سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
قازاقستان – كوپكونفەسسيالى مەملەكەت

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كونفەسسياارالىق جانە ەتنوسارالىق كەلىسىم –مەملەكەت تۇتاستىعىنىڭ جانە ونى دەموكراتيالىق قايتا قۇرۋ جولىمەن ىلگەرىلەتۋدىڭ ماڭىزدى شارتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ءدىني سەنىم بوستاندىعى – دەموكراتيالىق قوعام قىزمەتىنىڭ قاجەتتى شارتى، ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى جۇيەسىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرىنىڭ ءبىرى. ءدىني سەنىم بوستاندىعى ماسەلەسى كوپكونفەسسيالى ەل رەتىندە قازاقستان ءۇشىن ءارقاشان دا وزەكتى بولىپ قالا بەرەدى. ءتۇرلى ۇلتتىق جانە ءدىني توپتار وكىلدەرىنىڭ بەيبىت قاتار ءومىر ءسۇرۋى كوبىنە مەملەكەتتىك ساياساتقا بايلانىستىبولادى. سونىمەن قاتار قازاقستان ءدىن سالاسىنداعى زاماناۋي سىن-تەگەۋرىندەرگە جانە راديكالدى يسلامنىڭ تۋىنداۋىنا تاپ بولعان الەمدىك قوعامداستىقتىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى. 

قازاقستانداعى ەتنيكالىق، مادەني جانە ءدىني ءارالۋاندىلىققا قاراماستان، ەلدە بەيبىتشىلىك پەن ساياسي تۇراقتىلىقتى ساقتادى. قازاقستان 140 ەتنوس پەن 18 كونفەسسيانىڭ وكىلدەرى ءۇشىن تۋعان شاڭىراعىنا اينالدى. ەلىمىزدە وتە ۇزاق ۋاقىت بويى حالىقتار اراسىنداعى ءوزارا قارىم-قاتىناستاردىڭ ەرەكشە ءداستۇرى قالىپتاستى. بۇكىل الەم ەتنوسارالىق كەلىسىمنىڭ قازاقستاندىق ۇلگىسى تۋرالى ايتا باستادى. ونىڭ نەگىزىندە تاعدىردىڭ قالاۋىمەن ءبىزدىڭ ورتاق وتانىمىزدىڭ اۋماعىنا كەلگەن بارلىق ەتنيكالىق دياسپورالارعا قازاقتاردىڭ ءتوزىمدى جانە شىدامدى قارىم-قاتىناسى جاتىر.

كوپكونفەسسيالى مەملەكەتتىڭ نەگىزى تاۋەلسىز رەسپۋبليكانىڭ العاشقى جىلدارىنان باستاپ زاڭدارمەن قالانعان. قازاقستان رەسپۋبليكاسى – اركىمگە ار-وجدان بوستاندىعىنا كەپىلدىك بەرىلگەن جانە بارلىق كونفەسسيالاردىڭ جاقتاۋشىلارى زاڭ الدىندا تەڭ زايىرلى، دەموكراتيالىق مەملەكەت. ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىزدىڭ العاشقى زاڭنامالىق اكتىلەرىنىڭ ءبىرى 1991 جىلى قابىلدانعان جانە تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كونفەسسيالىق ساياساتىنىڭ جوعارىدا تۇجىرىمدالعان بازالىق قاعيداتتارىن بەلگىلەگەن "ءدىني سەنىم بوستاندىعى جانە ءدىني بىرلەستىكتەر تۋرالى" ق ر زاڭى بولدى.

بۇگىنگى تاڭدا قازاقتارمەن بىرگە كوپتەگەن ۇلتتىق دياسپورالاردىڭ (قاۋىمداردىڭ) وكىلدەرى تۇرادى. وسىعان بايلانىستى ەتنوسارالىق كەلىسىم مەن دامۋدىڭ وڭتايلى مودەلى، ءبىزدىڭ ويىمىزشا، مىناداي ۇلگىدە تۇجىرىمدالادى: قازاقستان – بۇل جاڭا ەتنوستىق قاۋىمداستىق ەمەس، ءارتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ ورتاقتىعى. ءبىزدىڭ حالىقتارىمىزدىڭ ينتەگراسياسى ەلىمىزدىڭ ەتنيكالىق بىرەگەيلىگىن ساقتاۋعا نەگىزدەلگەن. قوعامنىڭ ەتنوالەۋمەتتىك قۇرىلىمىنىڭ تۇبەگەيلى جاڭا مودەلىن قالىپتاستىرۋ رەسپۋبليكانىڭ كوپۇلتتى قوعامىنىڭ بارلىق سپەكترىنىڭ سۇرانىستارىنا بارابار جاۋاپ بەرە الاتىن جاڭا الەۋمەتتىك ينستيتۋتتاردى قۇرۋدى تالاپ ەتتى. بۇل ەتنيكالىق قايتا ورلەۋ مەن جەكە باسىن ىزدەۋ مودەرنيزاسيانىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلاتىندىعىمەن تۇسىندىرىلەدى جانە بىرگە ساياسي جانە الەۋمەتتىك قۇرىلىمداردا دەموكراتيالاندىرۋ پروسەستەرىنە اكەلەدى.

ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمنىڭ قازاقستاندىق مودەلى ءبىزدىڭ كۇنىمىزدىڭ شىندىعىنا اينالدى جانە الەمدىك قوعامداستىقتىڭ دامۋ تالاپتارىنا جاۋاپ بەرەدى. قازاقستاندىق مودەل ەۋرازيانىڭ زاماناۋي مادەنيەتىنىڭ فەنومەنىنە اينالدى. قازاقستاننىڭ ساياسي قۇرىلىمى، حالىقتار دوستىعى بارلىق ۇلتتار مەن ازاماتتاردىڭ جان-جاقتى دامۋىنا كەپىلدىك بەرەتىن دەموكراتيالىق، ياعني قۇقىقتىق ازاماتتىق قوعام قۇرۋعا، ولاردىڭ بارلىعىنا لايىقتى ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىن جاساۋعا بىرەگەي مۇمكىندىك بەرەدى. الەمنىڭ بارلىق كوپ ەتنوستى ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسى ەتنوسارالىق قاتىناستار مەن ەتنوسارالىق كەلىسىم بارلىق ەتنوستىق توپتاردىڭ تەڭدىگى نەگىزىندە عانا نەگىزدەلە الاتىندىعىن كۋالاندىرادى.

قازۇۋ، تاريح فاكۋلتەتى، تاريح جانە گەوگرافيا ماماندىعىنىڭ 2 كۋرس ماگيسترانتى جانعالي شىڭعىس. عىلىمي جەتەكشى: ت. ع. ك.، دوسەنت قارتابايەۆا ەركە تامابەكوۆنا


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما