InfoHub Logo

…ايتىپ، ايتپاي نە كەرەك،

 ۇمبەتباي دەگەن بۇل كىسى،

 قازاق دەگەن حالىقتىڭ

قۇداي بەرگەن ىرىسى.

وسپانحان اۋباكىروۆ

ساتيرا – ادالدىقتىڭ، ادامدىقتىڭ قارۋى. وندا قوعام بولمىسىنداعى جانە ادام بويىنداعى ەڭ كەلەڭسىز كورىنىستەر مەن قىلىقتار سىناپ مىنەلەدى. ساتيرا قازاق ءسوز ونەرىندە باستاۋىن فولكلورلىق، اۋىز ادەبيەتىنەن باستالىپ، قازاق ادەبيەتى دامۋى ۇدەرىسىندە ءسوز ونەرى شىعارمالارىنداعى سىنشىل-شىنشىل ساتيرالىق جانرلاردىڭ جەكە قالامگەر شىعارماشىلىعى ارقىلى حالىققا تانىمال بولا باستادى.

قازاق ساتيرا ونەرىنىڭ اۋقىمدى دامىپ، كەڭ سيپات الا باستاۋى 20 عاسىرلاردا بولاتىن. سول كەزەڭدە قازاق ساتيرا ونەرىنىڭ دامىپ، وركەندەۋىنە ۇلەس قوسقان تالاي ساتيريك-جازۋشىلاردى ءبىلىپ، وقىپ، تانىسىپ كەلەمىز. قازىرگى ءسوز - قازاق ساتيراسىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى، قازاق ساتيراسىنىڭ ساڭلاعى، جازۋشى ۇمبەتباي ۋايدين تۋرالى بولماق.

         «ۇمبەتباي ۋايدين - ساتيرانىڭ مايىن قانىپ ىشكەن ادام. قازاق ساتيراسىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. ول ءتىلى ۋىتتى كوپتەگەن شىعارماعاردى دۇنيەگە اكەلدى. قازاق ساتيراسىنىڭ التىن قورى دەۋگە دە بولادى»،[1،280] دەپ سەيىت كەنجەاحمەتوۆ باعا بەرگەن .

          ءۋايديننىڭ ساتيرالىق سيپاتتاعى شىعارمالارىن، پۋبليسيستىك ەڭبەكتەرىن قالىڭ جۇرتشىلىق وقىپ، كورىپ ءجۇر. جازعان ەڭبەكتەرى باسپا ءسوز بەتتەرىنە جاريالانىپ، جەكە جيناق بولىپ بىرنەشە مارتە جارىق كوردى. ءبىراق، وسى ۋاقىتقا دەيىن ساتيريك، قالامگەردىڭ شىعارمالارى عىلىمي نەگىزدە تالدانىپ، جۇيەلەنگەن جوق. Y. ءۋايديننىڭ ءار جانرداعى ساتيراسى، پۋبليسيستيكالىق، ەستەتيكالىق ماقالالارى كەز-كەلگەن بولاشاق جۋرناليست ءۇشىن، ساتيرا سالاسىندا جۇرگەندەر ءۇشىن پايداسى مول ۇلگى بولارى انىق. ونىڭ ءار ۋاقىتتا جازعان دۇنيەلەرى قازاق پۋبليسيستيكاسىنا بولەك سيپات، ساتيراسىنا سونى سوقپاق سالعانداي بولدى.

ۇمبەتباي ءۋايدا ۇلىنىڭ قىسقاشا ءومىربايانىنا توقتالساق، ول 1935 جىلى 10 قاراشادا اقتوبە وبلىسىنىڭ ىرعىز اۋدانىنا قاراستى تەمىراستاۋ اۋىلىندا تۋعان. قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ جۋرناليستيكا ءبولىمىن بىتىرگەن. قازاق راديوسى، «ارا-شمەل» جۋرنالى، قازاقفيلم كينوستۋدياسى، «ونەر» باسپاسى، قازاقستان كىتاپقۇمارلار قوعامى مەن جازۋشىلار وداعىندا ءار ءتۇرلى قىزمەتتەر اتقارعان. كوپ جىلدان بەرى ءال-فارابي اتىنداعى قازمۇۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە جانە اباي اتىنداعى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن دارىندى بالالار مەكتەپ-ينتەرناتىندا ۇستازدىق ەتكەن.

اقتوبە وبلىسىنىڭ شالقار، ىرعىز اۋداندارىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى. جەكەلەگەن كىتاپتارى ورىس، ۋكراين، قىرعىز، قاراقالپاق، تۋۆا تىلدەرىنە اۋدارىلعان. «قارا كوزىلدىرىك»، «ەندىگىسىن ايتپايمىن»، «ءىشىڭ ءبىلسىن»، «كونتەينەرمەن كەلگەن كەمپىر»، «ءتىلسىز قوڭىراۋ»، «بىدى-بىدى»، «نانايىن با، نانبايىن با؟»، «پالەن-پاشتۋان»، "ءاۋمين!»، "اتىڭ كىم، ءاي؟»، "اللو، بۇل كىم؟» سىندى ولەڭدەر جانە ءازىل- سىقاقتار جيناقتارى جارىق كورگەن.

قازاق ساتيراسىن تولىقتىرۋشى ءۇ. ۋايدين ءوزىنىڭ كۇلكى الەمىنە قالاي كەلگەندىگى جونىندە بىلاي دەيدى: «جەتىنشى كلاسقا دەيىن انانى-مىنانى مىلجىڭداپ ۇيقاستىرعانىم بولماسا، ولەڭ دەگەن قۇدىرەت قاپەرىمە دە كىرگەن ەمەس. ىرعىزدا وقيتىنمىن. ول كەزدە مەكتەپتە قابىرعا گازەتى شىعاتىن. بالالار سول قابىرعا گازەتىنە ۇيمەلەپ جاتىر ەكەن. مەن دە باردىم. قولتىعىنا قىسىپ العان داپتەرى شاشىلىپ، ءبىر بالا قاشىپ بارا جاتىر ەكەن. “ۇمبەتباي ۋايدين، ساباقتان ەكى الاسىڭ. ەكىلىكتى جويماساڭ، ورنىڭدا بيىل قالاسىڭ” دەپ جازىپتى. ونى كلاستاسىم، تاتار بالاسى تۋحۆاتۋللين جازىپتى. ەكەۋمىز رەنجىسىپ، ءتىپتى توبەلەسىپ تە قالدىق. اشۋىمىز ءبىرازعا دەيىن تارقامادى. اقىرى ءارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ تۋحۆاتۋللينگە ارناپ مەندە مازاق ولەڭ شىعاردىم. ءبىر قىزىعى، سول ولەڭ “ۇلى كۇش” دەگەن اتاۋمەن اۋداندىق “كولحوزشى” گازەتىنە جاريالاندى. “قازاقستان پيونەرىنە” سالعان سۋرەتتەرىن جىبەرىپ، مەن العان حاتتى كەيىن تۋحۆاتۋلين دە الدى. سودان ەكەۋمىز “قازاقستان پيونەرى” گازەتىنىڭ رەداكسياسىن جارىسىپ ولەڭ جازىپ جۇردىك. ءسويتىپ جۇرگەندە ەكەۋمىز دوس بوپ كەتتىك. بالا كەزىمنەن كىتاپتاردى كوپ وقيتىنمىن. ءبىر جاعىنان كىتاپقۇمارلىعىم، ەكىنشى جاعىنان ءتۋحۆاتۋلليننىڭ نامىسىما تيگەندىگى قاتتى اسەر ەتكەن بولۋ كەرەك، اياق استىنان “تالانتىم” وياندى.»[2]

ۇمبەتباي ءۋايديننىڭ پۋبليسيستيكاسى مەن ساتيراسى ءالى دە بولسا جۇيەلى زەرتتەۋدى قاجەت ەتەتىنى داۋسىز. ۋايدين قازاق ۇلتىنىڭ ادەبى مەن تەربيەسىنە پۋبليسيستيكاسىمەن ولجا سالعان، ءارى قوعامىمىزدا كەزدەسكەن كەلەڭسىزدىكتەردى ساتيراسىمەن جەڭگەن قالام يەسى ەكەنىن بىلەمىز. ونىڭ پايىمدى پۋبليسيستيكاسىنىڭ باستاۋى ساۋەلى مەكتەپ قابىرعاسىندا، ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتى كەزىندە جازعان ولەڭ-جىرلاردان باستالعان. ءپۋبليسيستىڭ بويىنداعى ساتيريكتىك قاسيەتتىڭ پۋبليسيستيكاسىندا دا ەرەكشە ورىن العان، Y.ۋايدين پۋبليسيستيكاسىنا ەكپىن بەرگەن «ارا-شمەل» جۋرنالى ەكەنى ءمالىم.

ءومىردىڭ ءتۇزۋ ايناسى ىسپەتتى ساتيرا جانرى Y. ۋايدين پۋبليسيستيكاسىمەن سەلبەسىپ، استاسىپ جاتقانداي. قالامگەردىڭ ۋنيۆەرسيتەت ءبىتىرىپ بارعان رەداكسيالارى مەن كەيبىر شىعارماشىلىق ورتاداعى «كەلەڭسىز» جاعدايلاردى دا باستان كەشىرگەن. ونىڭ پۋبليسيستيكا مايدانىنا كەلۋىنە از دا بولسا سەپتىگىن تيگىزگەن رۋحاني اعالارى ءسابيت مۇقانوۆ، تىلەۋجان شويعارين، تاۋمان تورەحانوۆ، نىسان مۋسيندەردىڭ ىنىگە دەگەن قامقورلىعى بارىنشا ءسوز ەتىلەدى. مەكتەپتىڭ قابىرعا گازەتى، باسپاحانا، اۋداندىق گازەت بۇلاردىڭ بارلىعى ءۋايديننىڭ پۋبليسيستىك بيىگىنە الىپ بارعان جولدارى بوپ ەسەپتەلەدى. اتالعان باسىلىمدار قالامگەردىڭ شىعارماشىلىق ارناسىنىڭ اشىلۋىنا وراسان زور اسەر ەتتى.

ۇمبەتباي ۋايدا ۇلىنىڭ وندىرتە جازعان تاقىرىپتارىنىڭ ءبىرى - فەلەتون جانرى بولدى. «ارا - شمەل» جۋرنالىنا قىزمەتكە تۇرعاننان كەيىنگى ەڭبەكتەرىنىڭ ءبىرازى قالامگەردىڭ پۋبليسيستيكاسىن ودان ارىگە اپارىپ تاستادى.

ءومىردىڭ اقيقاتىمەن استاسقان ۋايدين فەلەتوندارى پۋبليسيستيكانىڭ دا جۇگىن ارقالادى. ويتكەنى، ونىڭ ءتۇرلى جەرلەرگە بارىپ، جۋرناليستىك تانىممەن ءتۇيسىنىپ جازعان دۇنيەلەرى تالايلاردىڭ كەرىكەتكەن ىستەرىنە توسقاۋىل قويا ءبىلدى، ەلدى اداستىرمادى. وسىعان قاراپ تۇرىپ، ۋايدين پۋبليسيستيكاسى باستاۋلارىنىڭ ءوزى ەلىنىڭ يگىلىگى، ۇلت قادىرىنە جەتۋگە دەگەن ۇمتىلىستان تۋعاندىعىن بايقايمىز. قالام يەسىنىڭ رۋحاني قۋات الىپ، شىعارماشىلىق جاعىنان تولىسۋىنا ىقپال ەتكەن اتاقتى كۇلكىنىڭ كوريفەيلەرى ءجۇسىپ التايبايەۆ، سادىقبەك ادامبەكوۆ، نيكولاي كازانسيەۆ، وسپانحان اۋباكىروۆ، ەسەنجول دومبايەۆ، يۋريي تاراسوۆ، ءوسپانالى يمانالييەۆ، كوپەن امىربەكوۆتەردەي ۇلكەندى-كىشىلى سىقاقشىلارمەن تانىسۋى ونىڭ پۋبليسيستيكاعا دەندەپ ەنۋىنە زور مۇمكىندىك بەردى. ول «ارا - «شمەلدىڭ» جۇمساۋىمەن قاراعاندى، قاراتاۋ، جەزقازعان، ەكىباستۇز كەن قويمالارىن ارالاپ، قىم-قيعاش تاعدىرلارعا ارالاسىپ، كوپتەگەن ادامدارعا جەڭىس الىپ بەردى. رەداكسيا قورجىنىنا كەلىپ تۇسكەن حاتتار ارقىلى بىرنەشە ادامداردىڭ تاعدىرىنا اراشا ءتۇستى. پۋبليسيستيكاسىندا ساتيرالىق سيپات باسىمداۋ بولعان كەزىندە ول ءاربىر ەڭبەگىن ادامداردىڭ وڭ پايداسىنا شەشىلگەندىگىن قالادى. ونىڭ بارلىق جازعاندارىندا ادامگەرشىلىك ماسەلە ءبىرىنشى ورىندا تۇردى. كەيىن پۋبليسيست ەڭبەكتەرى ادەپ، ينابات، ادامگەرشىلىك جايىن قوزعادى. Y. ءۋايديننىڭ ادەپ، تاربيە جايلى جازبالارىندا ايتىلعان ومىرلىك قاعيدالارى - بۇگىنگى كۇن ءۇشىن ەرەكشە باعالى.

تالانتتى پۋبليسيست ۇمبەتباي ءۋايديننىڭ ەتيكالىق جازبالارىنان وزگە ادەپ، تاربيە جايلى قالام تەربەپ جۇرگەن ادامدارعا ۇقسامايتىن وزگەشەلىكتى اڭعاردىق. سەبەبى، ادام تاربيەسى، ونىڭ كىسىلىك قاسيەتى تۋرالى جازۋ دەگەن - وتە ىجداھاتتىلىقتى قاجەت ەتەتىن دۇنيە. قالامگەر اۋىلارالىق، تار ورىستەگى قيدا-قيدا، قيقىم تاقىرىپتاردى ەمەس، ۇلتتىق بولمىسىمىزعا، قازاقي مىنەزىمىزگە، ەلدىك ورتامىزعا ورتاق تولعاقتى ماسەلەلەردى كوتەرىپ تىلگە تيەك ەتۋ ارقىلى وقىرمانى مەن وتانداستارىن ويلى اڭگىمەگە شاقىرادى. وعان دالەل حاي ءيننىڭ «ينابات» يىرىمدەرى، «ادەپ الەمى» اتتى ەتيكالىق جازبالارى. جازۋشىنىڭ قالامىنان تۋعان «ينابات يىرىمدەرى» تالعامپاز ءبىرشاما وكترمانداردىڭ جۇرەگىنەن ورىن الىپ، ادامگەرشىلىك قورىن بايىتا ءتۇستى. «ينابات يىرىمدەرىندە» ارعى-بەرگى ادامي، تىرشىلىكتىڭ تۇرمىستىق قارىم-قاتىناستارىنداعى ءوزىمىز ەلەي بەرمەيتىن تۇيتكىلدەرگە دە ارنايى ءپان بەرىپ، وعان ءوز كوزقاراسىن جۇگىرتىپ ودان سىر تارتتى، كوپتەن ۇندەمەي جۇرگەن «ۇياتتارىمىزدى» وياتتى، كوبىمىزدىڭ كۇندەلىكتى ادەتىمىزگە اينالىپ كەتكەن مىندەرىمىزدى مۇڭدادى، جاقسىلىق اتاۋلىنى ماراپاتتاپ سونىڭ كومەسكى قوزاسىن ۇرلەپ كوزىن اشتى، ومىرگە قۇشتارلىق دەگەننىڭ نەدەن قۇرالاتىنىن، نەدەن ساۋلە تارتىپ شۋاق جاياتىنىن، نەدەن ماۋە تارتىپ قالىپتاساتىنىن باعامدادى. زەردەسىندە تيتتەي ساڭىلاۋى بارعا، كوزى قاراقتى وقىرمانعا ۋاعىز ايتىپ اكىلگويسۋدەن بويىن اۋلاق ۇستاعان جازۋشىنىڭ جازعاندارىن ءوز قاينارىنان ۋلىققان، تۇنىمەن دوڭبەكشىپ تۇرتكىلەپ وياتقان مازاسىز ويلارىنىن تولعاعى جەتىپ تىلگە ورالعان تاقىرىپتارى دەسەك تە بولادى. كوپ ساتيريكتە جانە وسى مىنەزىمەن ۇمبەتباي ۋايدا ۇلى تاعى دا وقشاۋلانا تۇسەدى.

ساتيرا ۇمبەتباي شىعارماشىلىعىنىڭ ماڭىزدى ءبىر سالاسى رەتىندە ورىن الدى. ونىڭ ادەبيەت پەن جۋرناليستيكا سىندى ۇلكەن سالالارعا قۇلاش ۇرۋى البەتتە ساتيرامەن تىعىز بايلانىستى. قالامگەر، ساتيريك ءار جىلدارى ءتۇرلى كانرلارعا قالام تارتقانى بەلگىلى. ماسەلەن، ساتيرالىق پوۆەست، سىقاق اڭگىمە، ولەڭ، درامالىق ساتيرا ساتيريكتىڭ ورلەپ، كەڭ كوكجيەك اشقان جانرلار. ءبىز ونىڭ ساتيراسىن جانرىنا قاراي تالداي وتىرىپ، رۋحانياتىمىزعا زور ۇلەس قوسقانىن اڭدادىق. شىعارماشىلىق تالقى بويىنشا ءۋايديننىڭ فەلەتونيست ساتيريكتىك قىرىن جەكە الىپ قارادىق. ويتكەنى، ونىڭ فەلەتوندارى زەرتتەۋگە تۇرارلىق، ساتيريكتىڭ ەسىمىن شىعارىپ، تانىتقان نەگىزىنەن فەلەتوندارى بولدى.

ساتيريك ءار كەزەڭدەردە بىرنەشە كىتاپقا جۇك بولارلىق شىعارمالار جازدى. ءاربىر ساتيرالىق تۋىندىسىنىن جاماندىققا جاقسىلىق جاساعىسى كەلىپ تۇراتىن جازۋشى ەڭبەكتەرى وقىرمان تاراپىنان جوعارى باعا الدى.

ۇمبەتبايدىڭ ۋىتتى فەلەتوندارى جالىندى جاستاردى ىزگىلىككە جەتەلەدى. ولاردىڭ سانالارىنا قانداي جاعداي بولسا دا تەك اينالاداعى ادامدارعا ادال ەڭبەك ەت دەگەن ۇران تاستادى. اقىن، ساتيريك تولەۋجان

ىسمايىلوۆتىڭ: «اۋىسار ءجۇز رەداكتور، مىڭ رەداكتور، قالماق ءبىراق ساتيرا ءوز ورنىندا» دەگەنىندەي، Y. ءۋايديننىڭ سالماقتى ءارى يۋمورلى، ساركازمدى ساتيرالىق جازبالارى ۋاقىت وتسە دە ومىرشەڭدىگىنەن اجىراماق ەمەس.

عالىمنىڭ پايىم مەن پاراساتقا تولى پۋبليسيستىك جولىنا، ونىڭ تاربيە مەن ادەپ جايلى جازۋدا وزىندىك قولتاڭباسى بار پۋبليسيست بولعان. ۇمبەتباي ۋايدين تالاي جىل ۇستازدىق ەڭبەك ەتكەن. ۇستازدىڭ جۋرناليستەرگە بەرگەن پەداگوگتىك قىرى جايلى سۇحباتتارى مەن شاكىرتتەرىنىڭ ول جايىنداعى پىكىر، لەبىزدەرىنەن ءۋايديندى تەرەڭىرەك تاني تۇسۋگە بولادى. ساتيريكتىك، پۋبليسيستىك ءھام ۇستازدىق ۇمبەتباي عۇمىرىنىڭ اجىراماس ءبىر بولشەگىنە اينالعان. ونىڭ ساتيراداعى سيپاتى، پۋبليسيستيكاداعى ادەپ-تاربيە ءتالىمى، ۇستازدىق ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگى مىنە، وسىندا دەپ توپشىلايمىز. ول وسى ءۇش بىردەي ءومىر ماماندىعىندا تالماي، قاجىرلى ەڭبەكتەندى. سونىسىمەن دە قازاق رۋحانياتىنا كەڭ كوكجيەك اشىپ، وزىنەن كەيىنگى جاس بۋىندار ءۇشىن ولشەۋسىز قىزمەت ەتىپ كەلە جاتىر.

جالپى، ۇمبەتباي ۋايدين شىعارماشىلىعى ارقىلى قازاق ساتيراسىنىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنگىسىنە كوز جۇگىرتىپ، ونىڭ پۋبليسيستيكاسى ارقىلى وقىرمانعا ءتالىم بەرەرلىك تاربيە كوزى جاتقاندىعىن توپشىلاۋعا بولادى. Y. ۋايدين ۇستازدىعىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى ءبىلىم مەن تاربيەنى ۇشتاستىرا وتىرىپ ءدارىس بەرۋ بولعاندىعىندىعى. وسى ءۇش قاسيەتكە باعىنعان ءۇ. ۋايدا ۇلىنىڭ ەتكەن ەڭبەك، ولاردان كورگەن زەينەتى - قازاق رۋحانياتى ءۇشىن باعالى بايلىق.

ساتيراسىمەن رۋحانياتىمىزعا ۇلەس قوسقان، پۋبليسيستيكاسىمەن قالىڭ قازاقتى تاربيەلەگەن، ۇستازدىق مارتەبەسىمەن سوڭىنان سانالى ۇرپاق ەرتكەن ۇمبەتباي ءۋايديننىڭ وتكەن عاسىردىڭ سوڭعى شيرەگىندە جاڭا عاسىردىڭ باسقى جيىرما جىلىنا تاقاۋ ۋاقىتتا حالقى ءۇشىن اتقارعان ەڭبەكتەرى مەن پارىزى جەتەرلىك. ءبىراق ءپۋبليسيستىڭ جازعان ەڭبەكتەرى بۇعان دەيىن جۇيەلى تۇردە زەرتتەلمەگەن. سوندىقتان مۇنى بولاشاقتا باسقا دا ىزدەنۋشى عالىمدار زەرتتەۋى ءتيىس دەپ بىلەمىن. ەكىنشىدەن، ساتيريكتىڭ شىعارمالارى ءقازىر كىتاپحانالاردان عانا تابىلادى، ونىڭ وزىندە بىردى-ەكىلى دانادان. ال، قالامگەردىڭ پۋبليسيستىك جازبالارى (ادەپ، ينابات، بالا تاربيەسى جايلى) دا وقىرماننىڭ ىزدەۋىنە قيىن تيەدى. اتالمىش تاربيەلىك ءمانى زور جازبالار نەگىزىندە مەكتەپ باعدارلاماسىندا قوسىمشا ساباق وتكىزىلىپ تۇرسا ارتىقتىق ەتپەيتىندەي . سونىمەن قاتار، ۇمبەتباي ۋايدين مۇرالارىن ساقتايتىن جەكە اۆتورلىق سايت بولسا نۇر ۇستىنە نۇر بولاتىنداي. نەگە دەسەڭىز بۇگىنگى قوعام اۋانىنا قاراساق، كىتاپ وقۋدىڭ ازايىپ، ينتەرنەت سايتتارىنا جۇرتشىلىق نازارى اۋىپ كەتكەنىن بايقايمىز. سونىمەن قوسا ساتيريكتىڭ قالامىنان تۋعان ساتيرالىق پوۆەستەر مەن درامالىق تۋىندىلارىنىڭ جەلىسىمەن كومەديالىق فيلمدەر ءتۇسىرۋ – كەلەشەكتىڭ ەنشىسىندەگى ءىس. بۇل - قالامگەر شىعارماشىلىعىن حالىققا كەڭىنەن تاراتۋدا قولعا الىناتىن كەزەك كۇتكەن ماسەلە.

Y. ۋايدين جەتپىس جىلدان استام اسىل ۋاقىتىن ەلىنىڭ رۋحانياتى ءۇشىن ءتيىمدى پايدالاندى پۋبليسيست، ساتيريك، ۇستازدىڭ مۇرالارىن بۇگىنگى كۇن بيىگىنەن سالماقتاپ، زەرتتەپ، ناسيحاتتاۋ - كەيىنگى ۇرپاق ءۇشىن باستى پارىزدىڭ ءبىرى دەپ بىلەمىن.

بيبليوگرافيالىق ءتىزىم:

1. اماندوسوۆ ت. جۋرناليست جانە ءومىر. – الماتى: قازاقستان، 1967.-280.

2. ادەبيەت پورتالى. https://adebiportal.kz/kz/authors/view/2083-1.

3. ۋايدين ءۇ. ومىرگە قۇشتارلىق. الماتى: جالىن، 1985.

جاڭابەرگەنوۆا گ.ع.

فيلولوگيا ماماندىعىنىڭ 2-كۋرس ماگيسترانتى

---