شىنايى دوس – اسىل قازىنا (دوڭگەلەك ستول)
«شىنايى دوس – اسىل قازىنا» دوڭگەلەك ستول
«دوسسىز ادام – تۇزسىز تاعام!»
ماقساتى: دوستىق تۋرالى تەرەڭ تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ادال دوستىققا، شىنايىلىققا باۋلۋ. دوستىق، سىيلاستىق تۋرالى پىكىرلەسە وتىرىپ، وقۋشىلار اراسىندا دوستىق سەزىم قالىپتاستىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: «دوستىق» جونىندە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ دوسقا دەگەن ادالدىق، قايىرىمدى بولۋ، شىنشىل، سىيلى بولۋعا باۋلۋ جانە بالالار اراسىندا دوستىق سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، ماركەر، پلاكات.
جوسپارى:
1. كىرىسپە ءسوز. دوس دەگەن كىم؟
2. «مەن ايتايىن...» جاتتىعۋى.
3. «ءوز پىكىرىم...» جاتتىعۋى.
4. «سويلەمدى اياقتا» ترەنينگى.
5. قورىتىندى.
بارىسى:
1. كىرىسپە ءسوز.
- بالالار، مىنا تاعامدى تاتىپ كورىڭدەرشى، ءدامى تۋرالى نە ايتار ەدىڭدەر؟ (ءدامسىز، تۇزسىز)
- بالالار، ەندەشە ومىردە دوسسىز ادامدى دا وسى تاعامعا ۇقساتۋعا بولادى. دوسسىز ادام ءومىرىنىڭ ءمانى، ءسانى بولمايدى، تاعامنىڭ تۇزسىز ءدامى بولماعان سەكىلدى.
- سونىمەن، بالالار، «دوسسىز ادام – تۇزسىز تاعام!» دەپ بەكەرگە ايتىلماعان. ەندەشە، «دوس» سوزىنە ءدام كىرگىزەيىكشى، ول قانداي بولۋ كەرەك، ول كىم؟ ونىڭ ءقازىر كوركى بولماي، شۋاقسىز كوڭىلسىز كۇندەي، وعان قاسيەتتەر كىرگىزىپ نۇرىن شاشارداي كۇندەي ەتەيىكشى. (تاقتادا بەرىلگەن كۇن « دوس» سوزىنە « شۋاقتارىن» جازۋ)
جولداس ادام، سىر بولىسەتىن ادام
سەنىمدى دوس كومەكشى، مەنى وتە جاقسى تۇسىنەتىن ادام
قامقورشى قيىندىقتا بىرگە بولار
قانداي جاعداي بولماسىن بىرگە بولاتىن ادام
ەندەشە، ءبىر - بىرىمىزبەن قول الىسا وتىرىپ، ءوز ۇرانىمىزدى ايتايىقشى.
دوس بولايىق ءبارىمىز،
جاراسسىن دوستىق ءانىمىز.
يىقتاسىپ جۇرەيىك،
قيىندىقتا ءبارىمىز. (قيمىلمەن كورسەتۋ )
دوس دەگەن كىم؟
اسسوسياسيا قۇرۋ
سىر بولىسەتىن ادام
مەنى وتە جاقسى تۇسەتىن
كومەككە ءاردايىم دايىن ادام
قانداي جاعداي بولماسىن بىرگە بولاتىن ادام
سەنىمدى ادام
2. «مەن ايتايىن...» جاتتىعۋى. بۇل جاتتىعۋدا تومەندە بەرىلگەن سۇراقتاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ، بالالاردىڭ «دوستىق» جونىندەگى ويلارىن ءبىلۋ.
دوستىق دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز؟
دوسىڭ بار ما؟ ول كىم؟
دوستىق شىنايى سەزىم بە، الدە جاي ۇعىم با؟
دوستىق جاسقا بايلانىستى ما؟
قىز بالا مەن ەر بالانىڭ اراسىندا دوستىق بولا ما؟
جاقسى دوس، جامان دوس قانداي بولادى.
دوسىڭىزدىڭ باسىنا قيىندىق ءتۇستى نە ىستەيسىز؟
جاقسى دوستىڭ مىنەزى قانداي بولادى (دوس مىنەزى: ادال. قايىرىمدى. سالماقتى. سابىرلى. اقىلدى. قاراپايىم. كەشىرىمدى. ءتوزىمدى. مەيىرىمدى. ادامگەرشىلىگى مول. جومارت. كىشىپەيىل.)؟
3. «ءوز پىكىرىم...» جاتتىعۋى. بۇل جاتتىعۋدا «دوستىق» تاقىرىبىندا اڭگىمە وقىلادى. بالالار ونى مۇقيات تىڭداپ، اڭگىمەنى تالداپ، ءوز ويلارىمەن بولىسەدى.
دوستىق
ايتىمبەت دەگەن سوزگە شەشەن كىسى بولىپتى. بىردە ونىڭ زامانداستارى:
دوستىق نەشەۋ دەپ سۇراق قويادى. سوندا ايتىمبەت شەشەن ايتقان ەكەن:
دوستىقتىڭ ەكى ءتۇرى بولادى: ءبىرى – ادال دوستىق، ەكىنشىسى امال دوستىق.
«ەندى ونى قالاي اجىراتا الامىز» دەگەندەرگە:
ادال دوستىق ومىرلىك نۇسقا بولادى، امال دوستىقتىڭ ءومىرى قىسقا بولادى، - دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
تالداۋ: وقۋشىلاردى پىكىرى تىڭدالادى.
4. «سويلەمدى اياقتا» ترەنينگى. ەكى توپقا سويلەمدەر بەرىلەدى. توپتاعى ءاربىر وقۋشى سويلەمدى جالعاستىرۋ كەرەك.
1 - توپ: ءاربىر ادامعا دوس كەرەك، ويتكەنى...
ءىى – توپ: سىيلاستىق بار جەردە...
5. قورىتىندى:
• قيىن كەزدەردە ءبىر – بىرىڭە كومەك كورسەتىڭدەر؛
• دوسىڭدى الداما، وعان ادال بول؛
• دوسىڭدى قورلاما؛
• دوسىڭمەن قىزىقتى شاقتاردى بىرگە بولىسە ءبىل؛
• دوسىڭنىڭ كەمشىلىگىن كەشىرە ءبىل، كەمشىلىكسىز ادام بولمايدى.
«دوسسىز ادام – تۇزسىز تاعام!»
ماقساتى: دوستىق تۋرالى تەرەڭ تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ادال دوستىققا، شىنايىلىققا باۋلۋ. دوستىق، سىيلاستىق تۋرالى پىكىرلەسە وتىرىپ، وقۋشىلار اراسىندا دوستىق سەزىم قالىپتاستىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: «دوستىق» جونىندە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ دوسقا دەگەن ادالدىق، قايىرىمدى بولۋ، شىنشىل، سىيلى بولۋعا باۋلۋ جانە بالالار اراسىندا دوستىق سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، ماركەر، پلاكات.
جوسپارى:
1. كىرىسپە ءسوز. دوس دەگەن كىم؟
2. «مەن ايتايىن...» جاتتىعۋى.
3. «ءوز پىكىرىم...» جاتتىعۋى.
4. «سويلەمدى اياقتا» ترەنينگى.
5. قورىتىندى.
بارىسى:
1. كىرىسپە ءسوز.
- بالالار، مىنا تاعامدى تاتىپ كورىڭدەرشى، ءدامى تۋرالى نە ايتار ەدىڭدەر؟ (ءدامسىز، تۇزسىز)
- بالالار، ەندەشە ومىردە دوسسىز ادامدى دا وسى تاعامعا ۇقساتۋعا بولادى. دوسسىز ادام ءومىرىنىڭ ءمانى، ءسانى بولمايدى، تاعامنىڭ تۇزسىز ءدامى بولماعان سەكىلدى.
- سونىمەن، بالالار، «دوسسىز ادام – تۇزسىز تاعام!» دەپ بەكەرگە ايتىلماعان. ەندەشە، «دوس» سوزىنە ءدام كىرگىزەيىكشى، ول قانداي بولۋ كەرەك، ول كىم؟ ونىڭ ءقازىر كوركى بولماي، شۋاقسىز كوڭىلسىز كۇندەي، وعان قاسيەتتەر كىرگىزىپ نۇرىن شاشارداي كۇندەي ەتەيىكشى. (تاقتادا بەرىلگەن كۇن « دوس» سوزىنە « شۋاقتارىن» جازۋ)
جولداس ادام، سىر بولىسەتىن ادام
سەنىمدى دوس كومەكشى، مەنى وتە جاقسى تۇسىنەتىن ادام
قامقورشى قيىندىقتا بىرگە بولار
قانداي جاعداي بولماسىن بىرگە بولاتىن ادام
ەندەشە، ءبىر - بىرىمىزبەن قول الىسا وتىرىپ، ءوز ۇرانىمىزدى ايتايىقشى.
دوس بولايىق ءبارىمىز،
جاراسسىن دوستىق ءانىمىز.
يىقتاسىپ جۇرەيىك،
قيىندىقتا ءبارىمىز. (قيمىلمەن كورسەتۋ )
دوس دەگەن كىم؟
اسسوسياسيا قۇرۋ
سىر بولىسەتىن ادام
مەنى وتە جاقسى تۇسەتىن
كومەككە ءاردايىم دايىن ادام
قانداي جاعداي بولماسىن بىرگە بولاتىن ادام
سەنىمدى ادام
2. «مەن ايتايىن...» جاتتىعۋى. بۇل جاتتىعۋدا تومەندە بەرىلگەن سۇراقتاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ، بالالاردىڭ «دوستىق» جونىندەگى ويلارىن ءبىلۋ.
دوستىق دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز؟
دوسىڭ بار ما؟ ول كىم؟
دوستىق شىنايى سەزىم بە، الدە جاي ۇعىم با؟
دوستىق جاسقا بايلانىستى ما؟
قىز بالا مەن ەر بالانىڭ اراسىندا دوستىق بولا ما؟
جاقسى دوس، جامان دوس قانداي بولادى.
دوسىڭىزدىڭ باسىنا قيىندىق ءتۇستى نە ىستەيسىز؟
جاقسى دوستىڭ مىنەزى قانداي بولادى (دوس مىنەزى: ادال. قايىرىمدى. سالماقتى. سابىرلى. اقىلدى. قاراپايىم. كەشىرىمدى. ءتوزىمدى. مەيىرىمدى. ادامگەرشىلىگى مول. جومارت. كىشىپەيىل.)؟
3. «ءوز پىكىرىم...» جاتتىعۋى. بۇل جاتتىعۋدا «دوستىق» تاقىرىبىندا اڭگىمە وقىلادى. بالالار ونى مۇقيات تىڭداپ، اڭگىمەنى تالداپ، ءوز ويلارىمەن بولىسەدى.
دوستىق
ايتىمبەت دەگەن سوزگە شەشەن كىسى بولىپتى. بىردە ونىڭ زامانداستارى:
دوستىق نەشەۋ دەپ سۇراق قويادى. سوندا ايتىمبەت شەشەن ايتقان ەكەن:
دوستىقتىڭ ەكى ءتۇرى بولادى: ءبىرى – ادال دوستىق، ەكىنشىسى امال دوستىق.
«ەندى ونى قالاي اجىراتا الامىز» دەگەندەرگە:
ادال دوستىق ومىرلىك نۇسقا بولادى، امال دوستىقتىڭ ءومىرى قىسقا بولادى، - دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
تالداۋ: وقۋشىلاردى پىكىرى تىڭدالادى.
4. «سويلەمدى اياقتا» ترەنينگى. ەكى توپقا سويلەمدەر بەرىلەدى. توپتاعى ءاربىر وقۋشى سويلەمدى جالعاستىرۋ كەرەك.
1 - توپ: ءاربىر ادامعا دوس كەرەك، ويتكەنى...
ءىى – توپ: سىيلاستىق بار جەردە...
5. قورىتىندى:
• قيىن كەزدەردە ءبىر – بىرىڭە كومەك كورسەتىڭدەر؛
• دوسىڭدى الداما، وعان ادال بول؛
• دوسىڭدى قورلاما؛
• دوسىڭمەن قىزىقتى شاقتاردى بىرگە بولىسە ءبىل؛
• دوسىڭنىڭ كەمشىلىگىن كەشىرە ءبىل، كەمشىلىكسىز ادام بولمايدى.
You Might Also Like
