قاتىناس ىدىستار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاتىناس ىدىستار.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: بيىكتىك پەن تىعىزدىق اراسىنداعى بايلانىس جونىندە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، قاتىناس ىدىستار جونىندە ءبىلىم قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: قىسىم مەن تىعىزدىق جانە سۇيىق زات جونىندە العان بىلىمدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، جيناقىلىققا، لوگيكالىق ويلاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر:
سىزبالار، بوتەلكە، شار، شپريس، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىنتىماق ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
بايلانىسى: قورشاعان ورتامەن، دۇنيەتانۋ پانىمەن بايلانىس.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. / سۇراق - جاۋاپ/
ا/سۇيىقتىڭ ىدىس قابىرعاسىنا، تابانىنا تۇسىرەتىن قىسىمىنىڭ فورمۋلاسى؟
ب/ سۇيىققا Fا كۇشىنىڭ تۇسىرەتىن قىسىمى؟
ۆ/ سۇيىقتىڭ قاي دەڭگەيدە قىسىمى جوعارى؟
گ/ سۇيىقتىڭ تابانىنا تۇسىرىلەتىن قىسىمى S - قا تاۋەلدى مە؟
وي تولعاۋ ءادىسى
1. بوتەلكەگە كيگىزىلگەن شاردىڭ ۇرلەنۋى. /ءتۇسىندىر/
2. شپريس ارقىلى اۋانى، سۋدى سىعۋ./ءتۇسىندىر/
3. پلاستيلينگە بوتەلكەنى تابانى مەن اۋزىمەن قويىپ قىسىمدى انىقتاۋ./ ءتۇسىندىر/
تىرەك سىزبا: سۇيىقتىڭ ىدىس قابىرعاسىنا تۇسىرەتىن قىسىمىنىڭ فورمۋلاسىن، ولشەم بىرلىگىن قورىتىپ ءتۇسىندىرۋ.
3. جاڭا ساباق.
جوسپارى: 1. قاتىناس ىدىس دەگەنىمىز نە؟
2. تەگى بىردەي سۇيىقتىڭ قىسىمى مەن بيىكتىگى.
3. تەگى ءار ءتۇرلى سۇيىقتىڭ قىسىمىمەن بيىكتىگى.
4. بيىكتىك پەن تىعىزدىق اراسىنداعى بايلانىس.
1. ءوزىمىز كۇندەلىكتى تۇرمىستا پايدالانىپ جۇرگەن شاينەكتىڭ شۇمەگىن سالىستىرىپ قاراساق ولاردىڭ دەڭگەيى بىردەي بيىكتىكتە تۇرادى. ال ول شاينەككە سۋ قۇياتىن بولساق، قۇيىلعان سۋدىڭ دەڭگەيى دە بىردەي دەڭگەيدە بولادى. كۇندەلىكتى ءوزىمىز قولدانىپ جۇرگەن شاينەك قاراپايىم قاتىناس ىدىسقا مىسال بولا الادى. مۇنداي ىدىس ءپىشىنى ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن.
ءوزارا رەزەڭكە تۇتىكپەن جالعاسقان ىدىستى قاتىناس ىدىستار دەپ اتايمىز.
مىسالى: شاينەك، قۇمعان، لەيكا ت. ب.
2. سۇيىق باعانىنىڭ قىسىمى ونىڭ بيىكتىگىنە بايلانىستى بولاتىنى بەلگىلى، ءبىراق وڭ جاقتان دا، سول جاقتان دا بىردەي قىسىم تۇسكەندە تەپە - تەڭدىكتە بولادى. ەكى ىدىستا دا سۇيىق باعانى بىردەي بولادى.
3. ەندى ءار ءتۇرلى ءپىشىندى قاتىناس ىدىس الىپ، سۇيىق قۇيساق وندا دا سۇيىق دەڭگەيى بىردەي بولادى. ەندى تۇتىكتىڭ ەكى جاعىنا ەكى ءتۇرلى سۇيىق قۇيساق، قاي سۇيىقتىڭ تىعىزدىعى جوعارى بولسا سول تۇتىكتەگى سۇيىق بيىكتىگى كىشى بولادى.
4. سۇيىقتىڭ ىدىس قابىرعاسىمەن جاناسپايتىن بەتىن سۇيىقتىڭ ەركىن بەتى دەپ اتايمىز.
5. ءبىز سۇيىقتىڭ ىدىس تۇبىنە تۇسىرەتىن قىسىمى سۇيىق باعانىنىڭ بيىكتىگى مەن ونىڭ تىعىزدىعىنا تۋرا پروپورسيونال ەكەنىن بىلەمىز. دەمەك، P1=P2 بولعاندا تىعىزدىعى ۇلكەن سۇيىق باعاننىڭ بيىكتىگى تىعىزدىعى از سۇيىق باعاننىڭ بيىكتىگىنەن كەم بولادى.
6. وڭ جاقتا ر1=gh1 سول جاقتان ر2=gh2، ر1=P2 وندا gh1 =gh2
h1/h2=2/1 قاتىناس ىدىستاعى ارەكەتى سۇيىق باعاندارىنىڭ بيىكتىگى ونىڭ تىعىزدىعىنا كەرى پروپورسيونال.
4. بەكىتۋ قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. ماعىنانى اجىراتۋ.
قاتىنا ىدىستار ءسوزىن كارتوچكاعا جەكە جازىلعان ءارىپ بويىنشا سۇراق جازىلعان، وقۋشى كارتوچكاداعى رەت بويىنشا جاۋاپ بەرىپ، تاقتاعا ىلە بەرەدى. ناتيجەسىندە قاتىناس ىدىستار دەگەن ءسوز شىعادى، سوڭىندا قاتىناس ىدىستار دەگەنىمىز نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ الامىز.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: بيىكتىك پەن تىعىزدىق اراسىنداعى بايلانىس جونىندە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، قاتىناس ىدىستار جونىندە ءبىلىم قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: قىسىم مەن تىعىزدىق جانە سۇيىق زات جونىندە العان بىلىمدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، جيناقىلىققا، لوگيكالىق ويلاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر:
سىزبالار، بوتەلكە، شار، شپريس، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىنتىماق ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
بايلانىسى: قورشاعان ورتامەن، دۇنيەتانۋ پانىمەن بايلانىس.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. / سۇراق - جاۋاپ/
ا/سۇيىقتىڭ ىدىس قابىرعاسىنا، تابانىنا تۇسىرەتىن قىسىمىنىڭ فورمۋلاسى؟
ب/ سۇيىققا Fا كۇشىنىڭ تۇسىرەتىن قىسىمى؟
ۆ/ سۇيىقتىڭ قاي دەڭگەيدە قىسىمى جوعارى؟
گ/ سۇيىقتىڭ تابانىنا تۇسىرىلەتىن قىسىمى S - قا تاۋەلدى مە؟
وي تولعاۋ ءادىسى
1. بوتەلكەگە كيگىزىلگەن شاردىڭ ۇرلەنۋى. /ءتۇسىندىر/
2. شپريس ارقىلى اۋانى، سۋدى سىعۋ./ءتۇسىندىر/
3. پلاستيلينگە بوتەلكەنى تابانى مەن اۋزىمەن قويىپ قىسىمدى انىقتاۋ./ ءتۇسىندىر/
تىرەك سىزبا: سۇيىقتىڭ ىدىس قابىرعاسىنا تۇسىرەتىن قىسىمىنىڭ فورمۋلاسىن، ولشەم بىرلىگىن قورىتىپ ءتۇسىندىرۋ.
3. جاڭا ساباق.
جوسپارى: 1. قاتىناس ىدىس دەگەنىمىز نە؟
2. تەگى بىردەي سۇيىقتىڭ قىسىمى مەن بيىكتىگى.
3. تەگى ءار ءتۇرلى سۇيىقتىڭ قىسىمىمەن بيىكتىگى.
4. بيىكتىك پەن تىعىزدىق اراسىنداعى بايلانىس.
1. ءوزىمىز كۇندەلىكتى تۇرمىستا پايدالانىپ جۇرگەن شاينەكتىڭ شۇمەگىن سالىستىرىپ قاراساق ولاردىڭ دەڭگەيى بىردەي بيىكتىكتە تۇرادى. ال ول شاينەككە سۋ قۇياتىن بولساق، قۇيىلعان سۋدىڭ دەڭگەيى دە بىردەي دەڭگەيدە بولادى. كۇندەلىكتى ءوزىمىز قولدانىپ جۇرگەن شاينەك قاراپايىم قاتىناس ىدىسقا مىسال بولا الادى. مۇنداي ىدىس ءپىشىنى ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن.
ءوزارا رەزەڭكە تۇتىكپەن جالعاسقان ىدىستى قاتىناس ىدىستار دەپ اتايمىز.
مىسالى: شاينەك، قۇمعان، لەيكا ت. ب.
2. سۇيىق باعانىنىڭ قىسىمى ونىڭ بيىكتىگىنە بايلانىستى بولاتىنى بەلگىلى، ءبىراق وڭ جاقتان دا، سول جاقتان دا بىردەي قىسىم تۇسكەندە تەپە - تەڭدىكتە بولادى. ەكى ىدىستا دا سۇيىق باعانى بىردەي بولادى.
3. ەندى ءار ءتۇرلى ءپىشىندى قاتىناس ىدىس الىپ، سۇيىق قۇيساق وندا دا سۇيىق دەڭگەيى بىردەي بولادى. ەندى تۇتىكتىڭ ەكى جاعىنا ەكى ءتۇرلى سۇيىق قۇيساق، قاي سۇيىقتىڭ تىعىزدىعى جوعارى بولسا سول تۇتىكتەگى سۇيىق بيىكتىگى كىشى بولادى.
4. سۇيىقتىڭ ىدىس قابىرعاسىمەن جاناسپايتىن بەتىن سۇيىقتىڭ ەركىن بەتى دەپ اتايمىز.
5. ءبىز سۇيىقتىڭ ىدىس تۇبىنە تۇسىرەتىن قىسىمى سۇيىق باعانىنىڭ بيىكتىگى مەن ونىڭ تىعىزدىعىنا تۋرا پروپورسيونال ەكەنىن بىلەمىز. دەمەك، P1=P2 بولعاندا تىعىزدىعى ۇلكەن سۇيىق باعاننىڭ بيىكتىگى تىعىزدىعى از سۇيىق باعاننىڭ بيىكتىگىنەن كەم بولادى.
6. وڭ جاقتا ر1=gh1 سول جاقتان ر2=gh2، ر1=P2 وندا gh1 =gh2
h1/h2=2/1 قاتىناس ىدىستاعى ارەكەتى سۇيىق باعاندارىنىڭ بيىكتىگى ونىڭ تىعىزدىعىنا كەرى پروپورسيونال.
4. بەكىتۋ قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. ماعىنانى اجىراتۋ.
قاتىنا ىدىستار ءسوزىن كارتوچكاعا جەكە جازىلعان ءارىپ بويىنشا سۇراق جازىلعان، وقۋشى كارتوچكاداعى رەت بويىنشا جاۋاپ بەرىپ، تاقتاعا ىلە بەرەدى. ناتيجەسىندە قاتىناس ىدىستار دەگەن ءسوز شىعادى، سوڭىندا قاتىناس ىدىستار دەگەنىمىز نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ الامىز.
You Might Also Like
