ءسوز تىركەسىن بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءسوز تىركەسىن بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستار
انىقتاۋىشتىق قاتىناس
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) ءسوز تىركەسىن بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستاردى جانە ونىڭ تۇرلەرىن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ءا) ءوز ۇلتىنىڭ ءتىلىن، رۋحاني بايلىعىن قۇرمەتتەۋ، تاپقىرلىققا باۋلۋ، ادامگەرشىلىك، ەستەتيكالىق
تاربيە بەرۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن جاتتىعۋدى تەكسەرەمىن. كەسپە قاعازداردى ۇلەستىرىپ جاۋاپ تالاپ ەتەمىن.
1. جالعاۋلار ارقىلى سوزدەردىڭ بايلانىسى قالاي بولادى؟
2. ماتاسۋدىڭ بايلانىسۋ ءتاسىلى قانداي؟
3. جاناسۋ قاي ءسوز تابىمەن تىركەسىپ كەلەدى؟
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ءسوز تىركەسىنىڭ باعىنىڭقى سىڭارى مەن باسىڭقى سىڭارى ءوزارا بەلگىلى ءبىر گرامماتيكالىق ماعىنانى ءبىلدىرىپ، سوعان سايكەس بەلگىلى ءبىر سينتاكسيستىك قاتىناستا جۇمسالادى. ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى اراسىنداعى گرامماتيكالىق ماعىنا جاعىنان ءۇش ءتۇرلى سينتاكسيستىك قاتىناستىڭ شەڭبەرىندە كورىنەدى.
ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى ءبىر - بىرىمەن انىقتاۋىشتىق قاتىناستا جۇمسالادى. باسىڭقى سىڭاردان باعىنىڭقى سىڭارعا كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟ قانداي؟ نەشىنشى؟ سياقتى سۇراقتارى قويىلادى: بالانىڭ كىتابى، بويشاڭ جىگىت.
جاتتىعۋمەن جۇمىس: 279 - جاتتىعۋ. انىقتاۋىشتىق قاتىناستاعى ءسوز تىركەستەرىن تاۋىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى تۇرلەرىنە، بايلانىسۋ تاسىلدەرىنە قاراي تالداڭدار.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلاردىڭ تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ىنتاسىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: انىقتاۋىشتىق قاتىناسقا بىرنەشە سويلەمدەر جازىپ كەلەدى.
انىقتاۋىشتىق قاتىناس
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) ءسوز تىركەسىن بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستاردى جانە ونىڭ تۇرلەرىن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ءا) ءوز ۇلتىنىڭ ءتىلىن، رۋحاني بايلىعىن قۇرمەتتەۋ، تاپقىرلىققا باۋلۋ، ادامگەرشىلىك، ەستەتيكالىق
تاربيە بەرۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن جاتتىعۋدى تەكسەرەمىن. كەسپە قاعازداردى ۇلەستىرىپ جاۋاپ تالاپ ەتەمىن.
1. جالعاۋلار ارقىلى سوزدەردىڭ بايلانىسى قالاي بولادى؟
2. ماتاسۋدىڭ بايلانىسۋ ءتاسىلى قانداي؟
3. جاناسۋ قاي ءسوز تابىمەن تىركەسىپ كەلەدى؟
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ءسوز تىركەسىنىڭ باعىنىڭقى سىڭارى مەن باسىڭقى سىڭارى ءوزارا بەلگىلى ءبىر گرامماتيكالىق ماعىنانى ءبىلدىرىپ، سوعان سايكەس بەلگىلى ءبىر سينتاكسيستىك قاتىناستا جۇمسالادى. ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى اراسىنداعى گرامماتيكالىق ماعىنا جاعىنان ءۇش ءتۇرلى سينتاكسيستىك قاتىناستىڭ شەڭبەرىندە كورىنەدى.
ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى ءبىر - بىرىمەن انىقتاۋىشتىق قاتىناستا جۇمسالادى. باسىڭقى سىڭاردان باعىنىڭقى سىڭارعا كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟ قانداي؟ نەشىنشى؟ سياقتى سۇراقتارى قويىلادى: بالانىڭ كىتابى، بويشاڭ جىگىت.
جاتتىعۋمەن جۇمىس: 279 - جاتتىعۋ. انىقتاۋىشتىق قاتىناستاعى ءسوز تىركەستەرىن تاۋىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى تۇرلەرىنە، بايلانىسۋ تاسىلدەرىنە قاراي تالداڭدار.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلاردىڭ تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ىنتاسىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: انىقتاۋىشتىق قاتىناسقا بىرنەشە سويلەمدەر جازىپ كەلەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
