ساكەن سەيفۋللين
ساكەن سەيفۋلليننىڭ تۋعانىنا 125 جىل.
كىتاپحانالىق ساباق
تاقىرىبى: ساكەن سەيفۋللين ---- جىل
ماقساتى:
1. ءۇش بايتەرەكتىڭ ءبىرى ساكەن سەيفۋللين جايلى مالىمەت بەرە وتىرىپ، ءومىرى مەن ەڭبەكتەرىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە ىزدەنىپ، وقىپ-ۇيرەنۋىنە داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
3. تاربيەلىك: تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ، قازاق ەلىنىڭ تاريحىن، مادەنيەتىن قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ.
ساكەن سەيفۋللين (1894 - 1938)
“جەلىسى ۇزىلمەي كەلگەن جيىرما جىلدىق اقىن جولى – جەڭىل جول ەمەس. كۇش - قۋات، وي - سەزىم، ىستەرى ءنار اتاۋلىنىڭ بارلىعىن، قۋانىش پەن كۇيىنىش، قينالۋ مەن تەبىرەنۋ ارالارىندا، جالىنداي جانىپ ورتادا سولعان جىلدار. وسى كۇيدى، اسىرەسە، ساكەن باسىنان مول كەشتى”.
م. اۋەزوۆ
سەيفۋللين ساكەن (ءسادۋاقاس) (1894 - 1938) قاراعاندى وبلىسى اقادىر (قازىرگى شەت اۋدانى) اۋدانى قاراشىلىك قىستاعىندا دۇنيەگە كەلگەن. نىلدىدەگى ورىس - قازاق، اقمولاداعى باستاۋىش پريحود مەكتەبىندە، قالالىق ءۇش كلاستى ۋچيليششەدە وقىعان.
ساكەن سەيفۋللين - قازاقتىڭ اتاقتى اقىنى، جالىندى جازۋشىسى، دارىندى دراماتۋرگ، بىلىكتى ۇستاز، مەملەكەتتىك قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى. قازاق كسر - ءىنىڭ حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ العاشقى ءتوراعاسى بولعان.
س. سەيفۋللين پروزا، دراماتۋرگيا، ادەبي سىن، ادەبيەتتانۋ سالالارىندا كورنەكتى ەڭبەك ەتتى. «جۇباتۋ» اڭگىمەسى - ساكەننىڭ قازاق ايەلىنە ارنالعان العاشقى پروزالىق، شىعارماسى. «جەمىستەر، «ءبىزدىڭ تۇرمىس»، «سول جىلداردا» تۋىندىلارىندا زامانداستار ءومىرى بەينەلەنگەن. س. سەيفۋللين قازاق حالقىنىڭ پاتشالىق ەزگىگە قارسى كۇرەسىن «تار جول، تايعاك، كەشۋ» اتگى تاريحي - مەمۋارلىق رومانىندا كورسەتەدى. پۋبليسيستيكا سالاسىنىڭ دامۋىنا قوسقان ەڭبەگى باعا جەتپەس. قازاقتىڭ ەسكى ادەبيەت نۇسقاۋلارىن جيناۋ، زەرتتەۋ، باستىرۋ ىسىمەن دە شۇعىلداندى. ونىڭ قاتىسۋىمەن «قازاقتىڭ ەسكى ادەبيەت نۇسقاۋلارى»، «باتىرلار»، «اقان سەرى - اقتوقتى»، «ءلايلى - ءماجنۇننىڭ» قازاقشا اۋدارماسى جارىق كوردى. «قازاق ادەبيەتى» كىتابى - وسى سالاداعى العاشقى زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىنىڭ ءبىرى.
ساكەن سەيفۋللين
س. سەيفۋللين قازاق ادەبيەتىنەن مەكتەپتەرگە وقۋلىق جازۋ ىسىنە دە قاتىسقان. قازاق ادەبيەتىنىڭ كادرلارىن دايارلاۋعا كوپ كۇش سالدى، سول تۇستا ادەبيەتكە كەلگەن قالامگەرلەر م. قاراتايەۆ.، ك، بەكحوجين، ج. ساين، تاعى باسقالارى س. سەيفۋلليننىڭ كومەگىنە سۇيەنگەن. س. سەيفۋللين ولاردىڭ العاشقى كىتاپتارىن باستىرۋعا كومەكتەسىپ، العىسوزدەرىن جازعان. جازۋشىنىڭ شىعارمالارى بىرنەشە رەت شەت تىلدەرىنە اۋدارىلعان. ول 1936 جىلى قازاق ادەبيەتى مەن ونەرىنىڭ موسكۆادا وتكەن ءبىرىنشى ونكۇندىگىنە قاتىستى. قازاق جازۋشىلارى ىشىنەن تۇڭعىش رەت ەڭبەك قىزىل تۋ وردەنىمەن ماراپاتتالعان.
قورىتىندى
قازاق حالقى «ءۇش بايتەرەك» دەپ اتاپ كەتكەن ءىلياس جانسۇگىروۆ، ساكەن سەيفۋللين، بەيىمبەت مايلين قازاق ادەبيەتىنە ايتۋلى اقىن، قارىمدى قالامگەر، دارىندى دراماتۋرگ رەتىندە ۇلكەن ۇلەس قوستى. ولاردىڭ قالامىنان قازاقستاننىڭ دارقان دالاسى، ءوندىرىس ورىندارى مەن ەڭبەك ادامدارىنىڭ ءىس - ارەكەتتەرى، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىقتارى، بولاشاققا ءۇمىت – سەنىمدەرى كەڭىنەن كورىنەدى.
«ءۇش بايتەرەك» ۇلتتىق ءسوز ونەرىن ازاماتتىق بەينە، بەدەلىمەن دە، قايراتكەر، قالامگەرلىگىمەن دە بيىك بەلەسكە كوتەردى. ۇلت رۋحانياتىن داڭقتى تۋىندىلارىمەن، تاقىرىپ بايلىعىمەن، جانرلىق قىرلارىمەن، كوركەمدىك الەمىمەن بايىتتى.
№ 1 ورتا مەكتەپ
وتكىزگەن: شاكيبايەۆا گ. م.
انەسوۆا ب. ب.
ساكەن سەيفۋللين. جۇكتەۋ
كىتاپحانالىق ساباق
تاقىرىبى: ساكەن سەيفۋللين ---- جىل
ماقساتى:
1. ءۇش بايتەرەكتىڭ ءبىرى ساكەن سەيفۋللين جايلى مالىمەت بەرە وتىرىپ، ءومىرى مەن ەڭبەكتەرىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە ىزدەنىپ، وقىپ-ۇيرەنۋىنە داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
3. تاربيەلىك: تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ، قازاق ەلىنىڭ تاريحىن، مادەنيەتىن قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ.
ساكەن سەيفۋللين (1894 - 1938)
“جەلىسى ۇزىلمەي كەلگەن جيىرما جىلدىق اقىن جولى – جەڭىل جول ەمەس. كۇش - قۋات، وي - سەزىم، ىستەرى ءنار اتاۋلىنىڭ بارلىعىن، قۋانىش پەن كۇيىنىش، قينالۋ مەن تەبىرەنۋ ارالارىندا، جالىنداي جانىپ ورتادا سولعان جىلدار. وسى كۇيدى، اسىرەسە، ساكەن باسىنان مول كەشتى”.
م. اۋەزوۆ
سەيفۋللين ساكەن (ءسادۋاقاس) (1894 - 1938) قاراعاندى وبلىسى اقادىر (قازىرگى شەت اۋدانى) اۋدانى قاراشىلىك قىستاعىندا دۇنيەگە كەلگەن. نىلدىدەگى ورىس - قازاق، اقمولاداعى باستاۋىش پريحود مەكتەبىندە، قالالىق ءۇش كلاستى ۋچيليششەدە وقىعان.
ساكەن سەيفۋللين - قازاقتىڭ اتاقتى اقىنى، جالىندى جازۋشىسى، دارىندى دراماتۋرگ، بىلىكتى ۇستاز، مەملەكەتتىك قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى. قازاق كسر - ءىنىڭ حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ العاشقى ءتوراعاسى بولعان.
س. سەيفۋللين پروزا، دراماتۋرگيا، ادەبي سىن، ادەبيەتتانۋ سالالارىندا كورنەكتى ەڭبەك ەتتى. «جۇباتۋ» اڭگىمەسى - ساكەننىڭ قازاق ايەلىنە ارنالعان العاشقى پروزالىق، شىعارماسى. «جەمىستەر، «ءبىزدىڭ تۇرمىس»، «سول جىلداردا» تۋىندىلارىندا زامانداستار ءومىرى بەينەلەنگەن. س. سەيفۋللين قازاق حالقىنىڭ پاتشالىق ەزگىگە قارسى كۇرەسىن «تار جول، تايعاك، كەشۋ» اتگى تاريحي - مەمۋارلىق رومانىندا كورسەتەدى. پۋبليسيستيكا سالاسىنىڭ دامۋىنا قوسقان ەڭبەگى باعا جەتپەس. قازاقتىڭ ەسكى ادەبيەت نۇسقاۋلارىن جيناۋ، زەرتتەۋ، باستىرۋ ىسىمەن دە شۇعىلداندى. ونىڭ قاتىسۋىمەن «قازاقتىڭ ەسكى ادەبيەت نۇسقاۋلارى»، «باتىرلار»، «اقان سەرى - اقتوقتى»، «ءلايلى - ءماجنۇننىڭ» قازاقشا اۋدارماسى جارىق كوردى. «قازاق ادەبيەتى» كىتابى - وسى سالاداعى العاشقى زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىنىڭ ءبىرى.
ساكەن سەيفۋللين
س. سەيفۋللين قازاق ادەبيەتىنەن مەكتەپتەرگە وقۋلىق جازۋ ىسىنە دە قاتىسقان. قازاق ادەبيەتىنىڭ كادرلارىن دايارلاۋعا كوپ كۇش سالدى، سول تۇستا ادەبيەتكە كەلگەن قالامگەرلەر م. قاراتايەۆ.، ك، بەكحوجين، ج. ساين، تاعى باسقالارى س. سەيفۋلليننىڭ كومەگىنە سۇيەنگەن. س. سەيفۋللين ولاردىڭ العاشقى كىتاپتارىن باستىرۋعا كومەكتەسىپ، العىسوزدەرىن جازعان. جازۋشىنىڭ شىعارمالارى بىرنەشە رەت شەت تىلدەرىنە اۋدارىلعان. ول 1936 جىلى قازاق ادەبيەتى مەن ونەرىنىڭ موسكۆادا وتكەن ءبىرىنشى ونكۇندىگىنە قاتىستى. قازاق جازۋشىلارى ىشىنەن تۇڭعىش رەت ەڭبەك قىزىل تۋ وردەنىمەن ماراپاتتالعان.
قورىتىندى
قازاق حالقى «ءۇش بايتەرەك» دەپ اتاپ كەتكەن ءىلياس جانسۇگىروۆ، ساكەن سەيفۋللين، بەيىمبەت مايلين قازاق ادەبيەتىنە ايتۋلى اقىن، قارىمدى قالامگەر، دارىندى دراماتۋرگ رەتىندە ۇلكەن ۇلەس قوستى. ولاردىڭ قالامىنان قازاقستاننىڭ دارقان دالاسى، ءوندىرىس ورىندارى مەن ەڭبەك ادامدارىنىڭ ءىس - ارەكەتتەرى، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىقتارى، بولاشاققا ءۇمىت – سەنىمدەرى كەڭىنەن كورىنەدى.
«ءۇش بايتەرەك» ۇلتتىق ءسوز ونەرىن ازاماتتىق بەينە، بەدەلىمەن دە، قايراتكەر، قالامگەرلىگىمەن دە بيىك بەلەسكە كوتەردى. ۇلت رۋحانياتىن داڭقتى تۋىندىلارىمەن، تاقىرىپ بايلىعىمەن، جانرلىق قىرلارىمەن، كوركەمدىك الەمىمەن بايىتتى.
№ 1 ورتا مەكتەپ
وتكىزگەن: شاكيبايەۆا گ. م.
انەسوۆا ب. ب.
ساكەن سەيفۋللين. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ءتىل ءبىلۋ – بايلىق. اسىرەسە، وركەنيەتتىك ورەلىك العا شىعىپ، جاھاندانۋدىڭ لەبى ەسىپ تۇرعاندا كوپ ءتىلدى يگەرگەنگە ەشكىمنىڭ تالاسى بولا قويمايتىنى انىق. سوندىقتان قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن جەتى...
