InfoHub Logo

ءحىح عاسىردا ۇلى ءجۇز البان-قىزىلبورىك ەلىندە قوجامقۇلاتتى ءىشى تار، كۇيگەلەك، شىر مىنەزدى ساراڭ باي ءومىر ءسۇرىپتى. ونىڭ ۇلى جۇزگە بەلگىلى «كوكقاسقا» دەگەن بايگى اتىن باي ەل ارالاپ كەتكەندە، ەركە-شولجاڭ، الاڭعاسار ۇلى ماسعۇت:

— اكەڭنىڭ قۇدايدان تىلەپ العان جالعىزى دا، ەركەسى دە، سەركەسى دە سەنسىڭ. ءبىر اتقا بيلىگىڭدى جۇرگىزە الماعانىڭ با؟ —  دەپ بىرەۋدىڭ ازعىرۋىنا ءتۇسىپ، ءوزىنىڭ كوڭىلجەتەر ادامىنا بەرىپ جىبەرەدى.

ماسعۇت سول شاقتا ون بەس-ون التىلارداعى ۇيلەنبەگەن بوزبالا ەكەن. ساپاردان ورالىپ، بالاسىنىڭ كەلەڭسىز قىلىعىنا  ءىشى كۇيگەن، اشۋى اسىپ-تاسقان باي ماسعۇتتى تاياق الىپ جاياۋ قۋادى. ۇلى جەتكىزبەي ەنتىكتىرىپ، دىمى قۇرىپ، شارشايدى. ءالى ءبىتىپ-شارشاپ جەرگە وتىرا كەتكەن قوجامقۇل بالاسىنا باسقا ىستەر امالى قالماعان سوڭ، جەر تىرناپ، كوك جۇلىپ، ءبىر قولمەن قۇلاعىنىڭ ۇشىنان ۇستاپ تۇرىپ، ەكىنشى قولىنداعى كەزدىكپەن ءوز قۇلاعىن ءوزى ورىپ جىبەرىپتى. لاقتىرىپ جىبەرگەن قۇلاقتىڭ ۇشىن ءبىر كۇشىك الا قاشادى.

ەل قۇلاعى ەلۋ ەمەس پە؟ باي ءوز اۋىلىن قانشا تىيام دەگەنمەن بۇل حابار ەلگە جايىلىپ كەتىپتى.

قۇلاقتاعى جارا قارا قوتىرلانعان كەزدە بايدىڭ ۇيىنە سەرىكتەرىمەن ءسۇيىمباي اقىن تۇسەدى. باي جارالى قۇلاعىن باسىنىڭ استىنا كەلتىرىپ، جاستىقتى قالىڭداتىپ اۋىرعان بولىپ جاتا قالادى. قوجامقۇل ءسۇيىمبايلارعا باسىن كوتەرمەستەن، كوڭىلسىز سالەمدەسىپ، بايبىشەسىنە:

— مىنا كىسىلەر قىمىز ءىشىپ كەتسىن، قىمىز قوي داستارحانعا، — دەپ قۋزاپ، ءسۇيىمبايلار تەزدەتىپ اتتانىپ كەتسە دەگەندەي نيەت بىلدىرەدى. بايدىڭ پاسىق نيەتىن، ارام ويىن سەزىپ وتىرعان العىر اقىن ءسۇيىمباي:

— دۋلات دەگەن ءبىر ەل بار،
ۇلكەن پىشكەن تونداي-دى.
شاپىراشتى دەگەن ءبىر ەل بار،
بىرەۋگە قوڭسى قونبايدى.
ءسارۇيسىن دەگەن ءبىر ەل بار،
قارعىس ايتىپ دومالاق،
ەكى بولىستان وزبايدى.
قىزىلبورىك دەگەن ءبىر ەل بار
ەل ىشىندە نەلەر بار،
ءوز قۇلاعىن ءوزى كەسىپ،
قوجامقۇل ءسىرا وڭبايدى، —

دەگەندە، قوجامقۇل باي جاستىقتان باسىن جۇلىپ الىپ، ءسۇيىمبايلاردان كەشىرىم ءوتىنىپ، «سىيلى قوناعىم بوپ كەتىڭىزدەر دەپ» اياعىنا جىعىلعان ەكەن.

ءسويتىپ، دۇنيەقوڭىز، ساراڭ باي تۋرا سويلەپ، تىلىمەن ورىپ تۇسەتىن العىر اقىننان داۋاسىز جازا تارتىپتى.

---