InfoHub Logo

كوپتەگەن اسكەري تاكتيكالار قولباسشىنىڭ شۇعىل شەشىمدەرى مەن كۇتپەگەن مانيەۆرلەرگە نەگىزدەلگەن. ءبىراق تاريحتاعى ەڭ ەرەكشە اسكەري تاكتيكالار ءبىر قاراعاندا اقىلعا سىيمايتىنداي كورىنگەنىمەن ءساتتى ىسكە اسقان. 

1. ءىى عاسىر جازۋشىسى پولەننگە سايكەس، پەرسيا بيلەۋشىسى كامبيس ءىى ب.ز.د. 525 جىلى مىسىرلىقتارمەن پەلۋسياداعى شايقاستا مىسىرلىق قاسيەتتى جانۋارلاردى پايدالانعان. ول جاۋىنگەرلەرىنە قالقاندارىنا تىرناقۇتانداردى (توتا قۇدايىنىڭ جەردەگى بەينەسى) سالىپ قويۋعا بۇيىرعان، ال الدىڭعى شەپتەگى جاۋىنگەرلەرىنىڭ الدىنا ءتىرى مىسىقتار (باست قۇدايىنىڭ جەردەگى بەينەسى) مەن يتتەردى (انۋبيسا قۇدايىنىڭ جەردەگى بەينەسى) قويىپ قويعان. مىسىرلىقتارعا قاسيەتتى جانۋارلاردى قورلاۋ قىلمىس سانالاتىن جانە ولىممەن تەڭ بولعان، سوندىقتان ولار كەرى شەگىنىپ، قالاسىن جاۋ قولىنا بەرگەن. 

2. ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە نەمىس ءبىرورىندى سۇڭگۋىر قايىقتارى ەۋروپاعا باعىت العان ازىق-تۇلىگى بار كەمەلەردى سۋعا باتىرا بەرگەن. وسىلاي جالعاسا بەرسە اشتىق ورنايتىنىن سەزگەن بريتانيا بيلىگى سۇڭگۋىر قايىقتارمەن بالعا مەن سومكە ارقىلى كۇرەسۋگە كىرىسەدى. تۇندە ۇستالار مەن بىرنەشە زەڭبىرەكشىلەردى كىشىگىرىم سالدارعا وتىرعىزىپ تەڭىزگە جىبەرەدى. ەگەر ولار سۇڭگۋىر قايىقتاردى بايقاپ قالسا، پەريسكوپقا جاقىنداپ كەلىپ، وعان سومكەنى جاۋىپ، تەرەزەلەرىن بالعامەن شاعىپ كەتەتىن بولعان. وسىنداي ەرەكشە تاسىلمەن بريتاندىقتار 16 نەمىس سۇڭگۋىر قايىعىن زيانسىزداندىرعان. 

3. ب.ز.د. 860 جىلى ۆيكينگتەر ريمدىك قالانى توناۋعا بەكىنەدى. ءبىراق قالانى توناۋ الدەقايدا قيىن ەكەنىن تۇسىنگەن ولار ەرەكشە تاكتيكانى ويلاپ تابادى. ولاردىڭ اسكەري قولباسشىلارى ءولىپ قالعان سياقتى بولىپ، ال اتتى جاساعى قالا كۇزەتشىلەرىنەن كوشباسشىسىن قالادا جەرلەۋگە رۇقسات سۇرايدى. ناتيجەسىندە ترويان اتىنا ۇقساس وقيعا ورىن الادى. 

4. تەمىرلان، ازيا تاريحىندا ماڭىزدى ءرول اتقارعان ورتاازيالىق جاۋلاپ الۋشى دەليدى باسىپ الۋ شايقاسىندا ەرەكشە تاكتيكانى پايدالانادى. 1398 جىلى 120 اسكەري ءپىلدى پايدالانعان ءۇندى اسكەرىمەن قاقتىعىسىپ قالعاندا، ونىڭ اسكەرى ۇرەيلەنىپ، قاشا باستايدى. ءبىراق ول ازىق-تۇلىك تاسىپ جۇرگەن تۇيەلەرىنە جۇك سالۋعا بۇيرىق بەرەدى. كەيىن ول تۇيەنىڭ ۇستىندەگى جۇكتى جاعىپ جىبەرەدى دە، اسكەري پىلدەرگە قارسى جىبەرەدى. ورتەنىپ جاتقان تۇيەلەردىڭ جۇگىرىسىنەن قورىققان پىلدەر ءۇندى ارمياسىن باسىپ-جانشىپ قاشا باستايدى. 

---