InfoHub Logo

جالعىز قىزى بار ءبىر باي مەن جالعىز ۇلى بار باي ەكەۋى قۇدا بولادى. «ەكى جارتى ءبىر ءبۇتىن بولسىن، ءسان-سالتاناتى كەلىسكەن ءتۇتىن بولسىن! بىرەۋىمىز كەلىنىم دەمەيىك، بىرەۋىمىز كۇيەۋىم دەمەيىك. ەكەۋمىزدىڭ ورتامىزداعى، ەكەۋمىزگە ورتاق وتاۋ بولسىن»، — دەپ كەلىسەدى. بەرىك ءسوز بايلاسقان ەكى بايدىڭ بەسىكتە قۇدالىق سويلەسكەننەن كەيىنگى قارىم-قاتىناسى كۇن وتكەن سايىن نىعايا بەرەدى. ەكى باي ىرگەلەس جايلاپ، ىرگەلەس قونىپ، ەكى اۋىلدىڭ ورتاسىنا دانەكەر بوپ تىگىلەتىن ءساندى وتاۋ دى اسىعا كۇتەدى. قىز بەن بالا بىرگە ويناپ، بىتە قايناسىپ وسەدى. ءسابي جۇرەك بىرىنىڭ-بىرىنە قۇدالىق جولىمەن تاڭىلعانىن دا سەزبەيدى. ولار كۇنى ەرتەڭگى بىر-بىرىنەن بولىنبەس ءبىر ءبۇتىن بولعاندىقتان ەمەس، بالالىق جەتەلەۋىمەن ويىن قىزىعىنا ەرۋمەن دە تاتۋ وسەدى. ۇل ەر جەتىپ، قىز بوي جەتكەننەن كەيىن ارالارى الىستاي باستايدى. قولاڭ شاشتى ساليقالى قىز جىگىت جۇرەگىن باۋراپ، جۇرەگىنە وت تاستاعانىمەن، قىز جىگىتتى سۇيمەيدى. جىگىتتىڭ ەشتەمەگە يكەمى جوق دورەكى قيمىلى، ءشوپ باسىپ سىندىرمايتىن ەرىنشەكتىگى، دۇڭك مىنەزى قىز سەزىمىن اۋلاقتاتا بەرەدى. ءبىراق بەسىكتەن قۇدا بوپ، قىسقا ارقان، تار تۇساۋ ساپ قويعانىن ەستىگەن جىگىتتى قىزدىڭ جاقتىرتپاعانىمەن شارۋاسى دا بولمايدى. «وتاۋ قامىتشىلىعى ءبىتىپ، توي دايىندىعى ءازىر بول-سا، اق ءتوسىڭدى ايمالارمىن» دەيدى دە، جۇرە بەرەدى. باي دا قىز جايىن ەستىگەندە، «بالالىقتىڭ اسەرى دە» دەپ ەتەگىن جيمايدى. «ارۋاق جولىن سىيلاماي، اتا جولىن بۇزىپ، اق باستى انا مەن اق ساقالدى اكەنىڭ قولىنان شىعىپ، قايدا بارادى دەيسىڭ» دەگەن تۇجىرىمعا كەلەدى. ءوستىپ قۇدا دا تىنىش، قۇداعي دا تىنىش جاتقان ءبىر كۇنى توي ىستەۋ قامىتشىلىعى ءبىتىپ، اق وتاۋ ءازىر بولعان كۇنى «قىز قاشىپ كەتىپتى» دەگەن سۋىق حابار دۇڭك ەتە تۇسەدى. بايدىڭ توعىشار ۇلىن ۇناتپاعان قىز جىلقىشى جىگىتكە ەرەدى دە، تايىپ تۇرادى.

قاشىپ كەلە جاتقان قىز بەن جىگىت اۋىلدان الىستاعاننان كەيىن بۇتانىڭ اراسىن پانالايدى. وسى كەزدە قىز جىگىتكە ءوزىنىڭ سىرىن ايتادى: «داۋلەتى مەن اۋلەتى ساي، سالۋلى توسەك، تىگۋلى ءۇي دايىن باي بالاسىنان نەگە قاشتىم؟ ونىڭ سەبەبى، ول — توعىشار. ءبىر كۇن مال شەتىنە شىعىپ كورگەن جوق، ونىڭ قولىنان كەلەر دە جوق. شوقپارداي ۇكى تاعىپ، كۇمىستەگەن بەلبەۋ بۋىنىپ، جورعا ءمىنىپ جورتقاندى عانا بىلەدى. سەن ەڭبەككە قۇشتارسىڭ، ەڭبەكتىڭ بالىن جەگەن ءومىر — ناعىز  ءومىر. ەكىنشىدەن، سەن — سىبىزعىشىسىڭ. ونەر ولمەيدى. سوندىقتان سەنى ءسۇيدىم. وسى ءجۇرىسىمىزدى سىبىزعىعا قوسشى، اسىقپاي تىڭدايىن»، — دەيدى. جىگىت سىبىزعىسىن تارتا جونەلەدى، قىز بويى بالقىپ تىڭدايدى. «قىز قاشىپ كەتتى» دەگەن حاباردى ەستىگەننەن كەيىن ەكى جاق بىرىگىپ تۇس-تۇسقا قۋعىنشى اتتاندىرادى. ات سابىلتىپ، ۇزەڭگى قاعىستىرىپ كەلە جاتقان ءبىر توپ قۋعىنشى سىبىزعى داۋسىن ەستيدى دە، شىلىك ىشىندە سايرانداپ وتىرعان قىز بەن جىگىتتى قولعا تۇسىرەدى. اشۋ كەرنەگەن توپ جىگىتتى ولمەشى قىپ ساباپ، سول جەرگە تاستايدى دا، قىزدى وڭگەرىپ اۋىلعا الىپ كەلەدى. جىگىتتىڭ قىز تىلەگى بويىنشا تارتقان كۇيى «قىز الىپ قاشقان» اتانادى. 

---