قارسى ماندەس سوزدەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: « قارسى ماندەس سوزدەر»
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) وقۋشىلاردىڭ ءسوز جانە ونىڭ ماعىناسى تۋرالى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتە ءتۇسۋ. ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك بەرۋ.
ب) وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، سول ارقىلى ءسوز بايلىعىن ارتتىرۋ، سويلەۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ.
ۆ) زەرەكتىككە، ۇقىپتىلىققا، ادالدىققا باۋلۋ. كوركەم جازۋ ارقىلى اسەمدىكتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ساباق ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ ساباعى.
ساباق ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق.
ساباق ءادىسى: اڭگىمەلەۋ، ەۆريستيكالىق ءادىس، ويىن تۇرلەرىن پايدالانۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ ءادىسى
ساباقتى وتكىزۋدە قولدانىلاتىن ءادىس: ل. ۆ. زانكوۆ «دامىتا وقىتۋ جۇيەسى»
كورنەكىلىگى: جەكە سۋرەتتەر، كەستەلەر، ۇلەستىرمەلى قيما قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ. ساباققا دايارلىعىن، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. وتكەن ساباقتاعى ماندەس سوزدەر تۋرالى جالپى ءبىلىمىن تەكسەرۋ. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمالاردى وقىتۋ، كەستەمەن جۇمىس جۇرگىزۋ.
ماندەس سوزدەر:
قاسقىر ء-بورى
ەسكى -
باتىر -
ادەمى -
ادال -
ادال سوزىمەن سويلەم قۇراتۋ، ماندەس سوزبەن الماستىرۋ.
ال، بۇگىنگى ساباعىمىزدا، بالالار، ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەر جايلى وقيمىز. سويلەگەندە، جازعاندا ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى پايدالانا ءبىلۋدى ۇيرەنەمىز.
كىرىسپە:
سۋرەتپەن جۇمىس
كۇن-تۇن
اق-قارا
بيىك-الاسا
ەسكى-جاڭا
ەسىك-تور
نە بايقادىڭدار؟ بۇل قانداي سوزدەر؟
- بۇل سوزدەردىڭ ماعىنالارى بىر-بىرىنە قاراما-قارسى. ەندى، ماعىنالارى قاراما-قارسى سوزدەردەن مىسالدار كەلتىرەيىك. ادال-ارام، جامان-جاقسى، دوس-دۇشپان، ۇزىن-قىسقا، اشۋ-اقىل.
وقۋلىقپەن جۇمىس. (205 جاتتىعۋ)
جازىلعان ءسوز جۇپتارى وقىلىپ، ماعىناسى تۇسىندىرىلەدى.
207-جاتتىعۋ. جاتتىعۋدىڭ شارتى وقىلادى. ءبىر وقۋشى ءماتىندى مانەرلەپ وقيدى. ءماتىن بويىنشا سۇراقتار قويىلادى.
- اباي اتا كىم؟
ۇلى اقىن.
اتامىز نەنى جاقسى كورىپتى؟
- جۇمباقتاردى
- جۇمباقتار نەنى قاجەت ەتەدى؟
- تاپقىرلىقتى جانە اقىلدى
- اتامىز ايتقان سەگىز باتىردى اتا.
- قىس پەن جاز، كۇن مەن ءتۇن، تاق پەن جۇپ، جاقسىلىق پەن جاماندىق (سويلەمدەر قۇراۋ)
- اباي اتاعا ۇقساپ، ءبىز دە جۇمباقتاردى شەشۋدى جاقسى كورەمىز، ءيا بالالار. ويتكەنى ول وتە قىزىق ويىن. مەن باستاپ جۇمباق جاسىرامىن.
بار ما، جوق پا بىلمەيمىن،
ول جوق جەردە جۇرمەيمىن
(اۋا)
اپپاق دالا، قارا ءدان،
سەپكەن ءدانىن تۇسىنۋگە جاراعان.
(ارىپتەر)
ماعىناسى قارام-قارسى سوزدەر
1. بار-جوق
2. اپپاق-قارا
- ال، سەندەر بالالار، قاراما-قارسى سوزدەرى بار جۇمباقتاردى بىلەسىڭدەر مە؟
ۇلەستىرمەلى قيما قاعازدار تاراتىلادى.
№1 ماقالدان ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى تاپ.
جومارت دوس كوبەيتەدى،
ساراڭ مال كوبەيتەدى.
№2 جۇمباقتى شەشىپ، ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى تاپ.
ورماننان، جالپاق دالادان
بال ىزدەپ ءبىر اڭ جورتادى
كىپ-كىشكەنە ارادان
ۇپ-ۇلكەن بوپ قورقادى
(ايۋ)
№3 ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەرگە سۋرەت سال.
№4 شىعارماشىلىق جۇمىس
№5 سىزبا ارقىلى ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى كورسەت.
الدى جامان
جاقسى ءتور
ەسىك ارتى
ۇلەستىرمەلى پاراقشالار وقىلادى، باعالانادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ
سونىمەن، ءبىز بۇگىنگى ساباقتا ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك الدىق. تاقىرىپقا بايلانىستى جۇمباقتار شەشىپ، ماقال-ماتەلدەر ايتتىق. كەرەمەت سۋرەتتەر سالدىق.
ۇيگە تاپسىرما. قاراما-قارسى سوزدەرى بار ولەڭ شۋماعىن جازىپ كەلۋ
باعالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) وقۋشىلاردىڭ ءسوز جانە ونىڭ ماعىناسى تۋرالى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتە ءتۇسۋ. ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك بەرۋ.
ب) وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، سول ارقىلى ءسوز بايلىعىن ارتتىرۋ، سويلەۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ.
ۆ) زەرەكتىككە، ۇقىپتىلىققا، ادالدىققا باۋلۋ. كوركەم جازۋ ارقىلى اسەمدىكتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ساباق ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ ساباعى.
ساباق ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق.
ساباق ءادىسى: اڭگىمەلەۋ، ەۆريستيكالىق ءادىس، ويىن تۇرلەرىن پايدالانۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ ءادىسى
ساباقتى وتكىزۋدە قولدانىلاتىن ءادىس: ل. ۆ. زانكوۆ «دامىتا وقىتۋ جۇيەسى»
كورنەكىلىگى: جەكە سۋرەتتەر، كەستەلەر، ۇلەستىرمەلى قيما قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ. ساباققا دايارلىعىن، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. وتكەن ساباقتاعى ماندەس سوزدەر تۋرالى جالپى ءبىلىمىن تەكسەرۋ. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمالاردى وقىتۋ، كەستەمەن جۇمىس جۇرگىزۋ.
ماندەس سوزدەر:
قاسقىر ء-بورى
ەسكى -
باتىر -
ادەمى -
ادال -
ادال سوزىمەن سويلەم قۇراتۋ، ماندەس سوزبەن الماستىرۋ.
ال، بۇگىنگى ساباعىمىزدا، بالالار، ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەر جايلى وقيمىز. سويلەگەندە، جازعاندا ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى پايدالانا ءبىلۋدى ۇيرەنەمىز.
كىرىسپە:
سۋرەتپەن جۇمىس
كۇن-تۇن
اق-قارا
بيىك-الاسا
ەسكى-جاڭا
ەسىك-تور
نە بايقادىڭدار؟ بۇل قانداي سوزدەر؟
- بۇل سوزدەردىڭ ماعىنالارى بىر-بىرىنە قاراما-قارسى. ەندى، ماعىنالارى قاراما-قارسى سوزدەردەن مىسالدار كەلتىرەيىك. ادال-ارام، جامان-جاقسى، دوس-دۇشپان، ۇزىن-قىسقا، اشۋ-اقىل.
وقۋلىقپەن جۇمىس. (205 جاتتىعۋ)
جازىلعان ءسوز جۇپتارى وقىلىپ، ماعىناسى تۇسىندىرىلەدى.
207-جاتتىعۋ. جاتتىعۋدىڭ شارتى وقىلادى. ءبىر وقۋشى ءماتىندى مانەرلەپ وقيدى. ءماتىن بويىنشا سۇراقتار قويىلادى.
- اباي اتا كىم؟
ۇلى اقىن.
اتامىز نەنى جاقسى كورىپتى؟
- جۇمباقتاردى
- جۇمباقتار نەنى قاجەت ەتەدى؟
- تاپقىرلىقتى جانە اقىلدى
- اتامىز ايتقان سەگىز باتىردى اتا.
- قىس پەن جاز، كۇن مەن ءتۇن، تاق پەن جۇپ، جاقسىلىق پەن جاماندىق (سويلەمدەر قۇراۋ)
- اباي اتاعا ۇقساپ، ءبىز دە جۇمباقتاردى شەشۋدى جاقسى كورەمىز، ءيا بالالار. ويتكەنى ول وتە قىزىق ويىن. مەن باستاپ جۇمباق جاسىرامىن.
بار ما، جوق پا بىلمەيمىن،
ول جوق جەردە جۇرمەيمىن
(اۋا)
اپپاق دالا، قارا ءدان،
سەپكەن ءدانىن تۇسىنۋگە جاراعان.
(ارىپتەر)
ماعىناسى قارام-قارسى سوزدەر
1. بار-جوق
2. اپپاق-قارا
- ال، سەندەر بالالار، قاراما-قارسى سوزدەرى بار جۇمباقتاردى بىلەسىڭدەر مە؟
ۇلەستىرمەلى قيما قاعازدار تاراتىلادى.
№1 ماقالدان ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى تاپ.
جومارت دوس كوبەيتەدى،
ساراڭ مال كوبەيتەدى.
№2 جۇمباقتى شەشىپ، ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى تاپ.
ورماننان، جالپاق دالادان
بال ىزدەپ ءبىر اڭ جورتادى
كىپ-كىشكەنە ارادان
ۇپ-ۇلكەن بوپ قورقادى
(ايۋ)
№3 ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەرگە سۋرەت سال.
№4 شىعارماشىلىق جۇمىس
№5 سىزبا ارقىلى ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەردى كورسەت.
الدى جامان
جاقسى ءتور
ەسىك ارتى
ۇلەستىرمەلى پاراقشالار وقىلادى، باعالانادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ
سونىمەن، ءبىز بۇگىنگى ساباقتا ماعىناسى قاراما-قارسى سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك الدىق. تاقىرىپقا بايلانىستى جۇمباقتار شەشىپ، ماقال-ماتەلدەر ايتتىق. كەرەمەت سۋرەتتەر سالدىق.
ۇيگە تاپسىرما. قاراما-قارسى سوزدەرى بار ولەڭ شۋماعىن جازىپ كەلۋ
باعالاۋ.
You Might Also Like
