قازاقستاننىڭ 18 عاسىرداعى الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق جانە ساياسي دامۋى. 18 عاسىردىڭ ءبىرىنشى شيرەگىندەگى قازاق حاندىعىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى جاعدايى
8 سىنىپ
ءى ءبولىم. قازاقستاننىڭ 18 عاسىرداعى الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق جانە ساياسي دامۋى. 18 عاسىردىڭ ءبىرىنشى شيرەگىندەگى قازاق حاندىعىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى جاعدايى
كونسپەكت
ورىس مەملەكەتى ورتاازيالىق حاندىقتارمەن ساۋدا - ەكونوميكالىق، ديپلوماتيالىق قاتىناستارىن كەڭەيتكەننەن كەيىن، 16 عاسىردىڭ سوڭى – 17 عاسىردىڭ باسىندا قازاقستانعا قىزىعۋشىلىعى ارتا ءتۇستى. 16 عاسىردىڭ سوڭى مەن 17 عاسىردا ورىس مەملەكەتىنەن قازاق دالاسى ارقىلى بۇحار مەن حيۋاعا 44 ەلشىلىك پەن ورىستىڭ 9 ديپلوماتيالىق جەلىلەرى وتكەن. 1613 جىلى 300 ادامنان تۇراتىن حودجا ناۋرىز ەلشىلىگىنىڭ ساۋدا كەرۋەنى قازاق دالاسى ارقىلى ورتا ازيادان استراحانعا، ەدىل وزەنىمەن ساراتوۆقا، ساماراعا، قازانعا بارعان.
ورىس ۇكىمەتى قازاقستانمەن شەكارادا قورعانىس بەكىنىستەرىن سالۋعا كىرىستى. وبسك قالاشىعى (1585 ج)، تۇمەن (1586 ج)، توبىل (1587 ج)، تارا (1594 ج)، تومسك (1604 ج) اسكەري - باقىلاۋ قونىستارى قازاق حاندىعىنىڭ سولتۇستىك - شىعىسىن وتارلاۋدا تىرەك بولدى. جوعارعى ەرتىس بويىنا سالىنعان ءجامىش (1716 ج)، ومبى (1716 ج)، جەلەزينسك (1717 ج)، سەميپالاتينسك (1718 ج)، پاۆلودار، وسكەمەن (1720 ج) اسكەري بەكىنىستەرى قازاق جەرىنە رەسەي اسكەرىنىڭ ىشكەرىلەپ ەنۋىن جەڭىلدەتتى. قازاق - جوڭعار قايشىلىقتارىنىڭ شيەلەنىسۋى، ي. د. بۋحگولس، ۆ. چەرەدوۆ، پ. ستۋپين، ي. ن. ليحاريەۆتىڭ قازاق ولكەسىنە اسكەري جورىقتارى رەسەيدىڭ قازاقستانداعى ىقپالىن كۇشەيتە ءتۇستى. رەسەي قازاق حاندارىنىڭ ويرات جاۋلاۋشىلارىمەن كۇرەسىن ءوز ماقساتىنا شەبەر پايدالاندى.
قازاق جەرىن بىرىكتىرۋشىلەردىڭ ءبىرى تاۋكە حان رەسەيمەن قارىم - قاتىناستى ۋشىقتىرماي، شىدامدىلىق كورسەتىپ، ەلدىڭ باستى كۇشىن جوڭعارلارعا قارسى جورىققا باعىتتادى. تاۋكە حان بيلەگەن كەزدە قازاق حاندىعىن ۋاقىتشا بولسا دا قالىپقا كەلتىرىپ، ءبىر ورتالىققا باعىندىردى. ول 1715 جىلى (كەيبىر دەرەكتەردە 1718 جىلى) قايتىس بولدى. تاۋكە حاننىڭ ورنىن باسقان قايىپ سۇلتان حاندىقتى السىرەتىپ الدى. كىشى ءجۇزدى ءابىلقايىر، ورتا ءجۇزدى سامەكە، كۇشىك، ۇلى ءجۇزدى جولبارىس باسقارىپ، ءۇش ءجۇزدىڭ بىرلىگى السىرەدى. ىشكى ساياسي جاعدايعا نۇرالى مەن ەرالى، ورتا جۇزدە باراق سۇلتان، شاقشاق رۋىنان جانىبەك قوشقار ۇلى، قانجىعالى بوگەنباي، ۇلى جۇزدە تولە بي مەن بولەك، حانگەلدى باتىرلار ايتارلىقتاي ىقپال ەتتى. جوڭعار شاپقىنشىلىعىنا قارسى ازاتتىق كۇرەسىن ۇيىمداستىرۋدا بەلگىلى قولباسشى جانە مەملەكەت قايراتكەرى ءابىلقايىر ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. 18 عاسىردىڭ باسىندا قازاق فەودالدىق مەملەكەتىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياسي احۋالى كۇردەلى جاعدايدا قالا بەردى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. قازاق حاندىعىنىڭ ىشكى ساياسي جاعدايىنا ىقپال ەتكەن ۇلى ءجۇز قايراتكەرلەرى:
2. پاۆلودار، وسكەمەن بەكىنىستەرى قاي جىلى سالىندى:
3. ورىس ۇكىمەتى قازاقستانمەن شەكارادا 1604 جىلى سالعان بەكىنىس - قونىس:
4. حودجا ناۋرىز ەلشىلىگىنىڭ ساۋدا كەرۋەنى قازاق دالاسى ارقىلى قازان قالاسىنا بارعان جىلى:
5. تاۋكە حاننان كەيىن تاققا كىم وتىردى:
6. ءجامىش (يامىشيەۆسك) بەكىنىسى قاي جىلى سالىندى:
7. ورىستىڭ قاي پاتشاسى «بارلىق ازيا ەلدەرى ءۇشىن وردا كىلت پەن قاقپا» دەپ ايتقان:
8. 16 عاسىردىڭ سوڭى مەن 17 عاسىردا قازاقستان ارقىلى بۇحار مەن حيۋاعا قانشا رەسەي ەلشىلەرى ءوتتى:
9. توبىل بەكىنىسى قاي جىلى سالىندى:
10. وبسك قالاشىعى قايدا ورنالاسقان:
تاقىرىپتىڭ تەستى
ءى ءبولىم. قازاقستاننىڭ 18 عاسىرداعى الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق جانە ساياسي دامۋى. 18 عاسىردىڭ ءبىرىنشى شيرەگىندەگى قازاق حاندىعىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى جاعدايى
كونسپەكت
ورىس مەملەكەتى ورتاازيالىق حاندىقتارمەن ساۋدا - ەكونوميكالىق، ديپلوماتيالىق قاتىناستارىن كەڭەيتكەننەن كەيىن، 16 عاسىردىڭ سوڭى – 17 عاسىردىڭ باسىندا قازاقستانعا قىزىعۋشىلىعى ارتا ءتۇستى. 16 عاسىردىڭ سوڭى مەن 17 عاسىردا ورىس مەملەكەتىنەن قازاق دالاسى ارقىلى بۇحار مەن حيۋاعا 44 ەلشىلىك پەن ورىستىڭ 9 ديپلوماتيالىق جەلىلەرى وتكەن. 1613 جىلى 300 ادامنان تۇراتىن حودجا ناۋرىز ەلشىلىگىنىڭ ساۋدا كەرۋەنى قازاق دالاسى ارقىلى ورتا ازيادان استراحانعا، ەدىل وزەنىمەن ساراتوۆقا، ساماراعا، قازانعا بارعان.
ورىس ۇكىمەتى قازاقستانمەن شەكارادا قورعانىس بەكىنىستەرىن سالۋعا كىرىستى. وبسك قالاشىعى (1585 ج)، تۇمەن (1586 ج)، توبىل (1587 ج)، تارا (1594 ج)، تومسك (1604 ج) اسكەري - باقىلاۋ قونىستارى قازاق حاندىعىنىڭ سولتۇستىك - شىعىسىن وتارلاۋدا تىرەك بولدى. جوعارعى ەرتىس بويىنا سالىنعان ءجامىش (1716 ج)، ومبى (1716 ج)، جەلەزينسك (1717 ج)، سەميپالاتينسك (1718 ج)، پاۆلودار، وسكەمەن (1720 ج) اسكەري بەكىنىستەرى قازاق جەرىنە رەسەي اسكەرىنىڭ ىشكەرىلەپ ەنۋىن جەڭىلدەتتى. قازاق - جوڭعار قايشىلىقتارىنىڭ شيەلەنىسۋى، ي. د. بۋحگولس، ۆ. چەرەدوۆ، پ. ستۋپين، ي. ن. ليحاريەۆتىڭ قازاق ولكەسىنە اسكەري جورىقتارى رەسەيدىڭ قازاقستانداعى ىقپالىن كۇشەيتە ءتۇستى. رەسەي قازاق حاندارىنىڭ ويرات جاۋلاۋشىلارىمەن كۇرەسىن ءوز ماقساتىنا شەبەر پايدالاندى.
قازاق جەرىن بىرىكتىرۋشىلەردىڭ ءبىرى تاۋكە حان رەسەيمەن قارىم - قاتىناستى ۋشىقتىرماي، شىدامدىلىق كورسەتىپ، ەلدىڭ باستى كۇشىن جوڭعارلارعا قارسى جورىققا باعىتتادى. تاۋكە حان بيلەگەن كەزدە قازاق حاندىعىن ۋاقىتشا بولسا دا قالىپقا كەلتىرىپ، ءبىر ورتالىققا باعىندىردى. ول 1715 جىلى (كەيبىر دەرەكتەردە 1718 جىلى) قايتىس بولدى. تاۋكە حاننىڭ ورنىن باسقان قايىپ سۇلتان حاندىقتى السىرەتىپ الدى. كىشى ءجۇزدى ءابىلقايىر، ورتا ءجۇزدى سامەكە، كۇشىك، ۇلى ءجۇزدى جولبارىس باسقارىپ، ءۇش ءجۇزدىڭ بىرلىگى السىرەدى. ىشكى ساياسي جاعدايعا نۇرالى مەن ەرالى، ورتا جۇزدە باراق سۇلتان، شاقشاق رۋىنان جانىبەك قوشقار ۇلى، قانجىعالى بوگەنباي، ۇلى جۇزدە تولە بي مەن بولەك، حانگەلدى باتىرلار ايتارلىقتاي ىقپال ەتتى. جوڭعار شاپقىنشىلىعىنا قارسى ازاتتىق كۇرەسىن ۇيىمداستىرۋدا بەلگىلى قولباسشى جانە مەملەكەت قايراتكەرى ءابىلقايىر ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. 18 عاسىردىڭ باسىندا قازاق فەودالدىق مەملەكەتىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياسي احۋالى كۇردەلى جاعدايدا قالا بەردى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. قازاق حاندىعىنىڭ ىشكى ساياسي جاعدايىنا ىقپال ەتكەن ۇلى ءجۇز قايراتكەرلەرى:
2. پاۆلودار، وسكەمەن بەكىنىستەرى قاي جىلى سالىندى:
3. ورىس ۇكىمەتى قازاقستانمەن شەكارادا 1604 جىلى سالعان بەكىنىس - قونىس:
4. حودجا ناۋرىز ەلشىلىگىنىڭ ساۋدا كەرۋەنى قازاق دالاسى ارقىلى قازان قالاسىنا بارعان جىلى:
5. تاۋكە حاننان كەيىن تاققا كىم وتىردى:
6. ءجامىش (يامىشيەۆسك) بەكىنىسى قاي جىلى سالىندى:
7. ورىستىڭ قاي پاتشاسى «بارلىق ازيا ەلدەرى ءۇشىن وردا كىلت پەن قاقپا» دەپ ايتقان:
8. 16 عاسىردىڭ سوڭى مەن 17 عاسىردا قازاقستان ارقىلى بۇحار مەن حيۋاعا قانشا رەسەي ەلشىلەرى ءوتتى:
9. توبىل بەكىنىسى قاي جىلى سالىندى:
10. وبسك قالاشىعى قايدا ورنالاسقان:
تاقىرىپتىڭ تەستى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
