InfoHub Logo

ەلىمىزدىڭ ماقتان تۇتار ايماقتارىنىڭ ءبىرى - ۇلان-بايتاق دالا ەكەنى جاسىرىن ەمەس. دارحان قازاق كوڭىلى وسى كەڭ دالامەن تىعىز بايلانىستى. كەڭەس ءداۋىرى باسشىلىعىنىڭ كۇشتەپ ەگىنشىلىككە باۋلۋىنا قاراماستان، كوپتەگەن كورىكتى مەكەندەر ساقتالىپ قالدى.

كوكتەم تۋا سالا، جۇزدەگەن ءشوپ تۇرلەرى قۇلپىرىپ، كوز قۋانتار تۇرلى-تۇسكە بويانادى.

ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك استاناسى اتقا يە الماتى قالاسى- قازىرگى تاڭدا تۋريستەردىڭ سۇيىكتى مەكەنىنە اينالعان. سونداي-اق رەسمي ورتالىق ازيانىڭ قارجى ورتالىعى.

شەت ەل ساياحاتشىلارىنىڭ باس سوقپاي كەتپەيتىن ورىندارىنىڭ ءبىرى-پانفيلوۆ ساياباعىندا ورنالاسقان زەنكوۆ شىركەۋى.بۇل عيماراتتىڭ ەرەكشەلىگى، قۇرىلىس بارىسىندا بىردە-بىر شەگە قولدانىلماعان.

شىمكەنت. اتاقتى عالىم قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ ۇستازى ارىستان باپتىڭ جەرلەنگەن جەرى. بۇل كيەلى جەرگە قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن زياراتشىلار اعىلادى. ماۆزولەي 14 عاسىردا بوي كوتەرىپ، كەيىننەن بىرنەشە رەت جوندەۋدەن وتكەن.

ىلە الاتاۋىنىڭ تابيعاتى كوز تامساندىرادى. ەكى شىڭ اراسىنا ورنالاسقان ءتۇرلى كولدەر الماتىنىڭ باتىسىنان شىعىسىنا دەيىن جالعاسىپ، ىستىقكولدەن ءبىراق شىعادى. اڭداردىڭ سيرەك تۇرلەرى مەكەندەيدى.

تەك ەلىمىزدىڭ عانا ەمەس، الەمنىڭ ەڭ اسەم شىڭى حان ءتاڭىرىن بۇكىل الەم بىلەدى. بۇل شىڭنىڭ ەرەكشەلىگى كۇن باتقان كەزدە، شىڭ كۋننىڭ قىزعىلت سارى تۇسىنە بويالادى. ەجەلگى ادامدار بۇل شىڭدى ءپىر تۇتقان دەيدى،- كەيبىر تاريحي دەرەكتەر.

ىلە تاۋىنىڭ شاتقالىندا ورنالاسقان كولساي كولى- ەلىمىزدەگى ەڭ اسەم ورىنداردىڭ ءبىرى. بۇل كول ءۇش كولدەن قۇرالعان. تاۋدىڭ سۋى جينالاتىن بۇل كولدە وسى كولگە ءتان سيرەك بالىقتار مەكەندەيدى. ءتىپتى، مارال ، كەرىك جانە ايۋدى دا جولىقتىرۋعا بولادى.

اقتاۋ. بۇل قالانىڭ ەرەكشەلىگى، باسقا ايماقتاردان جىراق ورنالاسقان. قازاقستاننىن ءىرى قالالارىنىڭ ءبىرى. 1963 جىلى ۇلكەن ۋران كەنى تابىلىپ، قۇرىلعان قالا. ەلىمىزدەگى جالعىز اقتاۋ پورتى ورنالاسقان.

اقتاۋدىڭ اينالاسى تاڭعالارلىق ورىندارعا يە. اتاپ ايتار بولساق، ماڭعىستاۋ ءۇستىرتىنىڭ ەرەكشە تابيعاتى ءارتۇرلى اڭىزداردى تۋدىرعان. قاتار ورنالاسقان ءارتۇرلى مايدا تاۋ تىزبەكتەرىنىڭ قويناۋى تۇزدى سۋلارعا تولى.

اسا ماڭىزدى تابيعي كەشەندەردىڭ ءبىرى - بالقاش كولى. تايازدىعىنا قاراماستان بۇل كول ۇلكەن اۋماقتى الىپ جاتىر.شىعىسىندا تۇزدى، باتىسىندا تۇششى سۋ. سول سەبەپتى، كولاستى تىرشىلىگىندە ۇلكەن ايىرماشىلىق بار.

قايىڭدى وزەنى-ەڭ اسەم كولدەردىڭ ءبىرى. 1910 جىلى جەر سىلكىنىسى ناتيجەسىندە پايدا بولعان.  كولدىڭ ەرەكشەلىگى، شىرشا، قايىڭداردى تۇتاستاي سۋ باسىپ قالعان. تۋريستەردىڭ ءجيى قاتىنايتىن ورنى.

 

---