ساكەن - جىردىڭ سارقىلماس دارياسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساكەن – جىردىڭ سارقىلماس دارياسى
ساباقتىڭ ماقساتى: ساكەن سەيفۋلليننىڭ ءومىرناماسىنا شولۋ جاساي وتىرىپ، ءار وقۋشىسى ساناسىنا ەلىنە، جەرىنە، تىلىنە دەگەن ىڭكار سەزىمدەرى ارقىلى دارىتۋ،
كەش بارىسى:
1 - جۇرگىزۋشى: - ارمىسىزدار، قۇرمەتتى قوناقتار! XX عاسىرداعى قازاق پوەزياسىن جاڭا ءتۇر، تىڭ مازمۇنمەن بايىتقان اقيىق اقىن، ءىرى مەملەكەت قايراتكەرى، سارابدال جازۋشى، دراماتۋرگ، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، رەسپۋبليكا قالامگەرلەرىنىڭ بەتكە ۇستار بەدەلدى سەركەسى، وسىلارعا سال - سەرىلىگى مەن سيرەك ۇشىراساتىن سىمباتتىلىعى قوسىلىپ، كوزىنىڭ تىرىسىندە - اق اڭىزعا اينالعان ساكەن سەيفۋلليننىڭ 120 جاسقا تولۋىنا بايلانىستى «ساكەن – جىردىڭ سارقىلماس دارياسى» دەپ اتالاتىن ادەبي كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر!
2 - جۇرگىزۋشى: - اتىڭنان اينالايىن قايران ساكەن،
ۇمىتپان دەمىم بار دا تۇلعاڭدى اسەم.
تۋ ۇستاپ، تۇلپار ءمىنىپ، قول باستاعان،
«تار جولدا، تايعاق كەشىپ» بولدىڭ كوسەم.
1 - جۇرگىزۋشى: - قۋاندى ەلىڭ، وشكەنىمدى جاندىردىڭ،
ەرلىگىڭمەن ەل مەيىرىن قاندىردىڭ.
تۋ تۇبىنەن تايماي بارىپ تۋ الىپ،
ەر اتىڭدى ماڭگى وشپەستەي قالدىردىڭ.
2 - جۇرگىزۋشى: - باتىر ۇلىن – جانعا بالاپ سۇيەر ەل،
«ەلىم» دەگەن ەرگە باسىن يەدى ەل.
قارت الاتاۋ، ەدىل، جايىق، سارىارقا،
قۇتتىقتايدى كوكشەدەگى قالىڭ ەل.
جۇزبايەۆا اقەركە
سارنايدى بۇگىن جەل نەگە،
جاپىراقتار سىڭسىپ تۋلايدى؟
كۇڭىرەنىپ بۇگىن كول نەگە،
سوقتىعىپ مۇنشا تۋلايدى؟
كۇلمەيمىن بۇگىن مەن نەگە،
تۇنەرگەن قاباق ىزبارلى؟
دومبىرا كۇيى پەرنەدە،
ءدال بۇگىن نەگە تىم زارلى؟
تۇنەرىپ قاباق كۇنىمەن،
ءتۇيىلىپ نەنى ويلايدى؟
دومبىرا زارلى ۇنىمەن
نەنى ايتىپ بۇگىن قويمايدى؟
دومبىرا، كانە، جىرلاي گور،
تۇنەرگەن قاباق اشىلسىن!
ون ساۋساق بيلەپ زىرلاي گور،
كوكىرەكتىڭ لەبى باسىلسىن!
1 - جۇرگىزۋشى: - تارت كۇيىڭدى، دومبىرا،
تاۋ سۋىنداي سارقىرا،
تىڭداماعان قالماسىن،
قۇلشىنا تارت دومبىرا.
كەزەكتى كۇيگە بەرەيىك.
قۇدايبەرگەن اسىلحان. – «بارلىق حالىق پەن بارلىق ۇلت، بارلىق ۇلى مەن تاماشا نارسەلەردى جاساۋعا قابىلەتتى. ءاربىر ازامات ءوز ۇلتىن سۇيۋگە ءتيىس جانە ۇلتىنا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن ماقتانىش سەزىمى ارقىلى باسقا ۇلتتاردى تانىپ سۇيە ءبىلۋى ءتيىس»، دەيدى باۋىرجان مومىش ۇلى. وسى كەرەمەت سوزدەر ساكەننىڭ تۇلا بويىندا تولىق بار.
ىبىرايىم ماناس. ساكەن سەيفۋللين ءوزى سۇلۋ تابيعاتىن تالاي رەت تەبىرەنە جىرلاعان ولكەدە — اقمولا ۋەزى، ءنىلدى بولىسىنىڭ ءبىرىنشى اۋىلىندا (قازىرگى قاراعاندى وبلىسىنىڭ جاڭاارقا اۋدانى) ورتاشا اۋقاتتى كىسىنىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلەدى. اكەسى سەيفوللا سەرىلىگى بار دومبىراشى، ساياتشى، سوزگە شەشەن كىسى ەكەن دە، شەشەسى جامال اڭگىمە، اڭىز - ەرتەكتى كوپ بىلەتىن ءارى ناشىنە كەلتىرىپ ايتاتىن ساليقالى انا بولىپتى. ماحكامبايەۆا شىراي. ساكەن اكە مىنەزىن، ونەرىن بويعا جۇقتىرىپ، انا اڭگىمەلەرىن جالىقپاي تىڭداپ، زەردەسىنە ءتۇيىپ وسەدى. اينالاسىنا ابايشىل، قىلتىڭ-سىلتىڭى جوق ءبىرتوعا بالا بولادى، ۇعىمتال ساكەن اۋىل مولداسىنان وڭاي حات تانىپ، قولىنا تۇسكەن ەسكىلى - جاڭالى كىتاپتاردى باس الماي وقيدى. اكەسى توعىز جاسار ساكەندى ءتىل ۇيرەنسىن دەپ نىلدىدەگى تانىس ورىسىنىڭ ۇيىنە تۇرعىزادى. ساكەن الگى ءۇيدىڭ تاۋسىلمايتىن قارا جۇمىسىن تياناقتى اتقارا ءجۇرىپ، كەمپىرىنەن ءبىر جىل ورىس ءتىلىن ۇيرەنەدى.
وقو، سارىاعاش اۋدانى، دەربىسەك اۋىلى،
№31 ت. بيگەلدينوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
وماروۆا ايگۇل بايدۋللا قىزى
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ساكەن سەيفۋلليننىڭ ءومىرناماسىنا شولۋ جاساي وتىرىپ، ءار وقۋشىسى ساناسىنا ەلىنە، جەرىنە، تىلىنە دەگەن ىڭكار سەزىمدەرى ارقىلى دارىتۋ،
كەش بارىسى:
1 - جۇرگىزۋشى: - ارمىسىزدار، قۇرمەتتى قوناقتار! XX عاسىرداعى قازاق پوەزياسىن جاڭا ءتۇر، تىڭ مازمۇنمەن بايىتقان اقيىق اقىن، ءىرى مەملەكەت قايراتكەرى، سارابدال جازۋشى، دراماتۋرگ، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، رەسپۋبليكا قالامگەرلەرىنىڭ بەتكە ۇستار بەدەلدى سەركەسى، وسىلارعا سال - سەرىلىگى مەن سيرەك ۇشىراساتىن سىمباتتىلىعى قوسىلىپ، كوزىنىڭ تىرىسىندە - اق اڭىزعا اينالعان ساكەن سەيفۋلليننىڭ 120 جاسقا تولۋىنا بايلانىستى «ساكەن – جىردىڭ سارقىلماس دارياسى» دەپ اتالاتىن ادەبي كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر!
2 - جۇرگىزۋشى: - اتىڭنان اينالايىن قايران ساكەن،
ۇمىتپان دەمىم بار دا تۇلعاڭدى اسەم.
تۋ ۇستاپ، تۇلپار ءمىنىپ، قول باستاعان،
«تار جولدا، تايعاق كەشىپ» بولدىڭ كوسەم.
1 - جۇرگىزۋشى: - قۋاندى ەلىڭ، وشكەنىمدى جاندىردىڭ،
ەرلىگىڭمەن ەل مەيىرىن قاندىردىڭ.
تۋ تۇبىنەن تايماي بارىپ تۋ الىپ،
ەر اتىڭدى ماڭگى وشپەستەي قالدىردىڭ.
2 - جۇرگىزۋشى: - باتىر ۇلىن – جانعا بالاپ سۇيەر ەل،
«ەلىم» دەگەن ەرگە باسىن يەدى ەل.
قارت الاتاۋ، ەدىل، جايىق، سارىارقا،
قۇتتىقتايدى كوكشەدەگى قالىڭ ەل.
جۇزبايەۆا اقەركە
سارنايدى بۇگىن جەل نەگە،
جاپىراقتار سىڭسىپ تۋلايدى؟
كۇڭىرەنىپ بۇگىن كول نەگە،
سوقتىعىپ مۇنشا تۋلايدى؟
كۇلمەيمىن بۇگىن مەن نەگە،
تۇنەرگەن قاباق ىزبارلى؟
دومبىرا كۇيى پەرنەدە،
ءدال بۇگىن نەگە تىم زارلى؟
تۇنەرىپ قاباق كۇنىمەن،
ءتۇيىلىپ نەنى ويلايدى؟
دومبىرا زارلى ۇنىمەن
نەنى ايتىپ بۇگىن قويمايدى؟
دومبىرا، كانە، جىرلاي گور،
تۇنەرگەن قاباق اشىلسىن!
ون ساۋساق بيلەپ زىرلاي گور،
كوكىرەكتىڭ لەبى باسىلسىن!
1 - جۇرگىزۋشى: - تارت كۇيىڭدى، دومبىرا،
تاۋ سۋىنداي سارقىرا،
تىڭداماعان قالماسىن،
قۇلشىنا تارت دومبىرا.
كەزەكتى كۇيگە بەرەيىك.
قۇدايبەرگەن اسىلحان. – «بارلىق حالىق پەن بارلىق ۇلت، بارلىق ۇلى مەن تاماشا نارسەلەردى جاساۋعا قابىلەتتى. ءاربىر ازامات ءوز ۇلتىن سۇيۋگە ءتيىس جانە ۇلتىنا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن ماقتانىش سەزىمى ارقىلى باسقا ۇلتتاردى تانىپ سۇيە ءبىلۋى ءتيىس»، دەيدى باۋىرجان مومىش ۇلى. وسى كەرەمەت سوزدەر ساكەننىڭ تۇلا بويىندا تولىق بار.
ىبىرايىم ماناس. ساكەن سەيفۋللين ءوزى سۇلۋ تابيعاتىن تالاي رەت تەبىرەنە جىرلاعان ولكەدە — اقمولا ۋەزى، ءنىلدى بولىسىنىڭ ءبىرىنشى اۋىلىندا (قازىرگى قاراعاندى وبلىسىنىڭ جاڭاارقا اۋدانى) ورتاشا اۋقاتتى كىسىنىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلەدى. اكەسى سەيفوللا سەرىلىگى بار دومبىراشى، ساياتشى، سوزگە شەشەن كىسى ەكەن دە، شەشەسى جامال اڭگىمە، اڭىز - ەرتەكتى كوپ بىلەتىن ءارى ناشىنە كەلتىرىپ ايتاتىن ساليقالى انا بولىپتى. ماحكامبايەۆا شىراي. ساكەن اكە مىنەزىن، ونەرىن بويعا جۇقتىرىپ، انا اڭگىمەلەرىن جالىقپاي تىڭداپ، زەردەسىنە ءتۇيىپ وسەدى. اينالاسىنا ابايشىل، قىلتىڭ-سىلتىڭى جوق ءبىرتوعا بالا بولادى، ۇعىمتال ساكەن اۋىل مولداسىنان وڭاي حات تانىپ، قولىنا تۇسكەن ەسكىلى - جاڭالى كىتاپتاردى باس الماي وقيدى. اكەسى توعىز جاسار ساكەندى ءتىل ۇيرەنسىن دەپ نىلدىدەگى تانىس ورىسىنىڭ ۇيىنە تۇرعىزادى. ساكەن الگى ءۇيدىڭ تاۋسىلمايتىن قارا جۇمىسىن تياناقتى اتقارا ءجۇرىپ، كەمپىرىنەن ءبىر جىل ورىس ءتىلىن ۇيرەنەدى.
وقو، سارىاعاش اۋدانى، دەربىسەك اۋىلى،
№31 ت. بيگەلدينوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
وماروۆا ايگۇل بايدۋللا قىزى
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساكەن سەيفۋللينگە 129 جىل «قازاق ادەبيەتىنىڭ اقسۇڭقارى» ادەبي كەش
-
تاقىرىبى: اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ، ابايدى وقى، ەرىنبە...
