سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ريزا بولسىن اقىننىڭ ارۋاعى

        «جەلىكتىرىپ، سۋ بۇركىپ، سايتان ماعان،                                              

        كەزىم بولدى ادىلدىك ايتا الماعان.»                                                 

بۇل مۇقاعالي اقىننىڭ «ءومىر دەگەن بىرەۋ بار» اتتى ولەڭىنىڭ ەكىنشى بۋىنىنىڭ العاشقى ەگىز تارماعى وسى جولداردى وقىعاندا ءبىر شاما ويعا بەرىلدىم.

بۇل نە اقيىق اقىننىڭ ار الدىندا اعىنان جارىلعان اقجار ما تۇسى ما... جوق الدە ءتاڭىرى ەرەكشە تالانت سيلاعان پەرىشتە كوڭىلدىڭ كورىنىسى مە؟!

قالاي دەسەك تە بولماي جاتىپ بولدىم، تولماي جاتىپ تولدىم دەيتىن تالانتتان، ەڭ باستىسى ار ۇياتتان جۇرداي وزدەرىن سۇتتەن اق، سۋدان تازا ەتىپ كورسەتۋدە تىرىساتىن اقىنداردىڭ پەشەنەسىنە جازىلماعان سىرشىلدىق.

بۇل سىرشىلدىق دەمەكشى مۇقاعاليدىڭ كەز كەلگەن ولەڭى تۇنعان سىر. ول ءسىزدى ءوزىنىڭ سىرىنا ورتاقتاستىرا، وي بولىسە وتىرىپ، ءوزى مەن بىرگە قۋانتىپ، ءوزى مەن بىرگە مۇڭايتادى.

سونداي  ولەڭدەرىنىڭ ءبىرى «ەمحانادا»

      وكىنىشتى...

مىنا قۇرعىر سىرقاتتىڭ بەتى كۇشتى.

جۇرەگىم كوتەرىلىس جاساپ جاتىر،

بۇزباق بولىپ كەۋدەمدە بەكىنىستى.

     وكىنىشتى...

و، جۇرەك!

مەنىڭ التىن قازىعىم-اۋ.

قايتەيىن، قاجىدىڭ-اۋ.

...قىتىقتاعان باۋىردىڭ «نازى» مىناۋ.

قاجىدىڭ-اۋ، بايعۇسىم، قاجىدىڭ-اۋ!

نە ىستەمەكپىن؟

جانىم-اي، ساعان شيپا ىستەمەك كىم؟!

جانى القىمىنا تىعىلعان سىرقاتىنىڭ بەتى كۇشتى ەكەنىن جان دۇنيەسىمەن سەزىنگەن ساتىندە دە اقىن «جۇرەگىم كوتەرىلىس جاساپ جاتىر.

بۇزباق بولىپ كەۋدەمدە بەكىنىستى دەپ ءوزىنىڭ مۇشكىل ءحالىن (وسىلاي ايتۋعا بولاتىن) بولسا سىربازدىق پەن سىر ەتەدى. مىنا جارىق دۇنيەدە وتەر ءساتىنىڭ تاياۋ قالعانىن «وكىنىشتى» دەگەن جالعىز اۋىز سوزبەن جەتكىزەدى.

ال جۇرەكتى التىن قازىققا تەڭەگەن مۇقاعاليدان باسقا اقىن بار ما ەكەن؟! ايتا قويۋ قيىن. ال جۇرەگىنە «قايتەيىن قاجىدىڭ-اۋ» - دەپ ءتىل قاتۋ ارقىلى قىتىقتاعان باۋىردىڭ «نازى مىناۋ». مۇقاعالي ءال ۇستىندە جاتىپ تا، ومىرگە ازىلگە ورىن بارلىعىنا كوز جەتكىزەدى.

نە ىستەمەكپىن؟

جانىم-اي، ساعان شيپا ىستەمەك كىم؟!

جارالعاندا ءبۇتىن ەم، ءۇش بولەكپىن:

جۇرەگىم – افريكا، باۋىرىم - كيپر،

ميىم مۇزدى مۇحيتتاي...

نە ىستەمەكپىن؟...

ولەڭنىڭ ءون بويىندا وسى ساۋالدى سان رەت قايتالاۋ ارقىلى ادامنىڭ اجال الدىندا شاراسىزدىعىنا ناليدى. سويتە وتىرىپ جۇرەگىن

-افريكاعا باۋىرىم – كيپرگە،

ميىم - مۇزدى مۇحيتقا تەڭەۋ ارقىلى ءوزىنىڭ سۋرەتكەرلىك تەڭەمپازدىق بولمىسىن الدىڭا جايىپ سالادى.

ىستىق پەن سۋىق، ءومىر مەن ءولىم، ءبىر بىرىنە قارا ما قايشى ۇعىمدار بولا تۇرا ءبىر ساتكە جارىق دۇنيەگە قۇشتار اقىننىڭ جىرىنىڭ اجارىن اشىپ قانا قويماي، اقىن رۋحىن كوزبەن  كورىپ بولماس، كوڭىلمەن عانا سەزىنىپ تۇشىنار شىرقاۋ بيىككە شىعانداتا كوتەرىپ ماڭگىلىك اتتى الەمگە تابىس ەتۋگە اسىعاتىنداي.

ال ماڭگىلىك الەمىندە ونى بىرەۋلەر كەلەكەلەپ جىرتاڭداي المايدى. ءوز مۇڭىن، ءوز قايعى قاسىرەتىن ارقالاپ اتتانعان اقىن جىرلارىن ءوزى ايتقانداي، ەشكىمدە جىرتا المايدى:

تابيعات

جانىمدى الساڭ  الشى مەنىڭ،

ءبىر ءتۇيىر  جەرگە تۇسكەن تامشىڭ ەدىم.

مۇقاعالي جوعالسا قايتەر دەيسىڭ،

ارتىمدا قالسىن جەرىم، قالسىن ەلىم

-دەي كەلىپ، ەلىنە، جەرىنە، ۇرپاعىنا.

اماندىق، ساۋلىق تىلەيدى.

كەلەر كۇنگە، كەمەل كەلەشەككە سەنىم ارتادى.

                كۇنىم باتپاي الدىمەن جىرىم باتسا،

                ءبىر ساعاتتا جەر باسىپ جۇرمەس ەدىم،-دەپ

تەككە ايتپاعان عوي.

               ەگەردە ايتا الماسام ايتارىڭدى،

               الجىدىم،

               اقىلىمدى سايتان ۇردى،

               قىنىنا قىلىشىمدى سالام وندا،

               اق ءجۇزى، الماسىمنىڭ قايتارىلدى.

وسى شۋماقتاعى «قىنىنا قىلىشىمدى سالام وندا»،

اق ءجۇزى الماسىمنىڭ قايتارىلدى،  - دەگەن جولداردى وقىعاندا كۇيكى تىرلىكتە ءتىلىمىز كۇرمەلگەن ساتتەر از بولماسا دا «اق ءجۇزى الماسىمنىڭ قايتارىلدى» دەپ قايسىمىز كۇيىنىپ كۇيزەلىپپىز، كوبىمىزدى مۇندايدا ءۇن دەمەگەن ۇيدەي پالەدەن قۇتىلادى، «اۋزىن باققان باي بولادى» دەگەن بابادان اكەگە، اكەدەن بالاعا ميراس بولىپ كەلىسىمپازدىققا بەتسىزدىككە تاربيەلەپ كەلگەن، تاربيەلەي بەرەتىن قاعيداعا دەن قويامىز.

  ال مۇقاعالي: ەگەردە ايتىپ كەتسەم ايتارىمدى،

                        اقىلىم ارناسىنا قايتا كىردى.-

ايتارىن ايتىپ رۋحىن تىكتەگەن. جەڭىمپاز جاننىڭ ساباسىنا

تۇسكەن ءساتىن اقىن اقىلىم ارناسىنا قايتا كىردى دەپ سۋرەتتەيدى.

                         قىنىنان قىلىشىمدى الام وندا،

                         قاعامىن الباستىڭدى سايتانىڭدى.

                         ءبىتتى سەرت كەگىم مەنىڭ قايتارىلدى...

دەي كەلىپ، «سوزدەن ولگەن اتامدى تىرىلتسەم» دەگەن جولعا كوزىمىز تۇسكەندە سول جىلداردا ءولىم مەن ءتىرىنىڭ اراسىندا ءىلدالدالاپ كەرى كەتكەن بابا ءسوزى، بابا ءتىلى ەرىكسىز ەسكە ورالادى.

اقىننىڭ بابامىز سوزدەن ولگەن دەگەندە استارلاپ ايتىپ وتىرعانى قازاق ءتىلى-اۋ دەگەن ويعا تىرەلەسىڭ.

بۇل جورامالىمىزدى اقىننىڭ:                                                                                                                

                          قالاي دا ايتارىمدى ايتىپ  ولەم،   

                          ايتا الماسام جاسايدى قايتىپ ولەڭ.

                          شامشىگە ايت.

                          تاعى دا ءبىر تاڭقالدىرسىن.

                          جىنداندىرسىن جۇرەكتى، جانداندىرسىن!

                          ماڭگى ولمەس ماحابباتىم ايتا جۇرەر،

                          ماڭگىلىك ولمەي تۇعىن ءان قالدىرسىن.

اقىننىڭ ءشامىل-اۋ!،  ءشامشى قايدا؟  ءشامشى قايدا؟ - دەپ كوڭىلى بايىز تاپپاي سۇراۋ سالۋىنان ءبىز كوزىنىڭ تىرىسىندە-اق ءان كورولى اتانعان ءشامشىنى جان دۇنيەسى مەن ارداق تۇتاتىن.

جۇرتتى تاڭقالدىرار، جۇرەكتى جىنداندىرار، جانداندىرار، ماحابباتتى ايتا جۇرەر قۇدىرەتتى ءان جازۋ تەك سونىڭ قولىنان عانا كەلەتىندىگىنە ءشۇباسىز سەنەتىنىن اڭعارامىز. ءتاڭىرىم-اۋ، تالانتتى، تالانتتىڭ تانۋى دەگەن وسى ما ەكەن. بىردە اقىن «بۇل عالام ءىشىڭ تيتتەي جۇرەگىڭدە، نە بولىپ جاتقاندىعىن قايدان ءبىلسىن...

دەگەن ەكەن. ال بۇل ونىڭ جان سىرى، ماڭگىلىك جۇمباعى بولسا كەرەك.       

                    سۇلەيمەن بايازيتوۆ

   

  


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما