قوي قالاي ۇزاق جاسادى؟
ەرتەدە بايبولات دەگەن بايدىڭ وتار-وتار قويى بولىپتى. قويىنىڭ كوپتىگى سونشا، ونىڭ سانى قانشا ەكەنىن ەشكىم ناقتى بىلمەپتى. تەك بولجام بويىنشا ون مىڭنان استام قوي بار دەگەن مالىمەت بولعان كورىنەدى. سول مالداردىڭ ىشىندە ەس دەگەن لاقاپ اتى قويىلعان قوي ەرەكشە بولىپتى. ول باسقا قويلارمەن سالىستىرعاندا وتە اقىلدى ەكەن. ءاردايىم ساقتانىپ، جان-جاعىنا قاراۋمەن ءجۇرىپتى. بىردە وتار قويلار جايلاۋدا دەمالىپ جۇرگەندە ەس ەشقانداي ءشوپ جەمەي، قۇر سۋ ىشە بەرىپتى. ول ۇنەمى: «ەگەر مەن باسقا قويلار سياقتى ءشوپتى كوپ جەسەم، سەمىرىپ كەتەمىن. تولىسىپ كەتكەننەن كەيىن ادامداردىڭ كوزى ءتۇسىپ، اقىرىندا مەنى سويىپ جەيدى. قوي، وسىلاي جەمەي، ارىق بولا بەرەيىن. ەشكىم مەنى سويىپ الماس» دەپ ويلاپتى. راسىندا دا ەس ەڭ ارىق قوي بولىپتى.
بىردە ەستىڭ تاماق جەمەيتىنىن بايقاعان جاستاۋ كەلگەن ءبىر قوي:
— وسى، سەن نەگە تاماق جەمەيسىڭ؟ ارىق بولىپ سىنعالى تۇرسىڭ. قابىرعاڭداعى سۇيەكتەرىڭدى ساناپ شىعۋعا بولادى، — دەدى.
— مەن ءقازىر ورازا ۇستاپ ءجۇرمىن، — دەپ قالدى ەس بايقاۋسىزدا.
— قويشى، قايداعى ورازا؟ ورازا جىلىنا ءبىر-اق رەت كەلەدى. ال سەن ءومىر بويى ءشوپتى اۋزىڭا المايسىڭ. بۇنىڭ قالاي؟
— تاماققا دەگەن تابەتىم جوق.
— ە، ەندەشە وسىلاي دەپ ايتپايسىڭ با مانادان بەرى...
ۋاقىت سىرعىپ وتە بەردى. قارت قويلاردىڭ ءبىرازى سويىلىپ، ونىڭ ورنىنا قوشاقاندار دۇنيەگە كەلىپ جاتتى. ال ەس بولسا وتە ارىق بەينەسىن ساقتاپ، باسقالارعا قاراعاندا ۇزاعىراق جاسادى. ەستى كورگەن ادامدار: «بۇل وتە ارىق قوي ەكەن. بۇنى سويۋعا كەلمەس» دەپ قولىن سىلتەپ جۇرە بەرىپتى. ارادا ءبىراز جىلدار وتكەننەن كەيىن ەس ابدەن قارتايدى. ونىڭ ارتىنان دۇنيەگە كەلگەن تالاي قوشاقاندار، ەسەيىپ قوي بولىپ سويىلدى.
ەس بىردە ءوزىنىڭ بالالارىن جيناپ الىپ:
— سەندەر تاماقتى كوپ جەيسىڭدەر. ءقازىردىڭ وزىندە ماعان قاراعاندا تولىقسىڭدار. تولىق بولعاندارىڭ ءۇشىن ادامدار سەندەردى كۇنى ەرتەڭ-اق سويىپ جەيدى، — دەدى.
— اكە، ءسىز قانداي قويسىز؟ ءبىز ءسىزدى وسىنداي ەكەن دەپ ويلاماعان ەدىك. ءسىزدىڭ تاماق جەمەۋىڭىزگە قاراپ، تابەتى جوق شىعار دەپ ويلادىق، — دەپ بالالارى تاڭدانىسىن جاسىرمادى.
ولار اكەسىنىڭ ايتقان اقىلىن تىڭدامادى. اقىرىندا كوپ ۇزاماي قوجايىندارى سوعىم رەتىندە بالالارىنا كوزى ءتۇسىپ، سويۋعا الىپ كەتتى. بالالارىنىڭ و دۇنيەلىك بولعانىنا ەس قاتتى قايعىردى. بۇل قىس ايىنىڭ سوڭعى كۇنى بولاتىن. قايعىرىپ ءارى سۋىققا بايلانىستى ەس ودان ارمەن ارىقتادى. اقپان ايىنىڭ سوڭعى كۇندەرىنىڭ بىرىندە قوجايىنى مال قورادا تۇرعان ەستى كورىپ شوشىندى. بۇل كەزدە ەستىڭ كوزى الارىپ، قۋ سۇيەگى قالعان بولاتىن. قوجايىن: «بۇل اۋرۋ قويدى ءارى قاراي ۇستاۋعا بولماس. باسقا قويلارعا اۋرۋ تاراتسا، ءبارى قىناداي قىرىلادى عوي» دەپ ويلاپ ەستى قىرعا اپارىپ سالدى. ەس ادامداردان قۇتىلعانىنا قۋاندى. ول مال قورالارداعى ءشوپتى ۇرلاپ جەۋدى داعدىعا اينالدىردى. الايدا دالادا قاسقىرلارعا كەزىگىپ قالۋدان قاتتى ساقتاندى. ول تۇندە تاۋداعى جارتاسقا تىعىلىپ، كۇندىز ەشكىمنىڭ كوزىنە تۇسپەي، سىرتقا شىعىپ ءشوپ ۇرلاۋمەن بولدى. ارادا بىرنەشە كۇن وتكەندە ناۋرىز دا كەلدى. كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەتىن كەزدەگى جەردىڭ ءدۇرسىءلىن تەك قانا قوي جارىقتىق ەستيدى ەمەس پە؟! ەس تە تۇندە جەردىڭ ءدۇرسىلىن ەستىپ جاتتى. ءبىر كەزدە ونىڭ كوز الدىندا الىپ قوشقار بەينەسىندەگى پەرىشتە پايدا بولدى.
— سەنىڭ تىرلىگىڭ ۇيات. سەمىرمەۋ ءۇشىن ءشوپ جەمەدىڭ. ەندى ادامداردان قۇتىلىپ، شوپكە دەگەن تابەتىڭ اشىلىپتى. قوي ادامدار ءۇشىن جاراتىلعان. سەندەردى ادام جەسە، ساۋابى وزدەرىڭە كەلەدى. وسى ءۇشىن جاندارىڭ جانناتقا بارادى. ال سەن ءومىر بويى ارامدىق جاسادىڭ. سەنىڭ جانىڭ توزاققا كەتەدى. توزاق وتىنا تۇسپەۋ ءۇشىن قوجايىنىڭنىڭ كوزىنە كورىن، — دەدى پەرىشتە وعان.
— مەنى سويىپ جەيدى عوي...
— ايتتىم عوي ساعان، ساۋابى وزىڭە تيەدى.
توزاق وتىن ەلەستەتكەن ەس قاتتى قورقىپ، قوجايىنىنىڭ كوزىنە ءتۇستى. بۇل كەزدە ەس ازداپ وڭالعان ەدى. قوجايىنى ەستىڭ ءبىراز وزگەرگەنىن بايقاپ، «قايتقان مالدا قايىر بار» دەپ، ونى مال قوراعا كىرگىزىپ جىبەرەدى. ەس كورگەن-بىلگەندەرىن، ءبارىن باسقا قويلارعا ايتىپ بەرەدى. كوپ ۇزاماي جاز دا كەلەدى. ارتىنشا قوڭىر كۇز كەلگەندە ەس تولىق قويعا اينالعان ەدى. قوجايىنى قۇرباندىققا شالۋعا قويلارعا كوز تىگەدى. ەسكە قاراپ: «بۇل تولىق قوي، الايدا قارتتاۋ ەكەن. ەتى اسا ءدامدى بولماس»، — دەپ، جاس سەمىز قويدى تاڭدايدى. ارادا قانشا كۇندەر وتسە دە ەسكە قارت دەپ ەشكىم دە سويۋعا الماپتى. قاھارلى قىس كەلسە دە ەسكە قوجايىندارى قىزىعۋشىلىق تانىتپاپتى. كوكتەم كەلىپ، كۇن مەن ءتۇن تەڭەسەتىن ۋاقىت تا جەتىپتى. بۇل كەزدە ەس ابدەن قارتايىپ، اۋرۋعا شالدىققان بولاتىن. سول تۇندە بارلىق قويلار جەردىڭ ءدۇرسىلىن ەستىپتى. وسى كەزدە جەبىرەيىل پەرىشتە قاناتتى قوشقار بەينەسىنە ەنىپ ەسكە كەلىپ:
— «ادامدار مەنى سويماسا ەكەن. ۇزاق ءومىر سۇرگىم كەلەدى دەپ ارمانداعان» ەدىڭ. جوسپارىڭ ورىندالدى. ادامدار سەنى اقىرىندا سويىپ جەمەدى. سەن الەمدەگى ەڭ ۇزاق ءومىر سۇرگەن قوي اتاندىڭ. الايدا بۇگىن سەنىڭ جانىڭدى الىپ كەتۋگە كەلدىم، — دەدى.
و دۇنيەگە اتتانعالى جاتقان ەس مەنىڭ جانىم جانناتقا ما، الدە جوق، توزاققا بارا ما دەپ قاتتى ۋايىمدادى.
You Might Also Like
-
ەركىن مەن ەرىك الدەنەگە كەرىلدەسىپ قالدى. ءبىرىن-بىرى يتەرىپ، ەرەگىسۋلەرى توقتار ەمەس. ءبىر كەزدە ەرىك ىزالانىپ قولىنداعى ويىنشىق تەمىر قالاقپەن ەركىننىڭ تىزەسىنەن سالىپ قالدى. ەركىن شىڭعىرىپ جىلاي ب...
-
كوكتەم جاڭبىرى تولاسسىز سىركىرەگەن سول ءبىر ءتۇن ماڭگىلىككە ەستە قالعانداي ەدى!
