"الگوريتم" جانە "پروگراممالار" تاپقىرلار سايىسى
اۆتورى: كادىروۆا سۆەتلانا سابيت قىزى
مەكەن جايى: جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانى، ب. مومىش ۇلى اۋىلى
№1 گ. وردجونيكيدزە اتىنداعى مەكتەپ - گيمنازيا
«الگوريتم» جانە «پروگراممالار» اتتى تاپقىرلار سايىسى.
تاپقىرلار سايىسىنا قاتىسۋشى وقۋشىلار «الگوريتم» جانە «Q basic» (باسقاشا اتالۋى دا مۇمكىن) دەپ اتالاتىن ەكى توپقا بولىنەدى. سايىسۋشى توپتار ۇستەل ءۇستىن وزدەرى دايىنداعان زاتتارمەن بەزەندىرىپ ساحنانىڭ ەكى شەتىندە ورنالاسادى. ولاردىڭ توپتارعا قويىلعان تاپسىرمالاردى بىرلەسىپ، اقىلداسىپ شەشۋلەرىنە مۇمكىندىكتەرى بار.
جارىسۋشى ەكى جاققا ەكى-ەكىدەن، ءادىل قازىلار القاسىنا ءبىر كومپيۋتەر بەرىلەدى. كومپيۋتەرلەر جەرگىلىكتى جەلىگە ءوزارا بىرىكتىرىلگەن. جارىسۋشى توپ مۇشەلەرى كومپيۋتەرلەردە تاپسىرمالارىنىڭ دۇرىس ورىندالۋىن تەكسەرۋىنە، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋىنە، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋى جولىندا ىزدەنۋىنە بولادى. سايىس بارىسىندا ەەم-دەردە ورىندالۋعا ءتيىستى تاپسىرمالاردى توپ مۇشەلەرى ءوز كومپيۋتەرلەرىندە ورىنداپ قازىلار القاسىنا كورسەتەدى.
1.سايىستىڭ سىناق ەسەپ بولىمىنە تۇسىنىكتەمە.
جۇرگىزۋشى ەسەپتى داۋىستاپ اسىقپاي وقيدى.
وقۋشىلارعا تاپسىرما بەرىلەدى.
ەسەپتىڭ شىعارىلۋ باعدارلاماسىن ەەم-گە جازىپ، قازىلار القاسىنا ورىنداپ كورسەتۋ.
2.تاپقىرلارعا ارنالعان جۇمباق بولىمىنە تۇسىنىكتەمە.
جارىسۋشى جاقتار بىر-بىرىنە ينفورماتيكاعا بايلانىستى جۇمباقتار دايىنداپ اكەلىپ تاپسىرادى.
3.توپ باسشىلارى سايىسىنا تۇسىنىكتەمە.
بۋكلەتتى قورعاۋ.
4.توپ مۇشەلەرى سايىسىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ.
توپ مۇشەلەرى سايىسىنا تۇسىنىكتەمە. جوعارىداعى كورسەتىلگەن ءتىزىم بويىنشا ءار تاقىرىپتىڭ ەسەپتەرى جەكە-جەكە جازىلىپ الدىن-الا دايىندالىپ كونۆەرتتەرگە سالىنعان. سايىسۋشى توپ مۇشەلەرىنىڭ العاشقىسى تاپسىرما - ەسەبىن ەەم-دە ورىنداپ بولعاننان كەيىن عانا، كەزەكتەرگە وقۋشىنىڭ قازىلار القاسىنان كەلەسى ەسەپتى الۋىنا رۇقسات بەرىلەدى.
1-جۇرگىزۋشى: ال ەندى ءسوز كەزەگىن «الگوريتم» مەن «Q basic» توبى سىزدەرگە بەرەمىز. وزدەرىڭىزدى سالەمدەسۋلەرىڭىز بەن تانىستىرۋلارىڭىزدى ايتىپ جارىسىپ كورىڭىزدەر.
2-جۇرگىزۋشى: «Q basic» توبىنىڭ سالەمدەسۋى
1-جۇرگىزۋشى: «الگوريتم» توبىنىڭ سالەمدەسۋى
(ۋاقىت 5 مينۋت)
2-جۇرگىزۋشى:
اكەسى دە ۇلدارىنىڭ ءبىلىمدىسىن قورعايدى
جو-جوق ونىڭ بولگەنى ەمەس...
بار بولعانى ءبىلىم قۋساڭ قۋاندى، قولدايدى.
ەندىگى سايىسىمىز «سىناقتىق ەسەپ»- دەپ اتالادى.
وقۋشىلارعا تاپسىرما:
جارىسۋشى توپ ەسەپتىڭ شىعارىلۋى باعدارمالاسىن ەەم-دە جازىپ،ءتۇسىندىرىپ ورىنداپ كورسەتەدى. ەسەپتى دۇرىس ورىنداعاندارعا 12 بالل، ءبىرىنشى ورىنداپ بولعان كومانداعا 3 بالل قوسىلادى.
(ۋاقىت 20 مينۋت)
1-ەسەپ: تىكتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى جانە پەريمەترىن ەسەپتەۋ باعدارلاماسىن قۇرىڭدار.
10 REM ەسەپ 3-1 تىك ءتورتبۇرىش
20 INPUT « ا، ۆ ۇزىندىقتارىن ەنگىز» ؛ ا، ۆ
30 IFA<=0 or=""><=then>
40 S=A*B/P=2*(A+B)
50 PRINT «اۋدانى»؛ S «پەريمەترى»=ر
60 END
2- ەسەپ: اح2+bx+c=0 كۆادرات تەڭدەۋىن شەشۋ باعدارلاماسىن قۇرىڭدار.
10 REM «كۆادرات تەڭدەۋ»
20 INPUT «ا، ۆ، س ماندەرىن ەنگىز»؛ ا، ۆ، س
30 D=B2-4*A*C: PRINT “D=”؛ D
40 IF D=360 OR G<=-360 then="" g="GMOD">
40 PRINT G
50 R=G*3.1415/180
60 N=SIN (R)
70 PRINT“بۇرىشتىڭ ءسينۋسى =”؛ N
80 END
4- ەسەپ: 1-دەن 10 –عا دەيىنگى سانداردىڭ كوبەيتىندىسىن (فاكتوريال) ەسەپتەڭدەر.
10 REM
20 F=1
30 FOR I=1 TO 10
40 F=F*1
50 NEXT I
60 PRINT “F=”؛F
70 END
5- ەسەپ: ءۋ-تى ەسەپتەپ شىعاراتىن پروگرامما قۇراستىر؟
X2، بولعاندا ح<>
Y=
2x-5، بولعاندا 100=2
6-ەسەپ: ءۋ-تى ەسەپتەپ شىعاراتىن پروگرامما قۇراستىر؟
X2، بولعاندا ح<>
Y=
2x-5، بولعاندا 100=2
2-جۇرگىزۋشى: ال قازىرگى سايىسىمىز ءۇي تاپسىرماسى. «تاپقىرلارعا ارنالعان جۇمباقتار». ەكى كوماندا دا بىر-بىرىنە كەزەگىمەن دايىندالعان جۇمباقتارىن وقۋعا رۇقسات.
الگوريتم توبى باستايدى.
كەلەسى كەزەك «Q basic» توبى توبىنىكى.
(ۋاقىت 5 مينۋت)
1-جۇرگىزۋشى: كەلەسى سايىسىمىز توپ مۇشەلەرى سايىسى.
بۇل سايىستا ءار توپ مۇشەلەرى ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن بۋكلەتتەرىن قورعاۋ كەرەك.
«Q basic» توبى باستايدى.
(ۋاقىت 5 مينۋت)
2-جۇرگىزۋشى: كەلەسى سايىسىمىز سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ. ءار توپقا كەسپەلەر تاراتىلادى.
وقۋشىلار تەز ارادا جاۋاپ بەرۋ كەرەك. (ۋاقىت 10 مينۋت)
1. الگوريتم دەگەنىمىز نە؟
2. الگوريتم ورىنداۋشىسى دەگەنىمىز نە؟
3. الگوريتم تالاپتارىنا انىقتاما بەر؟
4. الگوريتم كومانداسى دەگەنىمىز نە؟
5. الگوريتمدى گرافيكا تۇرىندە قالاي كورسەتۋگە بولادى؟
6. الگوريتم ءتىلى دەگەنىمىز نە؟
7. الگوريتمنىڭ جالپى كورىنىسىن كورسەت؟
8. قانداي الگوريتمدەر سىزىقتى دەپ اتالادى؟
9. قىزمەت ەتۋشى الگ، ناچ، كون سوزدەرىنىڭ ءرولى قانداي؟
10. Q basic ءتىلىنىڭ ءالفاۆيتىن نە قۇرايدى؟
11. Q basic ءتىلىنىڭ وپەراتورلارى دەگەنىمىز نە؟ Print
12. Q basic جۇيەسىندە فايلدارمەن قانداي وپەراسيالار اتقارۋعا بولادى؟
13. پروگراممانى ورىنداۋعا قالاي قوسۋ كەرەك؟
14. ديسكىدەگى پروگراممانى قالاي ساقتاۋعا بولادى؟
15. تارماقتالعان الگوريتم دەگەنىمىز؟
16. وپەراتورلار IF،THEN،ELSE، END نەنى بىلدىرەدى؟
17. تارماقتالعان الگوريتمنىڭ بلوك-سحەماسىن كورسەت؟
18. سىزىقتى الگوريتمگە ءبىر ەسەپ شىعار؟
19. سيكلدىك الگوريتم دەگەنىمىز نە؟
20. سيكلدىڭ شارتتى وپەراتورلارى قانداي؟
21. پارامەترلى قايتالاۋ كومانداسى قالاي جازىلادى؟
22. FOR، Next، Step وپەراتورلارىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
توپ مۇشەلەرىنىڭ سايىس قورىتىندىسىن ءادىل-قازىلارعا ءسوز بەرەيىك.
جەڭىپ شىققان توپقا سىيلىق تاپسىرىلادى.
مەكەن جايى: جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانى، ب. مومىش ۇلى اۋىلى
№1 گ. وردجونيكيدزە اتىنداعى مەكتەپ - گيمنازيا
«الگوريتم» جانە «پروگراممالار» اتتى تاپقىرلار سايىسى.
تاپقىرلار سايىسىنا قاتىسۋشى وقۋشىلار «الگوريتم» جانە «Q basic» (باسقاشا اتالۋى دا مۇمكىن) دەپ اتالاتىن ەكى توپقا بولىنەدى. سايىسۋشى توپتار ۇستەل ءۇستىن وزدەرى دايىنداعان زاتتارمەن بەزەندىرىپ ساحنانىڭ ەكى شەتىندە ورنالاسادى. ولاردىڭ توپتارعا قويىلعان تاپسىرمالاردى بىرلەسىپ، اقىلداسىپ شەشۋلەرىنە مۇمكىندىكتەرى بار.
جارىسۋشى ەكى جاققا ەكى-ەكىدەن، ءادىل قازىلار القاسىنا ءبىر كومپيۋتەر بەرىلەدى. كومپيۋتەرلەر جەرگىلىكتى جەلىگە ءوزارا بىرىكتىرىلگەن. جارىسۋشى توپ مۇشەلەرى كومپيۋتەرلەردە تاپسىرمالارىنىڭ دۇرىس ورىندالۋىن تەكسەرۋىنە، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋىنە، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋى جولىندا ىزدەنۋىنە بولادى. سايىس بارىسىندا ەەم-دەردە ورىندالۋعا ءتيىستى تاپسىرمالاردى توپ مۇشەلەرى ءوز كومپيۋتەرلەرىندە ورىنداپ قازىلار القاسىنا كورسەتەدى.
1.سايىستىڭ سىناق ەسەپ بولىمىنە تۇسىنىكتەمە.
جۇرگىزۋشى ەسەپتى داۋىستاپ اسىقپاي وقيدى.
وقۋشىلارعا تاپسىرما بەرىلەدى.
ەسەپتىڭ شىعارىلۋ باعدارلاماسىن ەەم-گە جازىپ، قازىلار القاسىنا ورىنداپ كورسەتۋ.
2.تاپقىرلارعا ارنالعان جۇمباق بولىمىنە تۇسىنىكتەمە.
جارىسۋشى جاقتار بىر-بىرىنە ينفورماتيكاعا بايلانىستى جۇمباقتار دايىنداپ اكەلىپ تاپسىرادى.
3.توپ باسشىلارى سايىسىنا تۇسىنىكتەمە.
بۋكلەتتى قورعاۋ.
4.توپ مۇشەلەرى سايىسىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ.
توپ مۇشەلەرى سايىسىنا تۇسىنىكتەمە. جوعارىداعى كورسەتىلگەن ءتىزىم بويىنشا ءار تاقىرىپتىڭ ەسەپتەرى جەكە-جەكە جازىلىپ الدىن-الا دايىندالىپ كونۆەرتتەرگە سالىنعان. سايىسۋشى توپ مۇشەلەرىنىڭ العاشقىسى تاپسىرما - ەسەبىن ەەم-دە ورىنداپ بولعاننان كەيىن عانا، كەزەكتەرگە وقۋشىنىڭ قازىلار القاسىنان كەلەسى ەسەپتى الۋىنا رۇقسات بەرىلەدى.
1-جۇرگىزۋشى: ال ەندى ءسوز كەزەگىن «الگوريتم» مەن «Q basic» توبى سىزدەرگە بەرەمىز. وزدەرىڭىزدى سالەمدەسۋلەرىڭىز بەن تانىستىرۋلارىڭىزدى ايتىپ جارىسىپ كورىڭىزدەر.
2-جۇرگىزۋشى: «Q basic» توبىنىڭ سالەمدەسۋى
1-جۇرگىزۋشى: «الگوريتم» توبىنىڭ سالەمدەسۋى
(ۋاقىت 5 مينۋت)
2-جۇرگىزۋشى:
اكەسى دە ۇلدارىنىڭ ءبىلىمدىسىن قورعايدى
جو-جوق ونىڭ بولگەنى ەمەس...
بار بولعانى ءبىلىم قۋساڭ قۋاندى، قولدايدى.
ەندىگى سايىسىمىز «سىناقتىق ەسەپ»- دەپ اتالادى.
وقۋشىلارعا تاپسىرما:
جارىسۋشى توپ ەسەپتىڭ شىعارىلۋى باعدارمالاسىن ەەم-دە جازىپ،ءتۇسىندىرىپ ورىنداپ كورسەتەدى. ەسەپتى دۇرىس ورىنداعاندارعا 12 بالل، ءبىرىنشى ورىنداپ بولعان كومانداعا 3 بالل قوسىلادى.
(ۋاقىت 20 مينۋت)
1-ەسەپ: تىكتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى جانە پەريمەترىن ەسەپتەۋ باعدارلاماسىن قۇرىڭدار.
10 REM ەسەپ 3-1 تىك ءتورتبۇرىش
20 INPUT « ا، ۆ ۇزىندىقتارىن ەنگىز» ؛ ا، ۆ
30 IFA<=0 or=""><=then>
40 S=A*B/P=2*(A+B)
50 PRINT «اۋدانى»؛ S «پەريمەترى»=ر
60 END
2- ەسەپ: اح2+bx+c=0 كۆادرات تەڭدەۋىن شەشۋ باعدارلاماسىن قۇرىڭدار.
10 REM «كۆادرات تەڭدەۋ»
20 INPUT «ا، ۆ، س ماندەرىن ەنگىز»؛ ا، ۆ، س
30 D=B2-4*A*C: PRINT “D=”؛ D
40 IF D=360 OR G<=-360 then="" g="GMOD">
40 PRINT G
50 R=G*3.1415/180
60 N=SIN (R)
70 PRINT“بۇرىشتىڭ ءسينۋسى =”؛ N
80 END
4- ەسەپ: 1-دەن 10 –عا دەيىنگى سانداردىڭ كوبەيتىندىسىن (فاكتوريال) ەسەپتەڭدەر.
10 REM
20 F=1
30 FOR I=1 TO 10
40 F=F*1
50 NEXT I
60 PRINT “F=”؛F
70 END
5- ەسەپ: ءۋ-تى ەسەپتەپ شىعاراتىن پروگرامما قۇراستىر؟
X2، بولعاندا ح<>
Y=
2x-5، بولعاندا 100=2
6-ەسەپ: ءۋ-تى ەسەپتەپ شىعاراتىن پروگرامما قۇراستىر؟
X2، بولعاندا ح<>
Y=
2x-5، بولعاندا 100=2
2-جۇرگىزۋشى: ال قازىرگى سايىسىمىز ءۇي تاپسىرماسى. «تاپقىرلارعا ارنالعان جۇمباقتار». ەكى كوماندا دا بىر-بىرىنە كەزەگىمەن دايىندالعان جۇمباقتارىن وقۋعا رۇقسات.
الگوريتم توبى باستايدى.
كەلەسى كەزەك «Q basic» توبى توبىنىكى.
(ۋاقىت 5 مينۋت)
1-جۇرگىزۋشى: كەلەسى سايىسىمىز توپ مۇشەلەرى سايىسى.
بۇل سايىستا ءار توپ مۇشەلەرى ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن بۋكلەتتەرىن قورعاۋ كەرەك.
«Q basic» توبى باستايدى.
(ۋاقىت 5 مينۋت)
2-جۇرگىزۋشى: كەلەسى سايىسىمىز سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ. ءار توپقا كەسپەلەر تاراتىلادى.
وقۋشىلار تەز ارادا جاۋاپ بەرۋ كەرەك. (ۋاقىت 10 مينۋت)
1. الگوريتم دەگەنىمىز نە؟
2. الگوريتم ورىنداۋشىسى دەگەنىمىز نە؟
3. الگوريتم تالاپتارىنا انىقتاما بەر؟
4. الگوريتم كومانداسى دەگەنىمىز نە؟
5. الگوريتمدى گرافيكا تۇرىندە قالاي كورسەتۋگە بولادى؟
6. الگوريتم ءتىلى دەگەنىمىز نە؟
7. الگوريتمنىڭ جالپى كورىنىسىن كورسەت؟
8. قانداي الگوريتمدەر سىزىقتى دەپ اتالادى؟
9. قىزمەت ەتۋشى الگ، ناچ، كون سوزدەرىنىڭ ءرولى قانداي؟
10. Q basic ءتىلىنىڭ ءالفاۆيتىن نە قۇرايدى؟
11. Q basic ءتىلىنىڭ وپەراتورلارى دەگەنىمىز نە؟ Print
12. Q basic جۇيەسىندە فايلدارمەن قانداي وپەراسيالار اتقارۋعا بولادى؟
13. پروگراممانى ورىنداۋعا قالاي قوسۋ كەرەك؟
14. ديسكىدەگى پروگراممانى قالاي ساقتاۋعا بولادى؟
15. تارماقتالعان الگوريتم دەگەنىمىز؟
16. وپەراتورلار IF،THEN،ELSE، END نەنى بىلدىرەدى؟
17. تارماقتالعان الگوريتمنىڭ بلوك-سحەماسىن كورسەت؟
18. سىزىقتى الگوريتمگە ءبىر ەسەپ شىعار؟
19. سيكلدىك الگوريتم دەگەنىمىز نە؟
20. سيكلدىڭ شارتتى وپەراتورلارى قانداي؟
21. پارامەترلى قايتالاۋ كومانداسى قالاي جازىلادى؟
22. FOR، Next، Step وپەراتورلارىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
توپ مۇشەلەرىنىڭ سايىس قورىتىندىسىن ءادىل-قازىلارعا ءسوز بەرەيىك.
جەڭىپ شىققان توپقا سىيلىق تاپسىرىلادى.
You Might Also Like
-
وقۋشىلاردىڭ پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ىنتىماقتاستىقتا بولۋعا تاربيەلەۋدە سىنىپتان تىس جۇمىستاردىڭ بەرەرى كوپ. ماتەماتيكالىق كەشتەر وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەرەڭدەتە وتى...
-
قازىرگى الەمدە ەكولوگيالىق پروبلەمالار ءوزىنىڭ قوعامدىق ءمانى جاعىنان الدىڭعى قاتارداعى ماسەلەلەردىڭ بىرىنە اينالدى. ادامنىڭ تابيعاتقا اسەرى مىڭداعان جىلدار بويىندا قالىپتاسقان تابيعي جۇيەلەردى وزگەر...
