ۇيرەنiپ جاتىر.

تۇمار (ول دا قۋانىپ). و-ھو، جاقسىلىق قوي. تالابىڭا نۇر جاۋسىن، اينالايىن.

اقجول(قولىنداعى دورباسىن ۇستەلدىڭ ءۇستiنە قويىپ، بارىپ قۇشاقتاپ). اپا، ازامات تالانتتى عوي. ول گيتارادا دا، فورتە-پيانودا دا وينايدى.

سۇلتان مەن تۇمار(قوسارلانا). وركەنiڭ ءوسسiن، اينالايىن!

ساحنا قاراڭعىلانادى.

ءۇشىنشى كورiنiس

اقجولدىڭ بولمەسi. بiر قابىرعاعا كiتاپ سورەلەرى قويىلىپ، وعان رەت-رەتiمەن كiتاپتار جيناقتالعان. وڭ جاقتا ديۆان، ورتادا ۇستەل جانە بiرنەشە ورىندىقتار تۇر. بولمەدە ازامات، ايجان، اقجول – ۇشەۋi وتىر. قولدارىندا بiر-بiر كiتاپ.

ايجان. مەن تەست قابىلداۋشىمىن. قولدارىڭداعى كiتاپ، قاعازدارىڭدى جيناستىرىپ، اۋىزشا تەستكە دايىندالىڭدار. ازامات، سەن وتكەن جولى شەتەل كلاسسيكتەرi مەن قازiرگi كۇنگi شەتەل قالامگەرلەرiنiڭ شىعارمالارىن جاقسى بiلەتiنiڭدi كورسەتتiڭ. اقجول، سەن دە جاس شاماڭا لايىق بiلiم جيناپسىڭ. ال وسى جولعى تەستتiڭ سۇراقتارى تازا قازاقى رۋحتا بولادى. كوپشiلiگiن وتكەندە مەن ءتۇسiندiرگەنمiن. ودان سوڭ بiراز كiتاپتاردى وقۋعا تاپسىرما بەرگەنمiن.

ازامات قولىن كوتەرەدi.

ايجان. ءيا، ازامات نە ايتقىڭ كەلدi؟

ازامات. تەستەن وتكiزۋگە پارا المايتىن اپايسىز با؟ (ءبارi دە كۇلەدi.)

ايجان. جو-جوق، تازا بiلiمدەرiڭدi عانا باعالايمىن.

اقجول قولىن كوتەرەدi.

ايجان. اقجول، سەنiڭ نە ايتقىڭ كەلدi؟

اقجول (قۋلانا). جاقسى بiر بالمۇزداق اكەلiپ قويىپ ەدiم، سونى جەپ المايسىڭ با، بۇل پارا ەمەس قوي. (كۇلكi.)

ايجان. جوق، اقجول، تەست كەزiندە ەشتەڭەگە الاڭداۋعا بولمايدى. سونىمەن، بiرiنشi سۇراققا مەن بiر ولەڭدi ءانiمەن ايتامىن. سەندەر سونىڭ اۆتورى كiم ەكەنiن تاباسىڭدار.

ازامات مەن اقجول باستارىن يزەپ، كەلiسەدi.

ايجان.

بiلەكتەي ارقاسىندا ورگەن بۇرىم،
شولپىسى سىلدىر قاعىپ جۇرسە اقىرىن.
كامشات ءبورiك، اق تاماق، قارا قاستى،
سۇلۋ قىزدىڭ كورiپ پە ەڭ مۇنداي ءتۇرiن؟

ازامات (قۋلانا). كەشە دومبىراعا قوسىلىپ ايتىپ جاتقان، سۇلتان اتامنىڭ ءانi شىعار. (ءبارi دە كۇلەدi.)

اقجول. Iلياس جانسۇگiروۆتiكi ەمەس پە ەكەن؟

ازامات. جو-جوق، Iلياس اتادا ونداي ولەڭدەر سيرەك. سۇلتان-ماحمۇت تورايعىروۆتiكi بولۋى مۇمكiن، پو-موەمۋ.

ايجان. دۇرىستاپ ويلانىڭدار. ءارi بۇدان كەيiن بiر سۇراققا بiر-اق رەت جاۋاپ بەرەتiن بولىڭدار.

ازامات. ايجان، بۇل تالابىڭا كەلiسپەيمiن، پiكiرتالاسسىز وي ءوربiمەيدi عوي.

اقجول (ازاماتتى قوستاپ). ءيا، وي ءوربiمەسە، مي دا جۇمىس iستەمەيدi.

ايجان. بۇل – تەست. تەستتە جاۋاپ بiر-اق رەت بەرiلەدi.

ازامات. جارايدى، جارايدى، ايجان، ايتقانىڭا كوندiك.

اقجول قولىن كوتەرەدi.

ايجان. اقجول، سەن اسىقپا، ازامات ويلانىپ السىن.

ازامات (سالدەن سوڭ). تاپتىم، تاپتىم. ءانi دە، ءسوزi دە اباي اتانiكi عوي.

ايجان. دۇرىس، ازامات، ول كiم بولعان ەدi؟

ازامات. قازاقتىڭ ۇلى ويشىل، فيلوسوف، باس اقىنى بولعان.

ايجان. جاقسى، جاقسى.

ازامات قول كوتەردi.

ايجان. ءيا، ازامات، نە ايتقىڭ كەلەدi؟

ازامات. بiز دە سەنi بiر سىناپ كورەيiكشi. اقجول ەكەۋمiز شاعىن كوركەم قويىلىمدى ويناپ بەرەمiز، سەن سونىڭ اۆتورى كiم ەكەنiن ايتىپ بەرۋiڭ كەرەك...

ايجان. ال، قانە، مەن كەلiستiم.

اقجول (ايجانعا). بۇل – ادەبيەت دۇكەنiندە بولعان جاعداي.

اقجول بولمەدەگi كiتاپتار تۇرعان شكافتى دۇكەن رەتiندە كورسەتiپ، ءوزi ساتۋشى بولا قالدى. ازامات تۇتىنۋشىعا ۇقساپ، سىرتتان كiرگەندەي بولادى.

ازامات. ماعان ادەبي ەگەۋ كەرەك ەدi.

اقجول. ونى قايتەسiز؟

ازامات. تiلiمدi بiراز ەگەۋ كەرەك ەدi.

تiلiمدi جامانداپ ءجۇر...

اقجول.

ەگەۋ قالعان جوق، تالاپ كەتتi.
الگiندە بiرەۋ كەلiپ،
سەنبەي، اقتارىپ قاراپ كەتتi.

ازامات. جاقسى ۇيقاسىڭىز جوق پا؟

اقجول. «كوزiم – ءسوزiم» دەگەن قالعان.

ازامات. ءوي، ول مەنەن قالعان.

تەڭەۋ جوق پا؟

اقجول. جوق، تەڭەۋ جوق،

تەڭەۋ بولماعان سوڭ، دەمەۋ جوق.

ازامات. تاقىرىپ كەرەك ەدi؟

اقجول. ول دا بولماي تۇر.

ازامات. جاقسى ويلار جوق پا؟

اقجول. بولدى، بiراق بiر كۇن بولدى،

ونىڭ ءوزiندە قىرعىن بولدى.

ازامات. اپىر-اي، بiر وي ساقتاساڭ نە ەتەدi؟

اقجول. ءسوز بار، ءسوز الىڭىز.

ازامات. وي، ءسوز ءوزiمiزدە دە جەتەدi.

ازامات پەن اقجول ايجانعا قاراپ ساحنادا تۇرعانداي ويىننىڭ اياقتالعان iزەتiن بiلدiرiپ، الاقاندارىن كەۋدەلەرiنە قويا يلiگەدi.

اقجول. ال، ايجان، ايتا قويشى، بۇل كiمنiڭ شىعارماسى؟

ايجان. اقىن اعالارىمىزدىڭ بiرiنiڭ تۋىندىسى عوي.

ازامات. ايجان، ولەڭنiڭ ماعىناسىنا تەرەڭiرەك ءۇڭiلسەڭشi.

ايجان. ءتۇسiنiپ تۇرمىن، كوكجەلكەدەن ۇرعان ساركازمدى ساتيرا.

اقجول (ەكپiندەي). ناشار جازاتىن قايسىبiر اعالارىمىزدى ناعاشى قالجىڭمەن-اق تىراپاي اسىرعان عوي.

ازامات. كۇلكiڭدi كۇلتوكپەگە توكتiرەتiن ناعىز جاتىپاتار.

ايجان (ويلانا). ساتيرانىڭ سايىپقىرانى وسپانحان اۋباكiء-روۆتىڭ ولەڭi.

اقجول مەن ازامات (قۋانا قۇپتاي، قوسارلانا قولىن الىپ). جارايسىڭ، ايجان. ءدال تاپتىڭ.

ايجان. ەندەشە، ەندi مەنi تىڭداڭدار. وتكەندە جاتتاتقان «اۋىلىم» ءانiنiڭ بiر-بiر شۋماعىن قايتالاڭدار. ءارi ءاننiڭ اۆتورى كiم ەكەنiن ايتاسىڭدار.

ازامات (اندەتە).

كiندiگiمنiڭ جاس قانى،
تامعان جەرiم – اۋىلىم.
شابىتىمنىڭ اسقارى،
سامعاۋشى ەدi اۋىلىم...

اقجول (جالعاستىرا، ارتىستەرشە قيمىل كورسەتiپ).

جاستىعىمنىڭ كۋاسi –
شۇرقىراعان اۋىلىم.
جۋسانى مەن جۋاسى
بۇرقىراعان اۋىلىم...

ايجان. جاتتاعان ەكەنسiڭدەر. ەندi ءانi مەن ءسوزiنiڭ اۆتورىن اتاڭدار.

ازامات (كۇلiمدەي). تويدان، قوناقتان كوڭiلدەنiپ قايتقان سا-يىن پاپام ۇنەمi وسى ءاندi ايتىپ، توقتاماي قويادى. مۇمكiن سول پاپامنىڭ شىعارعان ءانi شىعار. (كۇلكi.)

اقجول (كۇلiپ تۇرىپ). ءسوزi جابايىل بەيسەنوۆتiكi، ءانi اتاقتى كومپوزيتور تەمiرجان بازاربايەۆتىكى.

ايجان. دۇرىس. ەندi، عارىشقا ۇشقان قازاق اعالارىمىزدىڭ اتى-جوندەرiن اتاڭدار.

ازامات. لايكا، يۋريي گاگارين(كۇلiپ تۇرىپ). بiرi يت، ەكiنشiسi ورىس بولسا، قازاقتار – اۋباكiروۆ پەن مۇسابايەۆ.

اقجول(ادەيi تيiسە). قاي اۋباكiءروۆتى ايتاسىڭ، وسپانحان عارىشقا ۇشپاعان.

ازامات. توقتار اۋباكiءروۆتى ايتامىن. وسپانحان دا ساتيرانىڭ عارىشكەرi.

ايجان. ءابiلسەيiت ايحانوۆ دەگەن كiم؟

اقجول. سپورتشى. كۇرەس ونەرiندەگi قايتالانباس الەمدiك تۇلعا، اتى اڭىزعا اينالعان حالىق باتىرى.

ايجان. ءابiلحان قاستەيەۆ شە؟

ازامات. ول – ۇلتتىق رۋحتاعى عاجايىپ سۋرەتشi. قىلقالاممەن تابيعاتقا جان بiتiرگەن دارا تالانت.

ايجان. ەكەۋiڭ دە جارايسىڭ. ءازiرشە ءۇزiلiس. سونان كەيiن كەلەسi تەستكە تاپسىرمالار بەرiلەدi.
ساحنا قاراڭعىلانادى.

ءتورتىنشى كورiنiس

سۇلتان اتانىڭ ءۇيi. زال. سۇلتان ديۆانعا وتىرىپ، بiر ورىندىقتى ارقالىعىن ءوزiنە قاراتا قويىپ، سوعان قايىستىڭ بiر شەتiن بايلاپ، ەندi باستاپ قامشى ءورiپ وتىر. ەسiكتەن ازامات پەن اقجول جارىسا كiرiپ، سۇلتاننىڭ قاسىنا جاقىن بارادى.

سۇلتان. ءدال ۋاقىتىندا كەلدiڭدەر. ازامات، بالام (سۇق ساۋ-ساعىمەن كورسەتiپ)، ورىندىقتى دۇرىستاپ قويىپ، قايىستىڭ مىنا شەتiن ۇستاپ وتىر. مەن ساعان قامشى ءورۋدi ۇيرەتەمiن. بۇل دا ۇلتتىق ونەردiڭ بiر ءتۇرi. ال سەن، اقجولجان، ءوز بولمەڭە بار دا، وتكەندەگi ايىلدىڭ ءورiمiن جالعاستىر.

اقجول. جارايدى، اتا (كورشi بولمەگە كەتەدi). ازامات قايىستى شەشiپ الىپ، سۇلتان اقساقالدىڭ قارسى الدىنداعى ورىندىقتى دۇرىستاپ قويىپ سوعان جايعاسادى.

سۇلتان. اينالايىن، ازامات، سەن ەندi مۇقيات قاداعالا. بiزدiڭ قازiرگi ورەتiنiمiز – ءتورت تاسپادان ءورiلەتiن شىبىرتقى قامشى. مۇنىڭ التى، ون، ون ەكi تاسپادان ءورiلەتiن بۇزاۋتiس، دىر، دويىر دەيتiن تاعى باسقا دا تۇرلەرi بولادى. ولاردىڭ ءورiمi بۇعان قارا-عاندا الدەقايدا كۇردەلiرەك. ەشتەڭەگە الاڭداماي، كوڭiلiڭدi بەرi اۋدار.

ازامات. جارايدى، اتا.

سۇلتان. مىنالاردى (كورسەتiپ) بولەك-بولەك تاسپا دەيدi. وسى تاسپالاردىڭ بiرiنشiسiن بىلاي، ەكiنشiسiنە ايقاستىراسىڭ. ەندi ءتورتiنشi تاسپانى ءۇشiنشi تاسپانىڭ استىنان الىپ، كەلەسiسiنiڭ ءۇستiنەن، مىنا شەتكiنiڭ استىنا جiبەرەسiڭ. بۇدان ارى وسىنى قاي-تالاي بەرەمiز. تاسپالار ورتاعا، شەتكە اۋىسىپ ءتۇسiپ وتىرادى.

ازامات. اتا، جايلاپ ءورiڭiزشi، ەسiمە ساقتاپ ۇلگiرمەي جاتىرمىن.

سۇلتان. مiنە، بىلاي (ەكiء-ۇش قايتالاپ كورسەتەدi).

ازامات. اتا، ەندi مەن ءورiپ كورەيiنشi.

سۇلتان. جارايدى. انداعى جاعىن اكەل، مەن ۇستاپ وتىرايىن.

ازامات. مiنەكيiڭiز، اتا. (ءورiم جاعىن ءوز قولىنا الىپ بiراز ويلانىپ وتىرادى.) ال باستادىم.

سۇلتان. Iسكە ءسات، اينالايىن.

ازامات ورەدi.

سۇلتان. توقتا، توقتا، ازاماتجان. ءتورتiنشiسiن ءۇشiنشi تاسپانىڭ استىنان جiبەر. ايتپەسە، ءورiمiڭ دومالانباي، جالپايىپ قالادى.

ازامات. مiنە، اتا، ءۇشiنشi تاسپانىڭ استىنان، ەكiنشiنiڭ ءۇستi-نەن، بiرiنشi تاسپانىڭ استىنان الدىم.

سۇلتان. بۇنىڭ دۇرىس شىقتى. ارى قاراي جالعاستىرا عوي.

ازامات. مiنە، اتا.(ءورۋدi جالعاستىرادى.)

سۇلتان. بiرiنە بiرiن ايقاستىرعاندا تاسپالاردى قاتتى تارت. سوندا بولبىراماي، بەرiك ءورiلەدi. ارا-اراسىندا مىنا ءمۇيiز ىسقىشپەن (كورسەتiپ) تاسپالاردى ىسقىلاپ-ىسقىلاپ قويساڭ، جىمداسا تۇسەتiن بولادى.

ازامات. جارايدى، ءتۇسiندiم.

سۇلتان. مىنا مەن ۇستاپ وتىرعان، تiلiنبەگەن تۇتاس جاعىن – الاقان دەيدi. ءورiلiپ بiتكەن سوڭ وسى الاقان جاعىنان توبىلعى نەمەسە ىرعاي ساپقا ساپتالادى. ساپتاۋدىڭ دا ءورiپ، بىلعارىمەن قاپتاپ، ءتۇرلi ءتۇستi جىلتىراق تەمiرلەرمەن ساقينالاپ دەگەن سياقتى تولىپ جاتقان تۇرلەرi بار. سونان سوڭ قولعا iلiپ جۇرەتiن ءبۇلدiرگە تاعىلادى. ال قامشىنى شاشاقتاۋ دەگەننiڭ ءوزi ۇلكەن شەبەرلiكتi قاجەت ەتەدi. ورمە شاشاق، iلمە شاشاق، تاعى باسقا بiرنەشە تۇرگە ءبولiنەدi. قامشىنىڭ ۇشىن دا شاشاقتاپ جiبەرۋگە بولادى. سانگە ۇستايتىن، قىزدار ۇستايتىن قامشىلاردىڭ سابى ءارتۇرلi قىمبات تاستارمەن اشەكەيلەنەدi.

ازامات. اتا، انا تورگi ۇيدە جاتقان، وتكەندە تۇمار اپا كورشi ۇيلەردەگi ايەلدەردi جيناپ الىپ باستىرعان كيiز بەن تەكەمەت تە، كەشە عانا سىرىپ بiتiرگەن سىرماق تا شەبەرلiك تۋىندىسى ەمەس پە!

سۇلتان. ارينە، بالاپانىم، سەن كيiز باستىرۋدى كورگەن ەكەنسiڭ عوي؟..

ازامات(ەكi قولىمەن كورسەتiپ). ءجۇندi ساباۋعا اقجول، ايجان، مەن – ءبارiمiز اپاما كومەكتەستiك قوي.

سۇلتان. مۇنىڭ ءبارi – قامشى ءورۋ، كيiز باسۋ، سىرماق سىرۋ، الاشا توقۋ – قول ونەرi سالاسىنداعى بولەك-بولەك عىلىم، اينالايىن.

ازامات. قازاق قاراپايىم بولعانىمەن، عالامات شەبەر حالىق ەكەن-اۋ... (تەبiرەنە). قازاق بوپ تۋعانىما ماقتانامىن!

سۇلتان (شاتتانا). وركەنiڭ ءوسسiن، ازاماتجان!..

ساحنا قاراڭعىلانادى.

بەسىنشى كورiنiس

سۇلتاننىڭ ءۇيi. زال. اعاشتان بەدەرلەپ ورنەكتەپ، قاڭىلتىرمەن ويۋلاپ قاپتاي جاساعان جۇكاياق پەن ساندىقتى كوتەرiپ، سۇلتان، اقجول، ازامات – ۇشەۋi دابىرلاي سويلەسە كiرەدi. سۇلتاننىڭ بiر قولىندا  بالعا، قاشاۋ، پىشاق، سۇرگi، باسقا دا قۇرال-سايماندار بار.

سۇلتان. بالاپاندارىم، بۇل بiر بiتكەن iس بولدى. ەندi ونى مىنا – كورنەكتiرەك جەرگە قويايىق. (قولىمەن كورسەتiپ) مiنە، بىلايىراق...

ازامات. بەدەرلەردiڭ كوبiن مەن ويدىم عوي، ءا، اتا؟

اقجول (ازاماتقا). ءيا، ساعان، جارتىسىن مەن ورنەكتەدiم عوي.

ازامات (تالاسا). مىنا قاڭىلتىردى مەن كەستiم عوي.

اقجول (قىزبالانا). ال شەگەلەگەن كiم؟ كوردiڭ بە، بiر بۇدىرى دا بiلiنبەگەن.

سۇلتان. جارايدى، جارايدى، ايتىسپاي-اق قويىڭدار. ەكەۋ-لەرiڭنiڭ دە ەڭبەكتەرiڭ، ماڭداي تەرلەرiڭ سiڭدi.

ازامات (سيپالاپ، قىزىقتاي قاراپ). بىلاي، قاراعاندا دا ادەمi كورiنەدi ەكەن...

اقجول. ازامات، ازامات (اسەرلەنiپ)، ءارتۇرلi بوياۋلارمەن بويال-عان ورنەكتەرi قانداي اسەم، ءا؟!.

سۇلتان. سەندەردiڭ بۇل بiتiرگەن جۇمىستارىڭا مەن دە قىزىعىپ تۇرمىن. ال ەندi كiشكەنە دەم الىڭدار.

از-كەم ءۇنسiزدiك.

ازامات (سالماقتانا). اتا!.. مەن بيىل قالاعا سiزدەردiڭ بار-لىقتارىڭىزعا قارىزدار بوپ قايتاتىن بولدىم.

سۇلتان (ازاماتقا كوزiن تiكتەي قاداپ). ول نەنiڭ، قانداي قارىزدار؟

وسى ءسات ۇيگە تۇمار اپا كiرەدi.

سۇلتان. ءاي، تۇمار، بەرىگiرەك كەل، مىنا ازامات بiزگە قارىز-دارمىن دەيدi. قانداي قارىز ەكەنiن ايتسىن.

تۇمار (سۇراۋلى جۇزبەن). ازاماتجان، ول قانداي قارىز، اينالايىن؟

ازامات (ءسال توسىلىپ). ەندi... اپا، سiز الا جازداي ماعان قازاقى داستۇرگە قاتىستى نارسەلەردi، كيiز، تەكەمەتتەردiڭ قالاي باسىلاتىنىن، سىرماقتىڭ قالاي جاسالاتىنىن، الاشانىڭ جiپتەرiنiڭ قالاي دايىندالىپ، قالاي توقىلاتىنىن – تولىپ جاتقان دۇنيەلەردi ۇيرەتتiڭiز.

تۇمار. اينالايىن-اۋ، ەندi ول مەنiڭ اجەلiك پارىزىم عوي.

ازامات (اقجولدى نۇسقاپ). مىنا اقجول مەنi ءتورت ءتۇلiك مالمەن دوستاستىردى.

اقجول. ءاي، گورودسكوي، ءالi تولىق بiلمەيسiڭ عوي.

ازامات. ءتۇبi بiلەتiن بولامىن. قالاداعى دوستارىمدى دا بوتا، قۇلىن، قوزى-لاقتارعا جاقىنداستىرامىن.

وسى تۇستا ايجان iشكi ۇيدەن شىعىپ، بۇلارعا جاقىندايدى.

ايجان. داۋىستارىڭىز جارقىن-جارقىن شىعادى، قانداي اڭگiمە ايتىپ جاتىرسىزدار؟

ازامات (ايجاندى قولىنان جەتەكتەي جاقىنداتىپ). مiنە، اتام مەن ايجان مەنi تازا قازاق بالاسى جاسادى.

ايجان (ەركەلەي). ماعان ءالi سىناق تاپسىرىپ بiتiرگەن جوقسىڭ عوي. (كۇلكi.)

ازامات. ءيا، ءالi سىناق تاپسىرۋىم كەرەك.

سۇلتان. اينالايىن، ازامات، ءتۇسiنگەنiڭ – قابىلداعانىڭ، قابىلداعانىڭ – بويىڭا سiڭiرگەنiڭ. ۇلتتىق تاربيە ساۋدالانبايدى، سوندىقتان دا ولار قارىزعا جاتپايدى.

ازامات. راقمەت، راقمەت سiزدەرگە!

سۇلتان اتاسىن، تۇمار اپاسىن قۇشاقتايدى. اقجول مەن ايجان وزدەرi كەلiپ ازاماتپەن ەكi جاعىنان قولتىقتاسادى.

ازامات. اتا، اپا، اقجول، ايجان، قالادا ءجۇرiپ سiزدەردi ساعىن-عاندا مىنا ءاندi ايتىپ، ساعىنىشىمدى باساتىن بولامىن.

اقىن قادىر ءمىرزا-الiنiڭ ءسوزiنە جازىلعان كومپوزيتور ەسكەندiر حاسانعالييەۆتiڭ «اتامەكەن» ءانiن شىرقايدى.

جاسىل جايلاۋ – تۇكتi كiلەم، كوك كiلەم،
كوك كiلەمدە كوپ وينايمىن، كوپ كۇلەم.
(اقجول مەن ايجان قوسىلادى.)
ايدارىمنان سيپاپ وتكەن سامالدى
قازاعىمنىڭ الاقانى دەپ بiلەم!
(سۇلتان مەن تۇمار دا قوسىلادى.)

قايىرماسى.

قايدا جۇرسەڭ اتامەكەن،
كوكەيiڭدە جاتادى ەكەن.
كۇننiڭ ءوزi قيماي ونى
ۇياسىنا باتادى ەكەن.

جاسىل جايلاۋ – تۇكتi كiلەم، كوك كiلەم،
كوك كiلەمدە كوپ وينايمىن، كوپ كۇەم.
اسقار تاۋىن اسپانمەنەن تالاسقان
قازاعىمنىڭ مارتەبەسi دەپ بiلەم!

قايىرماسى.

جاسىل جايلاۋ – تۇكتi كiلەم، كوك كiلەم،
كوك كiلەمدە كوپ وينايمىن، كوپ كۇلەم.
كۇننiڭ نۇرىن، ايدىڭ اپپاق ساۋلەسiن
قازاعىمنىڭ ماحابباتى دەپ بiلەم!

قايىرماسى.

شىمىلدىق.

سوڭى

---