سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
سەلەن مەن تەللۋردىڭ فيزيكالىق كونستانتالارى مەن بۋىنىڭ قىسىمى

وڭتۇستىك قازاقستان وبىلىسى
شاردارا اۋدانى
№ 16 كوللەدج
ورىنداعان: ا-51 توپ ستۋدەنتى حايرۋللا داۋلەت باقىت ۇلى
جەتەكشىسى: ايتەنوۆا نۇرگۋل ىدىرىس قىزى

سەلەن مەن تەللۋردىڭ بىرنەشە فيزيكالىق كونستانتالارى 1 كەستەدە بەرىلگەن. ال بۋ قىسىمدارى 2 كەستەدە بەرىلگەن.

1 كەستە

سەلەن مەن تەللۋردىڭ فيزيكالىق كونستانتالارى

قاسيەتى

 سەلەن

تەللۋر

اتوم سالماعى

78،96

127،61

رەتتىك ءنومىرى

34

52

يون راديۋسى ، Ǻ/1303/

ءىى – 1،93

ءىV-0،69

Vءى-0،35

ءىى – 2،11

ءىV-0،89

Vءى-0،56

تىعىزدىق، گ/سم3

امورفتى 4،27

مونوكليندى 4،47

ءسۇر 4،80

ۇنتاق  ءتارىزدى  5،85-6،15

كريستالدى  6،24

بالقۋ تەمپ.،0س

قايناۋ تەمپ.، 0س

217-220

680-688

452

990،1

قاتتىلىق (كريستالدىق ءتۇر)، كگ/مم2

75

27

 

تەللۋر قالىپتى جاعدايدا ەكى تۇردە بولادى: كريستالدى اق-كۇمىستى زات تۇرىندە جانە قويۋ-سۇر  ۇنتاق تۇرىندە، قارا ءتۇستى دەسە دە بولادى. ءبىراق  ۇنتاق ءتارىزدى تەللۋر امورفتى زات ەمەس ەكەندىگى كورسەتىلگەن، ونىڭ دا گەكساگونالدى قۇرىلىمى (βء-تۇرى)، كريستالدى (αء-تۇرى) سياقتى. ۇنتاق  ءتارىزدى تەللۋردى  ن2تەو3 ەرىتىندىسىن كۇكىرتتى گازبەن، قالايى ءحلوريدى جانە باسقا دا توتىقسىزداندىرعىشتارمەن توتىقسىزداندىرىپ  الادى. قىزدىرعاندا كريستالدى تەللۋرعا اينالىپ كەتەدى. تەللۋردىڭ ءبىر تۇردەن باسقاعا اۋىسۋ نۇكتەسى 3540س-تا  جاتادى.

2 كەستە

سەلەن مەن تەللۋردىڭ بۋىنىڭ قىسىمى

سەلەن

تەللۋر

0س

ر، مم. سىناپ باعانى

0س

ر، مم. سىناپ باعانى

215

0،0047

488

0،468

221،0

0،01

511

1،0

238،0

0،0138

578

3،34

274،8

0،1

605

5

343،7

1،0

629،9

10

390

3،0

697

20

430،7

10،0

753

40

480

21،0

791

100

546،3

100،0

990،1

760

620

313،0

-

-

660

550،0

-

-

648،8

760،0

-

-

710

970

-

-

 

سەلەن مەن تەللۋر  حيميالىق قاسيەتتەرى جاعىنان كۇكىرتكە وتە ۇقساس،  S-Sە-تە  قاتارىندا مەتالدىق قاسيەت وسەدى، ال بەيمەتالدىق قاسيەت تومەندەيدى. قالىپتى تەمپەراتۋرادا سەلەن مەن تەللۋر اۋادى وزگەرمەيدى، ءبىراق جاڭادان تۇنعان ۇنتاق ءتارىزدى تەللۋر اۋادا تەز توتىعادى  جانە دە پايدا بولعان تەو2 سۋمەن ءالسىز ارەكەتتەسەدى. نىعىز سەلەن مەن تەللۋر قالىپتى جاعدايدا سۋمەن ارەكەتتەسپەيدى.

سەلەن مەن تەللۋر توتىقتىرعىش-قىشقىلداردا ەريدى، كوبىنەسە ازوت قىشقىلىندا. تۇز قىشقىلى مەن سۇيىتىلعان كۇكىرت قىشقىلى ولارعا اسەر ەتپەيدى.  كونسەنترلى كۇكىرت قىشقىلى سەلەن مەن تەللۋردى ەرىتەدى، جاسىل ەرىتىندى SەSو3  جانە قىزىل-كۇلگىن تەSو3  تۇزىلەدى. وسى ەرىتىندىلەردى سۋمەن سۇيىلتسا ەلەمەنتتىك سەلەن مەن تەللۋر بولىنەدى.

سەلەن مەن تەللۋر سۋتەك پەروكسيدىندە، كۇيدىرگىش سىلتىلەردىڭ كۇشتى ەرىتىندىلەرىندە ەريدى:

3ە + 6كون →ك2ەو3 + 2ك2ە + 3ن2و،

مۇنداعى: ە – سەلەن نەمەسە تەللۋر.

ەكى ەلەمەنتتە گولوگەندەرمەن وڭاي ارەكەتتەسەدى. كۇكىرت سياقتى، سەلەن Nا2Sەو3 جانە كسN-دە ەريدى، ناتيجەسىندە Nا2SSەو3 – سەلەنوسۋلفاتى جانە كسNSە-  سەلەنوسيانيت تۇزىلەدى.

ادەبيەتتەر ءتىزىمى:

1. فەرسمان ا.ە. رەدكيە مەتاللى. 1932، № 4-5.
2. ساجين ن.پ.، مەەرسون گ.ا. رەدكيە ەلەمەنتى ۆ نوۆوي تەحنيكە // حيم. ناۋكا ي پروم.، 1956. ت.ءى، № 5.
3. مەەرسون گ.ا. ي زەليكمان ا.ن. مەتاللۋرگيا رەدكيح مەتاللوۆ. مەتياللۋرگيزدات، 1954.
4. زەليكمان ا.ن.، سامسونوۆ گ.ۆ.، كرەين و.ە. مەتاللۋرگيا رەدكيح مەتاللوۆ. مەتاللۋرگيزدات، 1954.
5. ترونوۆ ۆ.گ. ككلاد رۋسسكيح ۋچەنىح ۆ حيميۋ رەدكيح ەلەمەنتوۆ. يزد. زنانيە، 1952.
6. ۆينوگرادوۆ ا.پ. گەوحيميا رەدكيح ي راسسەياننىح حيميچەسكيح ەلەمەنتوۆ ۆ پوچۆاح. يزد. ان سسسر، 1950.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما