قازىرگى تەاتر ساحناسىندا ءداستۇرلى ونەردىڭ دامۋ تەندەنسيالارى
ونەر اتاۋلىنىڭ ىشىندەگى ەڭ بيىگى – تەاتر. مادەنيەتتىڭ وشاعى سانالعان التىن وردا ەل رۋحانياتىنا قىزمەت جاساپ كەلەدى. بۇگىنگى تاڭدا باعىتتارى سانالۋان تەاترلار بار. ونىڭ ىشىندەگى داراسى «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى. الاتاۋدىڭ باۋرايىنداعى، كوركى كوز تارتاتىن «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى قازاقتىڭ ءداستۇرلى ونەرىن ناسيحاتتايتىن بىردەن-بىر وردا. ءداستۇرلى ءان، جىر، تەرمە، كۇيگە ارنالعان شىعارماشىلىق كەشتەرمەن قاتار، تەاترلاندىرىلعان قويىلىمدار ساحنالاناتىن الاتاۋ تەاترىندا وتەتىن ءاربىر ءىس-شارا وزىنشە ەرەكشەلەنەدى.
5 جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن اشىلعان «الاتاۋ ءداستۇرلى ونەر تەاترى» حالىق جۇرەگىنە، اسىرەسە جاستار جان-دۇنيەسىنە داستۇرگە دەگەن ماحابباتتى سىڭدىرۋدە. ورتالىق ازيانىڭ جالعىز ءداستۇرلى ونەر تەاترى قاۋىم اراسىندا مادەني ورتالىققا اينالعانى ءسوزسىز ايقىن. بۇعان ءتۇرلى سپەكتاكلدەر، قويىلىمدار، ءان-جىر جانە دە ويىن-ساۋىق كەشتەرى دالەل بولا الادى. تەاتر قابىرعاسىندا 60-تان استام ارتىستەر مەن ونەرپازدار جۇمىس جاساپ، مەكەمەدە كوپتەگەن تاقىرىپتىق اپتالىقتار وتكىزىلەدى. تەاتر قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتى قازاق حالقىنىڭ شىعارماشىلىعىن دارىپتەۋ بولىپ تابىلادى. سونىڭ ىشىندە ۇلكەن زەيىن بالالار مەن جاستاردى ونەر مەن داستۇرگە بەيىمدەۋ.
قازاق تەاترى الەمدىك ساحنا ونەرىنىڭ اجىراماس ءبىر بولىگى دەسەك، بۇگىنگى تاڭداعى دۇنيەجۇزىلىك تەاترلاردا ءوتىپ جاتقان پروسەسستەردەن نە حابارىمىز بار دەگەن وي كوكەيىمىزگە ورالارى ءسوزسىز. ءوزىمىزدىڭ ازدى-كوپتى تاجىريبەمىزگە سۇيەنە وي قوزعاساق، سوڭعى ونجىلدىقتا قازاق تەاترىندا ورىن العان شىعارماشىلىق توقىراۋدىڭ ىرگەسى ازىرگە سوگىلگەن جوق. سالاتىن ءانىمىزدىڭ سازى دا وزگەرمەگەن، باياعى ماسەلەلەر: دراماتۋرگيا، رەجيسسۋرا، اكتەرلىك شەبەرلىك تۇيىتكىلدەرى، ارينە، تەاتر سىنىنىڭ جوقتىعى تاعى بار. قازاقتا دراماتۋرگيا جەتەرلىك، ءبىراق ونى قوياتىن رەجيسسەر دە، وينايتىن ءتاۋىر اكتەر دە جوق دەپ بىر-بىرىمىزبەن كەرىلدەسىپ جۇرگەنىمىزدە الەمدىك تەاتر الدەقايدا العا جىلجىپ كەتىپتى. ءتىپتى، ون-ون ەكى جىلعا ىلگەرى ءجۇر دەپ تە ايتا الامىز. ءداستۇرلى تەاترلار قاشاندا كەرەك. ولار ءبىزدىڭ ءتىلىمىز بەن ءدىلىمىزدىڭ مىزعىماس ۇستىنى. ءداستۇرلى تەاتردىڭ ءوز كورەرمەنى بار، جاقتاۋشىلارى مەن قورعاۋشىلارى دا قاشاندا قاسىنان تابىلماق.
قازاق تەاتر ونەرى ەجەلدەن كەلە جاتقان سالت - داستۇرلەرىمىزگە نەگىزدەلگەن. ۇيلەنۋ سالتى، شىلدەحانا تويىمەن بايلانىستى وتەتىن ويىن - ساۋىقتار، اقىندار ايتىسى، ت. ب. داستۇرلەرىمىز تەاتر ونەرىنىڭ العاشقى كورىنىستەرى بولعان.
مادەنيەتتانۋ ماماندىعىنىڭ 4 كۋرس ستۋدەنتى ورىن ا.ا.
عىلىمي جەتەكشى: اعا وقىتۋشى قۇدايبەرگەنوۆ س.ە. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
You Might Also Like
-
قازاق حالقىنىڭ مەرەكە-مەيرام مەن ويىن-ساۋىقتىڭ وزىندىك ۇلتتىق وزگەشەلىگى ايقىن، تاريحى ۇزاق. قازاق مادەنيەتىندەگى ويىن-ساۋىق ءداستۇرى بارلىق ۋاقىتتا دا ۇلكەن قوعامدىق ماڭىزعا يە بولدى. ولاردىڭ پايدا...
