قۋاتبەك پەن مەدەتبەك (ءى نۇسقا)
جاۋگەرشىلىك كەزىندە سامەن باتىردىڭ ۇلى قاپسالاڭ باتىردىڭ اۋىلىنا قىرعىزدار ءجيى-جيى شابۋىل جاساپ، مازا بەرمەيدى. قاپسالاڭ باتىر جەتپىستىڭ ۇستىنە شىعىپ قالعان كەزدە قىرعىزدار تاعى دا كەلىپ قالدى دەگەن حاباردى ەستىپ، اۋىلداعى بار جىگىتتەردى اتقا قوندىرادى. ولاردىڭ ىشىندە قۇدايعۇل تولىباي، قىدىردان اعايىندى انداس پەن سىپاتاي، جادىكتەن قۋاتبەك پەن مەدەتبەك باتىرلار، تاعى باسقا تەپسە تەمىر ۇزەتىن جيىرما-وتىز جىگىت قاپسالاڭ باتىر اۋىلىنا جينالدى. قارت باتىر بۇل سوعىسقا ۇلى ديقانبايدى دا قوسىپ الادى.
كەزىندە سامەن باتىردىڭ باتاسىن العان، ءقازىر قىلشىلداعان جاس باتىرلار سوعىس ونەرىنە ابدەن ىسىلىپ، شىڭدالعان. قاس باتىرلار قىرعىزدارعا دەس بەرمەي، بارىمتاعا العان جىلقىلاردى تۇگەلدەي ەلىنە ايداپ كەلەدى.
ول كەزدە الاقانداي اساننان شىققان التى باتىر — اعايىندى قۋاتبەك پەن مەدەتبەك، ەلەۋ مەن دۇزەن، شايكوز بەن شوتباي ەدى. كەيىن ولارعا انداس پەن سىپاتاي قوسىلىپ، «اساننان شىققان سەگىز باتىر» اتانىپتى.
جوڭعارلار مەن قالماقتاردىڭ شابۋىلدارىنان ىعىرى كەتكەن بۇل ايماققا ەندى باتىستان قوقان حاندىعى قوقاڭداپ، تىنىشتىق بەرمەيتىن بولدى. ءارتۇرلى سالىقتاردى سالىپ، ونى ۋاقتىلى تولەمەگەن اۋىلداردىڭ ازاماتتارىن سوققىعا جىعىپ، كەيبىرەۋلەرىن تۇتقىنداپ الىپ كەتەتىن بولدى. ەل اراسىندا قوقاندىقتاردان قورلىق، ءزابىر كورگەندەر كوبەيدى. بۇعان شىداي الماعان قازاقتار «ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ» قوقاندىقتارعا قارسى شىعۋعا بەل بايلادى.
باتىرلاردىڭ بۇل جولعى جورىعىن قۋاتبەك باسقاردى. ەكى مىڭداي قول جيناعان ول قارۋ-جاراقتارىنا، ۇستەرىنە، ساۋىت-سايماندارىنا، مىنگەن اتتارىنا اسا كوڭىل اۋدارادى. ونىڭ قاسىندا شاقشامنان شىققان تىلەمىس بولدى. كوپشىلىگى بوتبايدىڭ بەلدى رۋىنان تاراعان. كوپ سوعىستى كورگەن، ىسىلعان جىگىتتەر ەدى.
قوقان حانىنىڭ جارلىعىمەن اسكەردى مىڭباسى سەيىتقۇلبەك دەگەن باسقارادى. قۋاتبەك پەن سەيىتقۇلبەك اسكەرى قاراتاۋ وڭىرىندە كەزدەستى. سەيىتقۇلبەكتىڭ اسكەرى وتە مىقتى قارۋلانعان، ولاردا مىلتىق جانە زەڭبىرەكتەر بار ەدى. ەندى قۋاتبەك اسكەرىن ساقتاۋ ءۇشىن قانداي ءتاسىل قولداناتىندارى جايلى باتىرلارمەن كەڭەس وتكىزدى. ولاردىڭ شەشكەنى: مىلتىق پەن زەڭبىرەگى بار اسكەرمەن ەسكىدەن كەلە جاتقان دالالىقتار سوعىسى قاشا ءجۇرىپ ىڭعايى كەلگەندە جاۋ جاعىنا سوققى بەرۋدى قالادى. سوعىستىڭ بۇل ءتاسىلى — قارسى جاقتىڭ اسكەرىن قاشقان بولىپ، ابدەن السىرەتىپ بارىپ سوققىعا جىعۋ. قۋاتبەك باتىر اسكەرىن تورتكە ءبولىپ، ءارقايسىسىنا جەكە تاپسىرما بەرەدى. ءبىرىنشى توپقا سىپاتاي، ەكىنشى توپقا مەدەتبەك باتىر، ءۇشىنشى توپقا تۇرلىباي باتىردى باسشىلىققا بەكىتىپ، نەگىزگى ءتورتىنشى توپقا ءوزى قالدى. جاۋدى مىلتىق وعى جەتپەستەي جەرگە ارتتا قالدىرىپ، جولسىز جەرمەن اۋىر زەڭبىرەكتەرىن الىپ، جۇرە المايتىنداي ءشول دالاعا اپارىپ كوزىن جويۋ. ونى جاقسى تۇسىنگەن اسكەرباسىلارى وڭتۇستىكتىڭ ىستىعىنا، شولىنە، قۇمىنا قاراماي قوقاندىقتاردى ابدەن تيتىقتاتتى. قازاقتاردىڭ اسكەرىنىڭ باسشىسى سىپاتاي باتىر ويلاعانداي، سەيىتقۇلبەك مىڭباسى قازاق اسكەرىنىڭ سوڭىنان بار اسكەرىن قاپتاتىپ جىبەرەدى. قازاقتاردى اياماي، جەتكەن جەردە قىرۋدى تابىستادى. سەيىتقۇلبەكتىڭ ءوزى دە، اسكەرى دە قازاق اسكەرىنىڭ تورتكە ءبولىنىپ كەتكەن قۋلىعىن بىلمەدى. بار قازاق قولى وسى شىعار دەپ الدىنداعى قۋاتبەك باتىر توبىن وكشەلەي قۋا بەرەدى. ولار قازاقتارعا انە جەتەمىز، مىنە جەتەمىز دەپ كۇندىز-تۇنى دەمالماستان قۋا بەرەدى. قازاقتار قاشقان بولىپ ولارعا جەتكىزبەدى.
ەكى كۇننەن كەيىن قوقاندىقتار ابدەن شارشاپ، قازاق ساربازدارىنا جەتە المايتىنا كوزدەرى جەتىپ، كەرى قايتپاق بولدى. قۋاتبەك باتىردىڭ دا كۇتكەنى وسى ەدى. ويتكەنى ول اسكەرىن تورتكە بولگەندە قوقاندىقتاردى الداۋسىراتىپ قاشقان توپتا بار-جوعى بەس جۇزدەي ادام بار ەدى. ال قالعاندارى تۇندە باسقا جولعا ءتۇسىپ، ءبىر توبى قوقان اسكەرىنىڭ ارتىنا، ەكى توبى ەكى جاعىندا، ولارعا كورىنبەي ءجۇرىپ وتىرعان. ەندى ولار كەيىن قايتقاندا ارتتا كەلە جاتقان قۋاتبەك باتىردىڭ اسكەرى ولار دەمالىپ جاتقاندا ءتورت جاعىنان بىردەي شابۋىلعا شىعادى. قورشاۋدا قالىپ، ابدەن ەسى كەتكەن، قالجىراعان جاۋدى جويىپ، تاس-تالقان ەتتى. ول قىرعىن تاڭ اعارىپ اتقانشا جالعاسادى. بۇل كەزدە ولاردىڭ وقتارى دا تاۋسىلعان ەدى. ەندى قازاقتار قاتارى سيرەپ قالعان، ءارى ەستەرىن جيماعان جاۋدى ورتاعا الىپ، قىلىشتارىن وڭدى-سولدى سىلتەپ، ولاردى جايراتىپ سالادى. امان قالعاندارى قارۋلارىن تاستاپ، تۇتقىنعا ءتۇستى. ءسويتىپ، بۇل سوعىس قۋاتبەك باتىر باستاعان قازاق ساربازدارىنىڭ جەڭىسىمەن اياقتالدى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
You Might Also Like
-
جوڭعارلاردى بىرلەسە قۋعان قىرعىزدىڭ سولتو رۋىنان شىققان جورىقتاس دوس-جاراندارىمەن ءوزارا قاتىناستارى كۇشەيىپ، كورشى قونىستانعان ەكى ەل قىز الىسىپ، قۇدا-جەگجاتتىق، تۋىسقاندىق بايلانىستارى نىعايادى. جا...
-
سوناۋ تاراز جاعىنداعى تالاس بويىنداعى ءبىر شايقاستا كۇنى بويى بولعان جەكپە-جەكتە بىردە جەڭىپ، بىردە جەڭىلىپ دەگەندەي الما-كەزەك ءتۇسىپ، ەكى جاقتان دا شىعىن بولىپ، كۇن باتۋعا تاياعان كەزدە تۋ جىعىلىپ، ...
