InfoHub Logo

ادرەنوميمەتيكالىق زاتتار — ادرەنالينگە ۇقساس اسەر ەتەتىن حيميالىق قوسىلىستار. فەنيلالكيلاميندەردەن تۋىندايتىن زاتتاردىڭ نەعۇرلىم زور ءمانى بار. فەنولدىق يادرو، اليفاتتىق تىزبەك جانە ءاميندى توپ ولاردىڭ مولەكۋلاسىنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى. ولاردىڭ ءبارى ادرەنورەاكتيۆتى جۇيەلەرمەن ءوزارا ارەكەتتەسەدى، سونىڭ ناتيجەسىندە ادرەنەرگيالىق سيناپستىڭ پوستسيناپستىق مەمبرانالارى قوزادى. ادرەنالينگە ۇقساس زاتتاردىڭ بارىنەن تەك ادرەنالين عانا ا-رەسەپتورلارعا دا، ر-رەسەپتورلارعا دا بىردەي اسەر ەتەدى. امين توپتى سۋتەگىن تارامدالعان كومىرتەكتى تىزبەكپەن اۋىستىرعاندا پرەپاراتتىڭ ر- ادرەنالينگە ۇقساس زاتتارعا عانا ءتان بەلسەندىلىگى ارتادى. مولەكۋلادا تەك ءبىر گيدروكسيل راديكالى عانا بار (مەزاتون، فەتانول) نەمەسە بۇل راديكالدار (ەفيدرين) مۇلدەم جوق كوسىلىستار باياۋ ىدىرايدى جانە سوڭدىقتان ۇزاق اسەر ەتەدى. ادرەنالينگە ۇقساس زاتتاردىڭ كوبىسىنەن قازىرگى كەزدە ديوكسيبەنزول (ادرەنالين، نورادرەنالين، يزادرين، مونووكسيبەنزول، مەزاتون) جانە بەنزول (ەفەدرين، يزادرين جانە فەنامين) تۋىندىلارى فارماكولوگيالىق دارى-دارمەك رەتىندە كەڭىنەن قولدانىلادى.

بارلىق پرەپاراتتار ءبىر باعىتتا، ءبىراق ءار ءتۇرلى زاندىلىقتارمەن اسەر ەتەدى. اسەر ەتۋىندەگى ايىرماشىلىقتار ەڭ الدىمەن تىزبەكتە دە، بەنزولدىق يادرودا دا قوسىمشا گيدروكسيلدەردىڭ جانە الكيلدەردىڭ بولۋىنا بايلانىستى. دۇرىس ورنالاسقاندا ءبۇيىر تىزبەكتەگى الكوگولدى گيدروكسيل قان تامىرلارىن تارىلتاتىن ناتيجەنى كۇشەيتەدى. ادرەنالينگە ۇقساس زاتتاردىڭ اسەرىن فەنولدىق گيدروكسيلدەر (اسىرەسە تىزبەكتى ورنالاسقاندا) كۇشەيتەدى. بەنزول تۋىندىلارى ورگانيزمدە مونوكسيبەنزولدىق زاتتاردان جانە ءتىپتى ديوكسيبەنزولدىق زاتتاردان گورى نەعۇرلىم ءتوزىمدى قوسىلىستار. قازىرگى ۋاقىتتا ۆەتەريناريادا ادرەنالينگە ۇقساس زاتتاردى قان تامىرلارىن تارىلتاتىن، جاتىردىڭ، جۇرەكتىڭ قىزمەتىن جانداڭدىراتىن جانە قان قىسىمىن جوعارىلاتاتىن زاتتار رەتىندە ءجيى پايدالانادى. بۇل زاتتارعا دەفامين، نافتيزين، گالازولين، كلوفەلين، دوبۋتامين، بەرودۋال، يزادرين جانە سالبۋتامول سەكىلدى پرەپاراتتاردى جاتقىزۋعا بولادى. ءارتۇرلى پرەپاراتتاردا وسى باعىتتاعى اسەر ءارتۇرلى كورىنەدى، سوندىقتان ونى قولدانۋ ءۇشىن كورسەتكىشتەر دە ءارتۇرلى.

---