InfoHub Logo

الەمنىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ قاناتتى سوزدەرى ميلليونداعان ادامداردىڭ ومىردە ۇستاناتىن ەرەجەسى بولدى. سەبەبى ولاردىڭ ىستەگەن ىستەرى، ەڭبەكتەرىنىڭ قوعامداعى بەدەلى وتە جوعارى. قازاق ادەبيەتىندە دە ۇلى ەڭبەكتەر جازعان ۇلى جازۋشىلار جەتەرلىك. ولاردى دا ۇمىتپاعانىمىز ءجون.        

...تۇسىنبەيمىن...قارا بورباي كەدەيلەر تەڭدىك السىن. بىردەيلىك ورناسىن. ءبىراق، ءباتىر-اۋ، وسى حالىقتىڭ كيەر كيىمى، ىشەر اسى بىردەي بولعانمەن، قۇلقى بىردەي بولا ما؟ (س) ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆ،  "كۇيرەۋ" رومانى.

كوتەر قانە باسىڭدى، قالاي بۇنىڭ؟!

مۇز بوپ ەرىپ كەتكەن بە بار ايبىنىڭ؟!

كوتەر قانە باسىڭدى!

كۇنىڭدى بوسقا وتكىزىپ پە ەدىڭ؟

تاعدىر نەگە سىر ايتتى سارى-اۋ،

ءومىردىڭ بارلىق ساتسىزدىكتەرىن

باقىتسىزدىق - دەپ كىم ايتتى ساعان؟!

كىم ايتتى ساعان؟!

تۇلپاردى سۇرىنبەيدى دەپ،

اساۋدى مىنىلمەيدى دەپ،

اق كويلەك كىرلەمەيدى دەپ،

قارا ەشكى مۇجىگەن اعاش قايتادان گۇلدەمەيدى دەپ. (س) مۇحتار شاحانوۆ.

ادامنىڭ شىن ماعىناسىمەن "ادام" بولۋى ءۇشىن ءوزىن ءسۇيۋ، جاقىندارىن سۇيۋمەن قاناعاتتانبايدى، جالپى ادامزاتتى ءسۇيۋى شارت. (س) ماعجان جۇمابايەۆ.

وسى ومىردەن باسقا ءومىر جوق بولاتىن بولسا، جارالىسپەن جاعالاسىپ، ادامدارمەن ارپالىسىپ ءومىر سۇرگەنشە، جاساماعان ارتىق ەمەس پە؟

وتىرىكتەن ءتىلىن تيا الماعان ادام ارامدىقتان ىندىنىن تيا الماس. (س) شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى.

باعالاي بىلمەگەنگە ب ا ق قونبايدى، 
قۋانا بىلمەگەنگە قۇت قونبايدى. (س) ءابىش كەكىلبايەۆ.

وقىسا ءبىلىم بۇلاعى، 
وقىسا ەلدىڭ ۇلانى،—
ءتىرىلتىپ، ەلگە جان ءبىتىپ،
ەلى ءۇشىن جۇماق قىلادى. (س) بەيىمبەت مايلين.

ادامنىڭ كوڭىلى شىن مەيىرلەنسە، ءبىلىم-عىلىمنىڭ ءوزى دە ادامعا مەيىرلەنىپ، تەز قولعا تۇسەدى. شالا مەيىر شالا بايقايدى. 

ەرىنشەكتىك - كۇللى دۇنيەدەگى ونەردىڭ دۇشپانى. تالاپسىزدىق جىگەرسىزدىك، ۇياتسىزدىق، كەدەيلىك - ءبارى سودان شىعادى. بۇرىنعى اتا-بابالارىمىزدىڭ بۇل زامانداعىلاردان ارتىق ەكى مىنەزى بار ەكەن: ەل باسى، توپ باسىلارىنا توقتاي بىلەتىندىگى مەن نامىسقويلىعى. قازاققا اقىل بەرەم، تۇزەيمىن دەپ قام جەگەن ادامعا ەكى ءتۇرلى نارسە كەرەك: ءبىرىنشىسى - زور بيلىك، ەكىنشىسى - ەسەپسىز بايلىق. (س) اباي.

ادەبيەت - ۇلتتىڭ جانى. ۇلتتىق سانا، تاعدىر، جان جۇيەسى - كوركەمونەردىڭ باستى تاقىرىبى. تاپتىق جىك ارقىلى ادەبيەت جاسالمايدى. (س) جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ.

 

قازاقتىڭ قاسيەتىن تانۋ - ابايدى تانۋدان باستالماق. حالقىمىزدىڭ ءسوز ونەرىن زەردەلەۋ - اباي تاعىلىمىن باعامداۋدان بايقالماق. اباي - قازاق تاريحىنداعى قايتالانباس سوم تۇلعا. اباي بيىگى - حالقىمىزدىڭ كوركەمدىك وي-تانىمىندا ەشكىم جەتپەگەن زاڭعار. (س) مۇحتار ماعاۋين.

جاقسىلىق جولىندا كەلە جاتىپ جامان ادەت كورسەتپە. (س) ءسابيت مۇقانوۆ.

دۇنيەدە ايەلدىڭ كوزىنەن ارتىق قىزىقتىرا الاتىن، ايەلدىڭ كوزىنەن ارتىق سيقىرلاپ تارتىپ كەتە الاتىن كۇش جوق قوي دەيمىن. بايلىق، ب ا ق، مانساپ، ءتىپتى قوعامدىق دارەجە دەگەندەردىڭ بىردە-بىرىندە ونداي كۇش جوق. ءبارى بىرگە قوساقتالىپ كەلىپ موينىما اسىلا كەتسە، مەن ءبارىن سىلكىپ تاستاپ، وقتاي قادالعان ايەل كوزىنە قاراي جۇرە بەرەر ەدىم. (س) عابيت مۇسىرەپوۆ.