InfoHub Logo

ەكونوميكالىق ماسەلەلەر جونىندەگى تانىمال ادۆوكات جانگەلدى سۇلەيمانوۆ 4،5 كۇندىك جۇمىس اپتاسىن بەكىتۋدى ۇسىنىپ وتىر، دەپ حابارلايدى قازاقپارات. 

«مەن ورتاق ىمىراعا كەلىپ، بارلىق جۇمىسشىلار ءۇشىن 8 ساعاتتىق جۇمىس كۇنىن 1 ساعاتقا قىسقارتىپ ونى 7 ساعاتتىق جاساۋدى ۇسىنامىن. ءقازىر ءبىز اپتاسىنا 5 كۇن جۇمىس ىستەيمىز، بۇل 40 ساعات. ال مەن بولسام، 5 جۇمىس كۇنىن قالتىرا وتىرىپ، ونى 7 ساعاتتىق كەستەگە كوشىرۋدى ۇسىنامىن. ەكىنشى ۇسىنىسىم، جىنىسىنا قاراماستان بارلىق قازاقستاندىقتار ءۇشىن 4،5 كۇندىك جۇمىس اپتاسىن ەنگىزۋ قاجەت. بۇل رەتتە جۇماداعى جۇمىس كۇنىن قىسقارتىپ، تۇسكە اس مەزگىلىنە دەيىن عانا جۇمىس ىستەۋ كەرەك»، - دەدى جانگەلدى سۇلەيمانوۆ قازاقپارات تىلشىسىمەن اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا.

تانىمال ادۆوكات مۇنداي ۇسىنىسىن «حالىقتىق كوممۋنيستەردىڭ» ايەلدەر ءۇشىن جۇمىس كۇنىن ەكى ەسە قىسقارتۋ تۋرالى يدەيالارىنا پىكىر ءبىلدىرۋ بارىسىندا جاسادى. ونىڭ ايتۋىنشا، كوممۋنيستەردىڭ ۇسىنىسى ونەگە تۇرعىسىنان الىپ قاراعاندا جاقسى بولعانىمەن قۇقىقتىق تۇرعىدا جۇزەگە اسىرىلمايتىن جايت.

«بىرىنشىدەن، ءقازىردىڭ وزىندە ەڭبەك كودەكسىندە «تولىق ەمەس جۇمىس ۋاقىتى» دەپ اتالاتىن تۇسىنىك قاراستىرىلعان. بۇگىندە جۇمىس بەرۋشىلەر ءوتىنىش بويىنشا جۇكتى ايەلدەرگە نەمەسە 3 جاسقا تولماعان بالانى تاربيەلەپ وتىرعان ايەلگە تولىق ەمەس جۇمىس ۋاقىتىن بەرە الادى. ءبىراق، بۇل رەتتە ەڭبەكاقى دا ادام قانشا جۇمىس ىستەسە سوعان شامالاس بەلگىلەنەدى. ياعني، ەگەر جالاقى 100 مىڭ تەڭگە بولسا، ال ادام تۇسكى اسقا دەيىن عانا جۇمىس ىستەگىسى كەلسە، وندا ارينە ول 50 مىڭ تەڭگە الادى. ەگەر دە ءبىز جۇكتى ايەلدەر مەن 3 جاسقا تولماعان بالانى تاربيەلەپ وتىرعان ايەلدەر جايىندا ايتار بولساق، وندا جۇمىس بەرۋشى ولارعا تولىق ەمەس جۇمىس ۋاقىتىن بەرۋگە مىندەتتى. ءبىراق، ەرەسەك جاستاعى بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان ايەلدەر جايى قالاي بولماق؟ جۇمىس بەرۋشى ەگەر دە جۇمىسشىنىڭ جاعدايىن ءتۇسىنىپ، ىمىراعا كەلەر بولسا، وندا ەڭبەكشارتىنا بۇل تارماقتى جازا الادى. الايدا، بۇل ورايدا جالاقىنىڭ ءبىر مولشەرى جوعالادى. ەكىنشىدەن، مەنىڭ تۇسىنۋىمشە، كوممۋنيستەر جۇمىس ۋاقىتىنىڭ جارتىسىن قىسقارتىپ، ال جالاقىنى سول كۇيىندە قالدىرۋدى ۇسىنىپ وتىر عوي. بۇل جەردە ارينە، جىنىستىق بەلگىسىنە قاراي الالاۋشىلىق ورىن الادى. ەركەكتە 8 ساعات بەلگىلى ءبىر جۇمىستى اتقارىپ 100 مىڭ تەڭگە السا، وندا ايەلدەر دە ءدال سونداي جۇمىستى ەكى ەسە از ورىنداپ 100 مىڭ تەڭگە جالاقى الاتىن بولادى. ال جۇمىس بەرۋشىنىڭ مۇنداي قادامعا ەشقاشان بارمايتىندىعى تۇسىنىكتى»، - دەدى سۇلەيمانوۆ.

ونىڭ پايىمىنشا، ايەلدەر ءۇشىن ۋاقىت ايىرماشىلىعىن بيۋدجەت تولەگەننىڭ وزىندە دە بۇل ۇسىنىستىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى قيسىنسىز بولماق.

«وعان ءبىزدىڭ بيۋدجەتتىڭ قارجىسى جەتپەيدى. ماسەلەن، بىزدە 5-6 ميلليون جۇمىسشى بار. ونىڭ شامامەن 3 ميلليونىن ايەلدەر قۇرايدى. ەگەر ولاردىڭ ءارقايسىسىنا 3 مىڭ تەڭگەدەن تولەسە وندا بۇل سوما 9 ملرد.، ال 10 مىڭ تەڭگەدەن بولسا، 30 ملرد. تەڭگە بولادى. بىردە-بىر بيۋدجەت وعان توتەپ بەرە المايدى»، - دەدى ول.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، ايەلدەردىڭ جۇمىس ۋاقىتىن ەكە ەسە قىسقارتۋدى قازاقستاننىڭ حالىقتىق كوممۋنيستىك پارتياسى استانا قالالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى مارات اۋباكىروۆ ۇسىنعان بولاتىن. ونىڭ ايتۋىنشا، ايەلدەردىڭ باسىم بولىگى مەديسينا مەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇمىس ىستەيدى. ءبىراق، بۇل جۇيەدەگى جالاقى وتە تومەن بولىپ وتىر.

«سوندىقتان ايەلدەر اقشا تابۋ ءۇشىن جۇمىسپەن كوپ اينالىسۋعا ءماجبۇر. ولاردا ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاقتى، بالالارىن تاربيەلەۋگە ۋاقىت تا قالمايدى. كەيبىر باستاما كوتەرۋشىلەر ايەلدەرگە تۇسكى اسقا دەيىن جۇمىس ۋاقىتىن ۇسىنۋ قاجەت دەگەندى ايتۋدا. ال تۇستەن كەيىن ولار تەك بالا تاربيەلەسىمەن اينالىسۋ قاجەت دەپ سانايدى. مۇمكىن بۇل دۇرىس تا شىعار. ءبىراق، ايەلدەر، سىزدەر بۇل تاقىرىپتى تىم از كوتەرەسىزدەر، ول پرەزيدەنتكە، ۇكىمەتكە جەتپەي جاتىر. كىم بىلەدى، مۇمكىن شىنىمەن دە جۇمىس ۋاقىتىن وسىلاي قالىپتاستىرعان الەمدەگى ءبىرىنشى مەملەكەتكە اينالارمىز. ناقتى جۇمىس كۇنىن ساعات 9-دان 18-گە دەيىن بەلگىلەۋدىڭ مۇمكىن قاجەتى دە جوق شىعار»، - دەگەن ەدى ول.

ايتا كەتەرلىگى، كوممۋنيست بۇل پىكىرىن «قازاقستانداعى تەڭ قۇقىقتار مەن تەڭ مۇمكىنشىلىكتەر ينستيتۋتى» قوعامدىق قورى جۇرگىزگەن گەندەرلىك زەرتتەۋلەردىڭ قورىتىندىسىن تانىستىرۋعا ارنالعان شارادا ءبىلدىردى.

سول كۇنى قازاقپارات تىلشىسىنە مارات اۋباكىروۆتىڭ ۇسىنىسىنا قاتىستى ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى پىكىر ءبىلدىرىپ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك كودەكسى بۇل تۇرعىدا ايەلدەردى دە، ەرەكەكتەردى دە الالامايتىندىعىن ايتقان بولاتىن.
«ارينە، ءبىزدىڭ زاڭنامامىزدا مۇنداي ۇسىنىس جوق جانە ازىرشە وزگەرتۋلەر كوزدەلمەگەن. ويتكەنى، ءبىزدىڭ ەڭبەك كودەكسىمىز ايەلدەردە قاتىستى دا، ەركەكتەرگە قاتىستى دا ەشقانداي الالاۋشىلىق جوق. بارلىعى دا تەڭ جاعدايدا. ارينە، ءبىز بۇل ۇسىنىستى قاراۋعا ءارۋاقىتتا دا دايىنبىز. ءبىراق، وزگەرتۋلەر ەنگىزەمىز دەپ ۋادە بەرە المايمىز. ەگەر بۇل ۇسىنىس زاڭ اياسىندا بولسا، ءبىز بارلىعى سارالايتىن بولامىز»، - دەدى قازاقپارات تىلشىسىنە اتالعان مينيسترلىكتىڭ ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك سەرىكتەستىك دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ءمادينا ناۋرىزبەك.

سونىمەن قاتار ول جۇمىس ۋاقىتى سانىن قىسقارتۋ ۇسىنىلاتىن كاسىپتەردىڭ ءتىزىمى تۋرالى ءمينيستردىڭ بۇيرىعى بار ەكەندىگىن، ءبىراق، وندا جىنىسىنا قاراي ءبولىپ قاراۋ كوزدەلمەگەندىگىن ايتتى.

«زياندى، ءقاۋىپتى ەڭبەك جاعدايىندا جۇمىس ۋاقىتىن بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە قىسقارتۋ، ەڭبەك دەمالىسىن كوبىرەك بەرۋ جانە قانداي دا ءبىر ۇستەمەاقى قوسۋ قاراستىرىلعان. ءبىراق، بۇل اتتەستاسيا ناتيجەسى بويىنشا جۇرگىزىلەدى»، - دەدى ول.